Recht (verschillende betekenissen)
- Het recht regelt… / verbiedt…
Recht = law , objectief recht (=rechtsstelstel)
- Ik heb recht op…
Subjectief recht (= recht dat iemand heeft)
- Dat doet geen recht aan..
Recht = rechtvaardigheid
Subjectief recht = een recht van iemand in een concreet geval
- Voorbeeld: ik ben bevoegd om de overhangende takken van mijn buren
te snoeien, of ik heb recht op stufie
- Degene met een subjectief recht heet crediteur of schuldeiser
- Zijn wederpartij heet debiteur of schuldenaar
Wie kunnen subjectieve rechten hebben?
- Rechtssubjecten = persoon (dieren hebben geen rechten)
= drager van rechter en plichten
Er zijn twee soorten rechtssubjecten/personen
1. Natuurlijke personen: mensen (ontstaan door geboorte)
2. Rechtspersonen: organisaties met subjectieve rechten.
Bv: vereniging, stichting
- Ontstaan door oprichting
Objectief recht = Geheel van rechtsregels
- Doel: ordening/vreedzaam verloop van de samenleving
- Objectief recht regelt verhoudingen/relaties
Twee groten gebieden: Publiekrecht – Privaatrecht
Criterium Publiekrecht =regelt rechtsverhouding tussen overheid en
burgers; individueel belang:
Publiekrechtelijke personen: Rijk, gemeente, provincie, waterstaat
1. Tenminste 1 van de partijen is overheid(instantie) EN
2. Gebruikt overheidsgezag
Publiekrecht, deelgebieden:
- Staatsrecht: wie is de overheid en wat is overheidsgezag
- Bestuursrecht: overheidsbesluiten in concrete gevallen (ook:
belastingrecht en sociaal zekerheidsrecht)
- Strafrecht: verdachten vervolgen en straf eisen
Privaatrecht: regelt verhoudingen op basis van gelijkwaardigheid.
- Regelt verhoudingen tussen (rechts)personen; algemeen belang
Privaatrechtelijke personen: vereniging, stichting, NV, BV
,Privaatrecht, deelgebieden:
- Personen en familierecht: wie ben ik en met wie heb ik
familierechtelijke betrekking?
- Rechtspersonenrecht: wat is rechtspersoonlijkheid en wie heeft dat?
- Erfrecht: wie erft bij overlijden
- Vermogensrecht: regelt positie van iemand ten opzichte van diens
vermogen (hieronder valt ook arbeidsrecht)
Andere indeling van objectief recht: Materieel vs Formeel recht
- Regels van materieel recht regelen hoe wij ons tot elkaar hebben te
gedragen
- Regels van formeel recht regelen wat we moeten doen als een regel van
materieel recht wordt geschonden
- Formeel recht noemen we ook wel procesrecht
Rechtsbronnen staat tot relatie met objectief recht: geheel van
rechtsregels
Rechtsbronnen = vindplaatsen en ontstaanbronnen van rechtsregels
(van objectief recht)
4 soorten:
1. De wet
2. Jurisprudentie: geheel van rechterlijke uitspraken
3. Internationale verdragen
4. Gewoonte en andere ongeschreven rechtsbronnen
1. De wet
= Door bevoegd overheidsgezag vastgesteld geheel van rechtsregels op
een bepaald gebied
- Wetten zijn besluiten met algemeen geldende regels die voor het hele
land gelden
- Ook lagere overheden (provincie en gemeente) mogen algemene regels
maken voor het eigen grondgebied
Voorbeelden: Politiewet, Gemeentewet, Wet Studiefinanciering
- Wetboek: Grote wet waarin een deel van het objectief recht
systematisch wordt geregeld, bv Wetboek van Strafrecht
- De meeste wetten bevatten algemeen geldende regels.
- Uitzondering bv Wet tot goedkeuring van het huwelijk van de
kroonprins
- Voor een concreet geval
, 2. Jurisprudentie
= Ook wel rechtersrecht
- Tweedelige definitie
1. Geheel van rechterlijke uitspraken
2. Rechtsregels die hierin te ontdekken zijn:
- Rechter moet beslissing nemen in elke zaak die aan hem wordt
voorgelegd
- Ook wanneer de wet het niet regelt of het voldoende duidelijk is
- Geen beslissing nemen heet: rechtsweigering
- Rechter moet wettekst interpreteren
- Rechters streven naar eenheid in de rechtspraak
- Lagere rechters nemen in gelijke gevallen gelijke beslissingen.
- Uitspraken van de Hoge Raad zijn leidend voor lagere rechters
3. Internationale verdragen
Niet alle in Nederland geldende rechtsregels zijn in Nederland gemaakt
Contracten tussen staten (Verdrag)
- Om bepaalde materie te regelen
- Of internationale organisatie op te richten
Art 94 Grondwet: Nederlandse burgers kunnen jegens elkaar een beroep
doen op bepalingen in Internationale verdragen die naar hun inhoud
eenieder kunnen verbinden
- Dit heet: Rechtstreekse werking
4. Gewoonte en ongeschreven recht
Ongeschreven recht:
- Goede trouw
- Redelijkheid en billijkheid
- Algemene beginselen van behoorlijk bestuur
- Goed werkgeverschap
Gewoonte:
- Ooit een koe gekocht?
Gewoonterecht speelt nog nauwelijks een rol, maar in het staatsrecht
bijvoorbeeld wel
Ongeschreven staatsrechtelijke regel is bv: minister behoeft het
vertrouwen van de volksvertegenwoordiging.
- Als je minister niet meer vertrouwt: motie van wantrouwen
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lizbukkems. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,99. Je zit daarna nergens aan vast.