In deze samenvatting is het boek Nectar vwo 6 - 3e editie (biologie) uitgebreid samengevat. In de samenvatting vind je de volgende onderdelen:
- H17 - Stedelijke ecosystemen
- H18 - Wereldwijde kringlopen
- H19 - DNA
- H20 - Eiwitten
- H21 - Planten
- H22 - Terug naar de toekomst
Hoofdstuk 17 Stedelijke ecosystemen
§17.1 Het ecosysteem stad
Fotosynthese = proces waarbij planten (en sommige bacteriën) uit CO2, H2O en
zonlicht, het energierijke glucose maken
→ doel: energie opslaan in vorm van glucose
Chemosynthese = vastleggen van energie uit chemische reacties in glucose
→ bv diepzee ecosystemen
Energie die via assimilatische processen is beschikbaar voor alle organismen in
ecosysteem
Organische stof:
• Altijd C en H
• Vaak O
• Soms N, P, S
Producenten ecosysteem → autotrofe organismen
• Foto-autotrofe => organismen die mbv lichtenergie organische stof maken uit
anorganische stof
• Chemo-autotrofe => bacteriën die mbv chemische energie organische stof
maken uit anorganische stof
Consumenten ecosysteem → heterotrofe organismen
• Gebruiken organische stoffen van voedsel vanuit landbouw → deel is brandstof
→ vrijgekomen energie voor celprocessen en de rest warmte
Reducenten ecosysteem
• Leven van gestorven producenten en consumenten en hun organische
afvalproducten
• Einde voedselketen
Microklimaat wijkt in stad af van klimaat in omgeving
→ bv windbreking, warmte en afvalstoffen verdwijnen later
§17.2 De stad selecteert
Steden vernietigen ecosystemen, maar bouwen aan de andere kant ook nieuwe
biodiversiteit op
Gradiëntecosysteem => ecosysteem waarvan abiotische factoren vanaf ene kant
het ecosysteem naar de andere kant geleidelijk aan veranderen
• Gradiënten zijn geleidelijke veranderingen in ecosysteem
→ Dit maakt buitenwijken habitats en niches
Adaptatie => verandering in bouw of gedrag van een soort waardoor deze beter
aangepast is aan de heersende milieufactoren → bv dieren in steden
• Kan enige tijd duren
• Excoten (= organisme dat oorspronkelijk niet in een bepaald gebied voorkomt,
maar zich er wel heeft gevestigd) moeten zich vooral goed aan kunnen passen
• Fitness (= vermogen om bepaalde allelen door te geven aan volgende
generatie) draagt hier aan toe
, Samenvatting Biologie vwo 6
Flessenhalseffect => verandering in allelfrequenties na een ramp waarbij het
aantal individuen/allelen sterk is afgenomen
→ Je houdt over wat er over is gebleven → “hier moet je het mee doen”
→ Foundereffect => nakomelingen lijken genetisch er op hun ouders
- kwetsbare populatie
→ Genetic drift => dieren kunnen elkaar moeilijk vinden en soms komt er geen
voortplanting
- allelen van deze dieren verdwijnen uit populatie
- populatie nog kwetsbaarder
Concurrentie => wanneer 2 soorten een overlappende habitat en niche hebben
Eilandtheorie (T93C) => verband v uitsterven van soorten op eiland (ook
woestijn en oase)
→ verband biodiversiteit en factoren:
- grootte eiland
- afstand tot vaste land
§17.3 Voedsel
Verbouwing van voedsel:
* Monocultuur = op een stuk land wordt 1 gewas verbouwd
• kans op plagen en verspreiding is erg groot
• ook eutorfiëring => bemesting laat ook andere planten groeien die de
rest
overwoekeren → biodiversiteit neemt af
• voordeel is de verminderde milieuvervuiling
• Duurzame voedselproductie = manier van voedsel produceren zonder schade
aan milieu waarbij ook op lange termijn mensen voldoende te eten hebben
• letten op voedselveiligheid, manier productie, milieu, welzijn van vee
• oog voor transport, prijs en bewerking van voedsel
• Hydrocultuur = planten zetten in voedseloplossing met juiste hoeveelheid
minerale
• geen aarde nodig en geen verspilling water en voedingsstoffen
• Voedselketen = reeks opeenvolgende organismen die elkaar eten
• een pijl zegt “wordt gegeten door”
• Voedselweb = meerdere voedselketens in 1 schema
• in theorie komt iedere soort maar 1x voor
• onderaan de groene planten
• reducenten nooit in schema
§17.4 Water
Waterzuivering => het verwijderen van organische en anorganische stoffen uit
het water
→ veel drinkwater is gezuiverd grondwater
→ afvalwater kan op natuurlijke manier gezuiverd worden waarbij stoffen uit het
afvalwater
gebruikt worden voor groei voedselplanten en dieren
→ zowel producenten als consumenten en reducenten zijn actief in kringloop van
elementen
- ook in het water (T93)
, Samenvatting Biologie vwo 6
→ bij rioolzuivering wordt gebruikt gemaakt van aerobe en anaerobe bacteriën
(T93C)
§17.5 Afval
Uit verkeer komt fijnstof → veroorzaakt luchtwegproblemen
Biobrandstof => brandstof gemaakt ui plantenmateriaal
• 50% minder fijnstof (en met speciale filters nog minder)
• CO gehalte niet verhoogd → gemaakt van planten die al CO hebben
2 2
opgenomen
• Tijdens productie is uitstoot hoger dan bij gewone diesel
• Landbouwgrond die hiervoor nodig is kan niet meer voor voedsel gebruikt
worden
→ Oplossing is algen → geen landbouwgrond en snellere groei dan veel planten
Recycling = hergebruik van grondstoffen
→ levert werk en geld op en leidt tot schoner milieu
→ kan ook milieu belasten
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper TheSummaryStudent. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,89. Je zit daarna nergens aan vast.
