In dit document is een uitgebreide samenvatting te vinden van hoofdstuk 5 van het boek Portaal. Dit gaat over geletterdheid met betrekking tot lezen. In 15 pagina's worden de belangrijkste dingen uitgelegd. Hierbij staan begrippen vetgedrukt en wordt er gebruik gemaakt van opsommingen. Deze samenva...
Inhoud
Hoofdstuk 5 geletterdheid: lezen...........................................................................................................1
5.1 achtergronden..................................................................................................................................1
5.1.1 het belang van lezen......................................................................................................................1
5.1.2 de rol van de school.......................................................................................................................2
5.2 visies.................................................................................................................................................3
5.3 doelen en inhouden..........................................................................................................................3
5.3.1 kerndoelen....................................................................................................................................4
5.3.2 referentieniveaus..........................................................................................................................4
5.4 praktijk: algemeen............................................................................................................................4
5.4.1 fasen in de geletterdheidsontwikkeling.........................................................................................4
5.5 praktijk: het jonge kind.....................................................................................................................5
5.5.1 inhouden.......................................................................................................................................5
5.5.2 didactiek........................................................................................................................................5
5.5.3 praktijkvoorbeeld..........................................................................................................................9
5.5.4 leerkrachtvaardigheden.................................................................................................................9
5.6 praktijk: het oudere kind..................................................................................................................9
5.6.1 inhouden.......................................................................................................................................9
5.6.2 Didactiek......................................................................................................................................11
5.6.3 Praktijkvoorbeeld........................................................................................................................13
5.6.4 Leerkrachtvaardigheden..............................................................................................................14
5.7 evalueren en omgaan met verschillen............................................................................................14
5.7.1 omgaan met verschillen...............................................................................................................14
5.7.2 evalueren van het leesonderwijs.................................................................................................14
5.1 achtergronden
Lezen= achterhalen betekenis van geschreven taal, dit niets over doel van lezen. Nu is betekenis
achterhalen geen doel meer, maar middel om bepaald doel te bereiken.
5.1.1 het belang van lezen
Om volwaardig deel te kunnen uitmaken maatschappij, zonder voortdurend afhankelijk te zijn van
anderen, moeten we alle verschillende teksten (digitaal, boeken, folders, kranten, berichtjes,
magazine) kunnen gebruiken en begrijpen. Geletterd zijn wanneer je onderwijs verlaat, betekent niet
, alleen techniek van lezen en schrijven beheersen , maar ook teksten kunnen kiezen en begrijpen die
passen bij doelen die je hebt (beheerst niet> functioneel analfabeten en laaggeletterden).
In dagelijks leven: zelf tekst kiezen, lezen, interpreteren, erover praten en proberen zin te geven aan
tekst door koppelen aan kennis. Op school: niet zelfgekozen, beschreven om strategieën te oefenen
of vragen over te beantwoorden.
Lezen, schrijven, luisteren en spreken zijn taalvaardigheden: middelen in staat stellen je te uiten, te
communiceren en om greep te krijgen op wereld. Lezen en luisteren (levert geen direct meetbaar
product> receptieve vaardigheden, spreken en schrijven> productieve vaardigheden. Lezen en
schrijven verbonden> je leest tekst die ander geschreven heeft. Spreken en luisteren met lezen>
voorlezen of praten inhoud. Lezen en schrijven vergelijken met luisteren en spreken: lezen en
schrijven gesprekspartner afwezig. Taalgebruik geschreven teksten complexer.
Modellen van leesprocessen:
- Bottom-upmodel: lezen verloopt van lagere-ordeprocessen (letter- en woordherkenning)
naar hogere-ordeprocessen (begrip). Visuele info herkent doordat lezer onderscheidende
kenmerken van letters (visuele discriminatie). Info vervolgens gekoppeld aan klank
(tekenklankkoppeling) daarna betekenis.
- Top-downmodel: hogere-ordeprocessen naar lagere-ordeprocessen. Visuele info activeert
eerder opgedane kennis, ook vormt hij verwachtingen (hypotheses) over verdere verloop
zin/tekst. Tekst over bekend onderwerp is dus sneller te lezen dan onbekend.
- Interactieve model: lagere-ordeprocessen en hogere-ordeprocessen elkaar beïnvloeden.
Goed verlopend woordherkenningsproces zorgt dat begrip makkelijker tot stand komt,
terwijl door hogere-ordeprocessen die herkenning sneller tot stand komt. Dit laat cognitieve
belasting van tekst zien die mensen ervaren bij lezen moeilijke tekst.
Goede lezer heeft volgende kenmerken:
- Heeft leesdoel en zoekt tekst die hij benut om doel te bereiken.
- Maakt gebruik aanwijzingen rondom tekst ook voor het lezen: illustraties, tekstdrager=bron,
vormgeving en auteur. Zo bepaald hij soort tekst en geschikt of niet voor leesdoel.
- Roept eerder verworven kennis op over onderwerp die van pas kunnen komen.
- Kiest voor bepaalde leesmanier. Woorden opzoeken: gebruik van alfabet in woordenboek is
zoekend lezen.
- Maakt al lezen gebruik van kennis van taal. Door woordkennis en zinsopbouw kan je
voorspellen hoe het verloop zal gaan. Vergemakkelijkt opnemen info.
- Gaat tijdens lezen na of hij tekst begrijpt= monitoren. Pas tot het stokt moet hij nauwkeuriger
en gedetailleerder lezen.
- Bepaalt na lezen of leesdoel is bereikt. Niet? Hoe komt dit? Geen geschikte tekst, manier
lezen niet toereikend, niet nauwkeurig genoeg. Doel wel bereikt, gebruik verworven info.
5.1.2 de rol van de school
Voor lezen 2 soorten kennis nodig: kennis taal en kennis van de wereld.
Betekenis geven aan wat hij leest> combineren verschillende vormen kennis van taal:
- Orthografische kennis en fonologische kennis: letterkennis nodig en moet weten hoe hij
letters verklankt. Bij leren lezen worden aan klankcombinaties visuele tekens verbonden, al
gauw krijgt beginnende lezer door welke volgordes mogelijk zijn en zet om in een woord.
- Morfologische kennis: betrekking opbouw woorden (voegingen, verbuigingen,
samenstellingen, afleidingen) en bevordert vermogen betekenis onbekend woord af leiden.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper elviraschinkel. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,59. Je zit daarna nergens aan vast.
