Dit is de toetsmatrijs/samenvatting van het boek 'Samenlevingen inleiding in de sociologie' van Hogeschool Utrecht.
Let op dat dit alleen voor sociologie de toetsmatrijs is, voor ontwikkelingspsychologie heb ik een apart bestand voor op mijn profiel staan.
Deze toetsmatrijs is perfect om te ler...
Grondslagen 2 Samenlevingen Samenvatting
Hoofdstuk 1 Het terrein van Sociologie
Wat is sociologie? Societas is samenleving/ sociale eenheid en logos is kennis, kunde en
wetenschap. Sociologie is dus samenlevingskunde, de wetenschap van manieren waarop mensen
met elkaar samenleven.
Wetenschap
Onderzoek naar (onderdelen van) samenlevingen en samenlevingsvormen (Bijv. Waarom als
armoede toeneemt, criminaliteit ook toeneemt?)
Vormen van sociologische theorie
Manieren waarop mensen samenleven
Regelmatigheden, patronen verschijnselen in samenleven
Verbanden tussen mensen
Interactie en cultuur
Uitgangpunt; mensen zijn fundamenteel sociaal en afhankelijk
Interdependentie: onderlinge afhankelijkheid. (Van hoeveel mensen ben je afhankelijk om
een glas melk te kunnen drinken?) er is sprake hiervan als mensen tegelijkertijd van elkaar
afhankelijk zijn
Individualisering: het proces waardoor mensen meer als individu in plaats van als groep in de
samenleving komen te staan
Samenlevingsverbanden
Groepen " wij-gevoel" bijv. leerteam
Sociale netwerken
Een maatschappij
De 4 manieren waarom mensen afhankelijk zijn van elkaar
1. Economische binding, afhankelijkheid in schaarse goederen (bijv. café)
2. Politieke bindingen, afhankelijkheid in (fysieke) dwang
3. Affectieve binding, afhankelijkheid in positieve en negatieve gevoelens naar elkaar (bijv.
Zelfde voetbalclub supporten)
4. Cognitieve binding, afhankelijkheid in kennis
Dit is een ideaaltypische indeling: in de praktijk zijn deze bindingen vaak verweven.
Interactie, cultuur en interdependentie: samenhang en accentverschillen. (verbonden)
Iedereen is sociaal, dus ook mensen die men ‘asociaal’ noemt. Ook conflicten, vijandschap, macht en
dwang.
Sociologie is een relatief subjectieve wetenschap, waarbij waardenvrijheid en
waardengebondenheid altijd voor meningsverschillen hebben gezorgd. Mensen vormen met elkaar
een sociale werkelijkheid. Relatieve autonomie (Elias) relatief omdat sociale processen niet los staan
van individuen, autonoom (een vorm van onafhankelijkheid, zelfstandig te werk gaan en eigen
keuzes maken.) omdat ze ook niet volledig tot individuen kunnen worden herleid.
Institutionalisering is het proces waardoor bepaalde normen als sociaal gedrag worden erkend en
daadwerkelijk worden nagevolgd. (voorspelbaarheid + onvoorspelbaarheid) Bijv. Het verloop van
een voetbalwedstrijd, er zijn genoeg strikte regels maar door de interactie op een voetbalveld weet
je nooit van tevoren wie er gaat winnen. En worden er toch regels overtreden of verschillend
geïnterpreteerd.
Socialisatie in de ruimste zin is al het leren, bedoeld en onbedoeld, door mensen aan en van andere
mensen.
Leerprocessen die ertoe leiden dat kinderen ‘volwassen’ leden van de samenleving worden.
Primaire socialisatie vindt merendeels plaats in gezinnen.
, Secundaire socialisatie vindt plaats in onderwijsinstellingen, waarbij kinderen meer specifieke
kennis en vaardigheden leren.
Geïnternaliseerd is wanneer een kind regels ‘uit zichzelf’ navolgt; verinnerlijkt, onderdeel geworden
van de persoonlijkheid.
Hoofdstuk 2 Economische verbindingen
Economische verbindingen is tussen mensen als zij van elkaar afhankelijk zijn in het produceren en
verdelen van schaarse middelen.
Een van de belangrijkste kenmerken van onze samenleving is de enorme graad van de arbeidsdeling.
Kenmerken Jagers-verzamelaarsamenlevingen:
Sociale eenheid van enkele tientallen mensen (huwelijk/verwantschap)
Economisch zelfvoorzienend: wat de groep door jagen (of vissen) en verzamelen aan voedsel
voorbrengt, consumeert zij zelf.
Geografisch mobiel: ze vestigen zich tijdelijk op een bepaalde plaats, om na enige tijd,
wanneer er onvoldoende voedsel dreigt, verder te trekken.
Geringe arbeidsdeling, sekse en leeftijd: jagen of vissen is meestal exclusief van mannen,
vrouwen is verzorging van kinderen en voedselbereiding.
Materiele goederen is beperkt, weinig geld.
Modern kapitalisme
Kenmerkend voor de feodale verhoudingen in de agrarische samenlevingen van West-Europa vanaf
omstreeks 850 zijn de hoge mate van economische zelfvoorziening door lokale gemeenschappen, de
daarmee samenhangende sterke politieke fragmentatie en de eenzijdige machtsrelatie tussen
boeren en grootgrondbezitters.
Deze verhoudingen waren niet stabiel. Vanaf de 11de eeuw kwam er een economische ontwikkeling
op gang: de handel nam toe, meer geld in de omloop en de bevolking groeide. Handel werd
gestimuleerd en steden breidden zich uit.
De eeuwenlange ontwikkeling van het kapitalisme hield het volgende in:
Er vormt zich een welvarende, machtige en betrekkelijk onafhankelijke ondernemersklasse
of bourgeoisie.
Als tegenhanger van de ondernemersklasse vormt zich een klasse van arbeiders of
proletariaat.
Een differentiatie tussen politieke en economische bindingen, tussen staat en markt.
Juridisch wordt deze verbinding én differentiatie tussen ‘staat’ en ‘economie’ uitgedrukt in
het eigendomsrecht en het onderscheid tussen ‘publiek recht’ en ‘privaatrecht’. De
productie vindt in toenemende mate plaats in particuliere ondernemingen; zowel
staatsvorming als commercialisering.
Met de uitbreiding van handelsnetwerken ontwikkelt zich een internationale arbeidsdeling;
een wereldsysteem.
Dit kapitalistisch wereldsysteem van Europese origine expandeert sinds de vijftiende en
zestiende eeuw gestaag.
Wallerstein noemt de verschillende gebieden:
De ‘kern’ van het wereldsysteem: centra van handel en nijverheid.
Periferie: leverancier van grondstoffen en landbouwgewassen en afzetgebied van
nijverheidsproducten.
Semiperiferie: gebieden die een tussenpositie innemen: overwegend agrarisch, maar
gespecialiseerd in sommige nijverheidsproducten en met enkele belangrijke handelscentra.
Er bleef verdeeldheid en onderlinge concurrentie binnen en tussen de staten wat vernieuwingen
bevorderde.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper irisvanderleij. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,48. Je zit daarna nergens aan vast.
