Keuzevak: privacy & gegevensbescherming
Oktober tentamen 20 oktober 2021.
Literatuur:
'De Algemene Verordening Gegevensbescherming in gewonemensentaal',
Amsterdam University Press, Amsterdam, 2e editie, 2019.
BLOK 1 EVRM
Introductiecollege
Raad van Europa: Richt zich primair op de bescherming van mensenrechten.
Belangrijkste document; Europees Verdrag voor de Rechten van de mens &
protocollen. Conventies, Resoluties. Europees Hof voor de Rechten van de Mens.
Europese Unie: Handvest voor Grondrechten van de Europese Unie en Verdrag
voor de Werking van de Europese Unie. AVG, Politierichtlijn, e-Privacyrichtlijn.
Achtergrond artikel 8 EVRM: artikel 10, 11, 12 en 13 EVRM.
- Privacy staat in vrijwel alle grondwetten
- Grenzen aan de macht van de staat
- Huisrecht, communicatievrijheid, onschendbaarheid van het lichaam, eer en goede
naam, familieleven, persoonlijke ontwikkeling.
- Artikel 8: recht op eerbiediging van privé, familie- en gezinsleven.
1. Een ieder heeft recht op respect voor zijn privé leven, zijn familie- en gezinsleven,
zijn woning en zijn correspondentie.
2. Geen inmenging van enig openbaar gezag is toegestaan in de uitoefening van dit
recht, dan voor zover bij de wet is voorzien en in een democratische samenleving
noodzakelijk is in het belang van de nationale veiligheid, de openbare veiligheid of
het economisch welzijn van het land, het voorkomen van wanordelijkheden en
strafbare feiten, de bescherming van de gezondheid of de goede zeden of voor de
bescherming van de rechten en vrijheden van anderen.
Wie kunnen er klagen over een schending van het EVRM artikel 33 en 34 EVRM
(verdragsschending):
- Artikel 33: Interstatelijke zaken: lidstaten.
- Artikel 34 Individuele verzoekschriften: natuurlijke personen, groepen,
rechtspersonen.
Beoordeling: ontvankelijkheid door het Europees Hof voor de Rechten van de Mens
(decisions). En vervolgens het oordeel door het Europees Hof voor de Rechten van
de Mens.
DE MEESTE ZAKEN WORDEN NIET-ONTVANKELIJK VERKLAARD.
Gegevensbeschermingsrecht: het is goed dat er gegevens moeten worden
verwerkt. De overheid moet zich houden aan bepaalde regels. Procedurele
waarborgrecht.
Bescherming van de burger (persoonsgegevens) en anderzijds het creëren van een
interne markt. Artikel 7 en 8 Handvest EU.
Verdrag werking EU: artikel 16.
,College 1 EVRM Het klachtrecht
Er wordt getoetst op de ontvankelijkheid van je klacht. Indien je klacht ontvankelijk is
verklaard dan wordt een inhoudelijk oordeel geveld door het EHRM of er een
schending is ja of nee.
STAP 1: De klachtprocedure formele criteria:
1. Uitputting: art. 35 lid 1 EVRM. Alle nationale rechtsmiddelen moeten zijn uitgeput.
Eerst naar de gewone rechtbank, dan in hoger beroep, dan of Hoge Raad of Raad
van State en pas dan EHRM. 1 van de stappen niet doorlopen betekend niet
ontvankelijk verklaard.
2. Tijdslimiet: Art. 35 lid 1 EVRM. Binnen zes maanden na de uitspraak moet een
klacht zijn ingediend bij het EHRM.
3. Substantieel dezelfde inhoud: Indien er al een zelfde klacht is ingediend waar
het Hof een uitspraak over heeft gedaan, dan kun je niet daarna weer dezelfde klacht
indienen over hetzelfde feit indien het geen nieuwe feiten betreft art. 35 lid 2 sub b
EVRM.
4. Misbruik van recht: art. 35 lid 3 sub a EVRM. Deze verzoekschriften worden niet
ontvankelijk verklaard. Je gebruikt je klachtrecht daar waar het niet voor is bedoeld.
5. Locus Standi: art. 35 lid 3 sub b EVRM. De verzoeker moet individueel een
wezenlijk nadeel hebben ondervonden. Dus niet namens een ander.
6. De Minimis regel: art. 35 lid 3 sub b EVRM. Gegrondheid van het verzoekschrift.
7. Duidelijk ongegrond: art. 35 lid 3 sub a. Duidelijk onzinnige klachten kunnen niet
ontvankelijk worden verklaard.
STAP 1: De klachtprocedure materiele criteria:
1. Ratione Personae: Is er schade ontstaan bij de klager van het feit? Klacht die wel
aan een staat kan worden toegeschreven. Je mag alleen over lidstaten klagen. De
veroorzaking van de schade moet kunnen worden toegeschreven aan de lidstaten.
2. Ratione Loci: Het moet wel op het grondgebied van de staat zijn gebeurd.
Feitelijke rechtsmachten in een gebied is een uitzondering.
3. Ratione Temporis: Alle schendingen die daarvoor hebben plaatsgevonden
daarover kan niet geklaagd worden bij het EHRM, zoals WO2 indien landen zich
hebben aangesloten aan het verdrag.
4. Ratione Materiae: Een klacht moet wel vallen onder artikel 8 van het EVRM.
STAP 2: Als je klacht ontvankelijk is verklaard dan inhoudelijk oordeel EHRM.
Is er een schending van het verdrag ja of nee? Klachtrecht: Travaux
préparatiores:
Dient er een EVRM te komen?
1. Ja, Europa moet zijn eigen verdrag hebben dat geënt is op de Europese traditie en
effectieve nalevingsmechanismen kent.
2. Nee, we hebben al een UVRM en we moeten geen document vervaardigen dat
daar mogelijk strijdig mee is.
Compromis: Ja, er is een Verdrag, maar ondertekenen is optioneel.
Hoe zou het Verdrag er uit moeten komen te zien?
1. Alternatief A: Ennumeration: een lijst met alle rechten
2. Alternatief B: Precise definition
, Dient er een EHRM te komen?
1. Ja, een Hof kan sancties neerleggen; derhalve is er een effectief toezicht
mechanisme op Europees niveau voor het EVRM.
2. Nee, want al rechterlijke controle mogelijk op lidstaat niveau & een echt totalitair
regime houdt zich
Art 33 EVRM: interstatelijke zaken. Zelden toegepast
Art. 34 EVRM: individuele verzoekschriften. Je moet individueel en direct
(persoonlijk) geraakt zijn door de staat of het nalaten van de staat.
Rechtspersonen mogen niet klagen onder art. 8 EVRM.
Protocol 9: individuen konden nu ook een klacht indienen bij het EHRM.
Protocol 11: niet alleen is er een ontvankelijkheidstoets en inhoudelijke toets, maar
een zaak kan door een Hogere Kamer worden beoordeeld.
Protocol 14: rechter kan een inhoudelijk oordeel vellen over een zaak.
4 groepen die een zaak kunnen aanbrengen bij het EHRM: Lidstaten, groepen,
rechtspersonen, natuurlijke personen art. 33 en 34 EVRM.
Recente ontwikkelingen 3 zaken:
1. Inlichtingendiensten opereren geheim. Als individu of als rechtspersoon kun je
nooit aantonen dat jij slachtoffer bent
2. Klachten over het beleid kunnen ook worden ingediend. In abstracto claims soms
toegestaan. Abstracte test. Geen termijn.
College 2 EVRM: Ratione materiae en de reikwijdte van artikel 8 EVRM
Art. 8 lid 1 EVRM: Privéleven, familieleven, correspondentie en huis.
Voorwaarden inbreuk/inmenging art. 8 lid 2 EVRM:
1. Het moet noodzakelijk zijn bij wet: legaliteitsvereiste: kenbaar en toegankelijk.
2. Het moet een publiek belang dienen/legitiem doel.
3. Het moet noodzakelijk zijn in een democratische samenleving:
proportionaliteitstoets en subsidiariteitstoets. Is het middel geschikt? Is er een lichter
alternatief?
De staat heeft positieve en negatieve verplichtingen (iets wat de lidstaat niet moet
doen, maar wel heeft gedaan. Positieve plicht: zorgen voor een goede
strafrechtprocedure (iets wat de lidstaat juist wel had moeten doen).
Ratione Personae en Ratione Materiae: Is er daadwerkelijk schade ontstaan bij de
klager?
Ratione materiae: Het Hof kan het rationae materiae op ieder moment van de
procedure beoordelen. Dit betekent dat het Hof een klacht niet-ontvankelijk kan
verklaren met een verwijzing naar het ratione materiae principe in een judgement,
terwijl de zaak wel ontvankelijk is verklaard in decision. Als dit een te ingewikkelde
vraag is, dan wordt de kwestie rond ratione materiae niet beantwoord in decision,
maar naar het judgement doorverwezen, Als een staat een voorbehoud heeft
gemaakt t.a.v. een specifiek recht, dan wordt een klacht daarover tegen die staat
niet-ontvankelijk verklaard ratione materiae. De vier termen uit artikel 8 EVRM
worden vaak samengenomen, zonder dat er een helder onderscheid wordt gemaakt
door het Hof.
