Omschrijving en doel van recht
Het recht wordt gezien als een belangrijk instrument om de samenleving te beïnvloeden. Wat recht
moet bereiken hangt af van politieke keuzes. Hiernaast noemen veel juristen het doel van recht: het
ordenen van de samenleving en het geven van regels om conflicten op te lossen zodat de orde kan
terugkeren. Het recht is het geheel van overheidsregels dat de samenleving ordent.
Rechtsgebieden: (hieronder kunnen weer verschillende onderwerpen vallen)
- Staatsrecht: geeft grondregels voor de organisatie van de Staat. Bied de omschrijving van
verschillende organen binnen de staat, hun verhouding en de relatie tussen burger en
overheid.
- Bestuursrecht: houdt zich bezig met de overheid in actie. Geeft regels over de bestuurstaak
van de overheid (zorg, milieu en onderwijs bijvoorbeeld).
- Strafrecht: beschrijft verboden gedragingen waarop een straf staat.
- Burgerlijkrecht: regelt de rechtsverhoudingen tussen burgers onderling. Denk hierbij aan
verschillende relaties zoals familie en personen recht, verbintenissenrecht en goederenrecht.
Publiekrecht en privaatrecht
- Publiek: als de overheid een geheel eigen taak of positie in een bepaald rechtsgebied heeft.
Staats, straf en bestuursrecht zijn publiekrecht. De overheid is hier de hoedster van
algemeen belang. De overheid beschikt over speciale bevoegdheden om dit recht te kunnen
beoefenen.
- Privaat: het burgerlijkrecht. Dit gaat van burger tot burger. Denk hierbij aan
verbintenissenrecht en goederenrecht.
Materieel recht en formeel recht:
- Materieel: beschrijft rechten en plichten van mensen en instellingen.
- Formeel: formeel recht beschrijft hoe materieel recht gehandhaafd wordt. Het wordt pas van
belang als het materieel recht wordt geschonden. Het geeft namelijk antwoordt op de vraag
wat er kan worden gedaan tegen schending van een recht of een plicht uit het materieel
recht.
Nationaal en internationaal recht
- Nationaal recht: Ieder land is vrij om zijn eigen regels te maken. Deze regels gelden alleen op
het grond gebied van het land.
- Internationaal recht: regelt de rechtsrelaties tussen verschillende staten. Denk hierbij aan
verdragen van bijvoorbeeld de Europese Unie.
Objectief en subjectief recht
- Objectief: rechtsregels die je kunt vinden in wetten en verdragen. De naam of nummer.
- Subjectief: de rechten en bevoegdheden die uit objectief recht voortvloeien. De zinnen.
, Week 2
Rechtsbronnen
De belangrijkste vindplaatsen van het recht zijn:
- De wet
- Jurisprudentie
- Verdragen
Het internationale verdrag
Je kan je als burger tot de rechter wende om hem te verzoeken aan de nationale regelgeving te
toetsen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan artikel 8 van het Europees Verdrag tot bescherming van de
rechten van de mens en de fundamentele vrijheden (EVRM). Dit artikel verbied de overheid
ongerechtvaardigd onderscheid te maken tussen verschillende samenlevingsvormen. Een wet uit
bijvoorbeeld het BW kan in strijd zijn met dit verdrag. Op zo’n moment wordt de wet uit het BW
onverbindend bepaald en moet er worden gehouden aan het Verdrag. Een internationaal verdrag
staat dus boven een nationale regelgeving. Dit geeft aan dat internationale verdragen waarbij ons
land zich heeft aangesloten rechtsbronnen zijn. Zij maken deel uit van ons nationaal recht.
De wet
Een overheidsregel met algemene werking wordt een wet genoemd. Alle wetten samen vormen een
belangrijke vindplaats van het recht. We hebben veel wetten in ons land omdat de overheid zich
door de regelgeving bemoeit met bijna ieder aspect van onze samenleving. Alle zaken zijn
doormiddel van wetten geregeld. Wetten worden gemaakt door wetgevers. Verschillende overheid
organen hebben deze bevoegdheid:
- De regering en de volksvertegenwoordiging samen (de formele wetgever)
- de regering alleen
- de minister
- Het provincie bestuur
- Het gemeentebestuur
- Het bestuur van het waterschap
Je hebt twee verschillende soorten wet:
- Wet in formele zin: dit is een besluit afkomstig van regering en volksvertegenwoordiging
samen, dat volgens een vaste procedure tot stand is gekomen. Daarom wordt de regering en
Staten-Generaal ook wel de formele wetgever genoemd. Het gaat er om WIE het gemaakt
heeft.
- Wet in materiele zin: dit is de verzamelnaam voor alle algemeen verbindende
overheidsvoorschriften, ongeacht welk wetgevend overheidsorgaan het voorschrift heeft
gemaakt. Het gaat er om VOOR WIE de regel bedoelt is. Voorbeelden zijn gemeentelijke
verordeningen, provinciale verordeningen en ministeriele regelingen.
Beide wetsbegrippen overlappen elkaar gedeeltelijk. De meeste wetten in formele zin hebben een
algemene werking en zijn ook wetten in materiele zin. Voorbeelden hiervan zijn het wetboek van
strafrecht, de Opiumwet, de Vreemdelingenwet, Burgerlijk wetboek en de Algemene wet
bestuursrecht.
Jurisprudentie
Jurisprudentie is een rechtsbron. De jurisprudentie is de verzameling van alle rechterlijke uitspraken
die onze rechters in de loop van de jaren hebben gedaan. De uitspraken geven op de eerste plaats
een oplossing voor een gerezen conflict. Dit gebeurt in een vonnis. In een vonnis geeft de rechter,
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper noadelahaije. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.