Samenvatting Business Law & Ethics
HOOFDSTUK 1: RECHTSVORMEN 2
HOOFDSTUK 2: OMGEVING 7
HOOFDSTUK 9: INTELLECTUELE EIGENDOMSRECHT 13
HOOFDSTUK 10: INSOLVENTIE- / FAILLISSEMENTSRECHT 18
HOOFDSTUK 8: BESCHERMING CONSUMENT & CONCURRENT 25
LES 6 EN 7: ETHIEK 34
Tiffany van Klooster
,Hoofdstuk 1: Rechtsvormen
Ondernemingsvormen
• Rechtsvormen: Juridische entiteit (bv, nv, cv, eenmanszaak, etc.)
• Zelfstandige ondernemingen
• Rechtspersoon: Een organisatie die als juridische eenheid (rechtssubject) opereert en
eigen rechten en verplichtingen heeft die los staan van de rechten en verplichtingen
van de eigenaar of bestuurder.
o Keuze onderneming met of zonder rechtspersoonlijkheid (uitlegt volgt)
• BV en NV.
Ondernemingsrecht: Regelgeving
Vind plaats in veel verschillende wetten, bijvoorbeeld:
• Burgerlijk Wetboek (BW);
• Wetboek van Koophandel;
• Handelsregisterwet;
• Rijksoctrooiwet;
• Faillissementswet;
• Belastingwet.
Rechtsvormen naar Nederlands recht:
- Rechtspersonen (Boek 2 BW); en
- Zelfstandige ondernemingen Boek 7A BW & WvK
Wat beïnvloedt de keuze voor een bepaalde rechtsvorm?
1. Ga je alleen of samen met anderen ondernemen?
2. Welke risico’s loop je ten aanzien van (bijv.) zakelijke schuldeisers?
Is het een probleem als deze aan je privévermogen kunnen komen?
3. Winstoogmerk of een ander doel (bijv. goed doel/sportvereniging)?
4. Startkapitaal
5. Belastingregelgeving.
Zelfstandige ondernemingen (Personenvennootschappen)
Kenmerk: Geen scheiding tussen het vermogen van de onderneming en het vermogen van
de ondernemer.
Voorbeelden:
- Eenmanszaak:
o Kent maar één eigenaar en dus één verantwoordelijke persoon.
o Kan nooit door meer dan 1 persoon gestart worden.
o Geen rechtspersoonlijkheid: Ondernemer sluit zelf overeenkomsten, gaat zelf
schulden aan en loopt alle risico’s.
o Aansprakelijkheid ligt bij ondernemer, niet bij onderneming = geen scheiding
tussen privé- en ondernemingsvermogen.
o Kan wél mensen in loondienst hebben.
o Inschrijving in Handelsregister KVK (art. 5 Hrw).
Tiffany van Klooster
,- Maatschap (Art. 7A:1655 BW): ‘Maatschap is eene overeenkomst, waarbij twee of
meerdere personen zich verbinden om iets in gemeenschap te brengen, met het
oogmerk om het daaruit ontstaande voordeel met elkander te deelen’.
o Uitoefening van een vrij beroep waar veel specifieke kennis voor nodig is:
huisartsen, fysiotherapeuten, advocaten, notarissen, makelaars, etc.
o Overeenkomst tussen twee of meer personen: kan mondeling of schriftelijk
aangegaan worden.
o Kan nooit door 1 persoon gestart worden.
o Alle contractpartijen (maten) brengen iets in de onderneming in waar de andere
maten ook iets aan hebben: geld, inventaris, een pand, een auto of arbeid (art.
7A:1662 BW).
o Winstverdeling wordt in overeenkomst bepaald. Zo niet, wordt de winst naar
hoogte van de inbreng van de diverse maten verdeeld (= naar evenredigheid)
(Art. 7A:1670 BW).
§ Art. 7A:1670 lid 2 BW: Als een maat geen geld maar wel arbeid heeft
ingebracht, krijgt hij evenveel winst als de maat met de laagste
vermogensinbreng.
o Verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid ligt in eerste instantie alleen bij de
maat die een verplichting aan gaat. Andere maten zijn dus niet aansprakelijk
(Art. 7A:1679 BW). Maten blijven zelfstandige ondernemers.
Uitzonderingen: Maten zijn voor gelijke delen aansprakelijk (Art. 7A:1680 BW)
als:
§ De handelende maat heeft vooraf volmacht gekregen van de andere
maten;
§ De andere maten hebben achteraf de actie van de handelende maat
bekrachtigd;
§ De maten hebben gezamenlijk gehandeld;
§ De verplichting is uiteindelijk voordelig voor de maatschap gebleken.
o Inschrijving in Handelsregister KvK (Art. 5 Hrw).
- Vennootschap onder firma (VOF) (Art. 16 WvK): Een maatschap voor de uitoefening
van een bedrijf.
Weinig verschil met Maatschap:
o Bij een VOF gaat het om een bedrijf, niet om een beroep.
o De VOF heeft een afgescheiden vermogen: ondernemingsvermogen is
afgescheiden van het privévermogen van de vennoten. Schuldeisers van een
VOF hebben voorrang op privéschuldeiser van de vennoten.
o De vennoten zijn – in beginsel – allemaal in het geheel aansprakelijk voor
handelingen van een van de vennoten (hoofdelijke aansprakelijkheid).
- Commanditaire vennootschap (CV) (Art. 19 WvK): Bijzonder vorm van de VOF die
ook ‘stille vennoten’ kent.
o Geen juridisch verschil tussen de vennoten: allemaal beherend vennoot.
o Individueel volledig aansprakelijk voor aangegane verplichtingen.
o Commanditaire vennoot = stille vennoot: investeert in het bedrijf, maar bemoeit
zich verder niet met het bedrijf en blijft op de achtergrond. Een stille vennoot
loopt hiermee geen risico om door een crediteur aansprakelijk te worden
gesteld (art. 20 WvK).
§ Doet een stille vennoot iets dat alleen beherend vennoten mogen doen,
dan is hij net als de beherend vennoot hoofdelijk aansprakelijk (Art. 21
WvK).
Tiffany van Klooster
,Rechtspersonen (Kapitaalvennootschappen)
Boek 2 BW
- Publiekrechtelijke rechtspersonen (Art. 2:1 BW);
- Kerkgenootschappen (Art. 2:2 BW);
- Privaatrechtelijke rechtspersonen (Art. 2:3 BW).
o BV en NV volgt met nadere uitleg
o Stichting: Wordt opgericht met een specifiek doel en het geld binnen de
stichting wordt daarvoor ingezet. Denk aan goede doelen.
o Vereniging: Functioneert altijd in belang van de leden en datgene dat hun
verbindt (bijv. sportvereniging). Geen winstoogmerk, behalve voor dat doel.
o Coöperatie: Zie overeenkomsten met vereniging. Veelal toegepast in de
agrarische sector.
o Onderlinge waarborgmaatschappijen (Owm): Verzekeraars. Veel
overeenkomsten met vereniging.
Kenmerken Rechtspersonen
- Afgescheiden vermogen: De rechtspersoon (onderneming) heeft een eigen
vermogen (ondernemingsvermogen), los van het privévermogen van de oprichter(s)
of deelnemer(s).
- Rechtssubject: Eigen rechten en verplichtingen: Art. 2:5 BW bepaalt dat de
rechtspersoon voor het vermogensrecht (bezit/schuld) gelijk staat aan een natuurlijk
persoon (tenzij uit de wet het tegendeel voortvloeit).
- Vertegenwoordiging: Wet of een Volmacht.
- Eigen doel: Statuten omschrijven bestaansrecht rechtspersoon.
Oprichten Rechtspersoon
Per rechtspersoon worden de oprichtingsvereisten genoemd in Boek 2.
Voorbeelden:
- Eenzijdige of meerzijdige rechtshandeling
- Notariële akte: akte van oprichting wordt juridisch vastgelegd (Art. 2:175 lid 2 BW).
- Startkapitaal
- Statuten: Belangrijke gegevens en afspraken tussen de oprichters (Art. 2:177 BW)
o Voorbeelden: Naam, vestigingsplaats, doel, aantal en soort aandelen, wie kan
welke verplichtingen aangaan.
Ook van belang: Inschrijving Kamer van Koophandel (Handelsregisterwet).
BV en NV (Boek 2 BW)
Rechtspersonen (kapitaalvennootschappen)
BV à Aandelen op naam (aandelenregister). Art. 2:175 e.v. BW.
NV à Aandelen aan toonder (denk aan verhandelbaarheid beurs. Art. 2:64 BW.
Tiffany van Klooster
,BV (Boek 2 BW)
Voor oprichting, zie oprichtingsvereisten rechtspersoon.
BV i.o. (Art. 2:203 BW) BV in oprichting. Ondernemers kunnen meteen aan de slag voor de
toekomstige BV, maar wel op eigen risico en dus zijn ze privé aansprakelijk voor schulden die
ze aan gaan. BV i.o. moet in het Handelsregister vermeld worden.
Organen en onderlinge verhouding (BV)
- Directie: verantwoordelijk voor het dagelijksbestuur van de BV. Hierin zetelen
personen die de BV naar buiten toe vertegenwoordigen en namens de BV
verplichtingen aan gaan (Art. 2:239 en 2:240 BW).
o In dienstverband en ontvangen salaris
o In beginsel niet aansprakelijkelijk voor schulden van de BV.
- Aandeelhouders: zijn verenigd in de algemene vergadering van aandeelhouders (AvA,
art. 2:217 BW), die minimaal één keer per jaar samenkomt (Art. 2:218 BW).
o (Mede)financiers van de onderneming.
o Stemrecht (Art. 2:228 BW).
o AvA geeft toestemming aan directie voor sommige belangrijke beslissingen,
zoals het wijzigen van de statuten (art. 2:231 BW) of een benoeming van
bestuurders (Art. 2:242 BW).
o Aandeelhouder kan in de directie zitten.
o Aandeelhouders ontvangen dividend (winstuitkeringen).
- Raad van Commissarissen (RvC) (Art. 2:195 BW): Niet verplicht. RvC houdt toezicht
op het beleid van het bestuur van de BV en op de algemene gang van zaken. RvC
geeft ook advies aan de directie.
Blokkeringsregeling (Art. 2:195 BW): Er is slechts een beperkt aantal aandeelhouders en
het is niet mogelijk om zomaar aandelen te kopen van de BV. Aandelen staan op naam!
Aanbiedingsregeling: Als m.b.t. de overdracht van de aandelen niets in de statuten wordt
opgenomen, dan geldt dat de aandelen eerst aan de andere aandeelhouders moeten worden
aangeboden.
Goedkeuringsregeling: naast het aanbieden van de aandelen aan de andere
aandeelhouders kan het ook zijn dat er goedkeuring moet worden gevraagd aan de andere
aandeelhouders.
Aandelen kunnen alleen overgedragen door een notariële akte van levering.
Tiffany van Klooster
,Aansprakelijkheid BV
De BV is een rechtspersoon en dus een juridisch zelfstandig
orgaan: de BV kan zelf overeenkomsten sluiten en zelf
verplichtingen aangaan, en is dus als zodanig zelf als BV
aansprakelijk voor schulden. Het privévermogen blijft buiten schot.
Onbehoorlijk bestuur (intern) (Art. 2:9 BW en 2:248 BW): Er is
sprake van onbehoorlijk bestuur als een bepaalde bestuurder
handelt zoals geen redelijk denkend bestuurder onder dezelfde
omstandigheden zou hebben gehandeld. Als hiervan sprake is,
dan zijn individuele directieleden toch met hun privévermogen
aansprakelijk, ondanks het hetid at ze de rechtspersoon
vertegenwoordigen.
Voorbeeld: 2 directieleden van een BV krijgen een krediet van
€100.000 van de bank. Van dit geld kopen zij een Tesla, waardoor
al het geld direct weer op is. Hierdoor kan niet aan andere
verplichtingen voldaan worden. De crediteuren kunnen zich niet verhalen op het
ondernemingsvermogen, omdat dit er simpelweg niet is. Om crediteuren te beschermen tegen
onvoorzichtige directieleden zoals in het voorbeeld, zijn de regelingen van onbehoorlijk
bestuur in het leven geroepen.
Beklamel-arrest (extern): Indien een bestuurder van een BV bij het aangaan van een
overeenkomst wist of redelijkerwijze behoorde te begrijpen dat hij de door hem aangegane
verplichting niet na kon komen, handelt deze bestuurder onrechtmatig jegens de crediteur.
Hiermee is de bestuurder hoofdelijk aansprakelijk
NV (Boek 2 BW)
Evenals een BV:
- Rechtspersoon
- Gefinancierd door aandeelhouders
- Bestuurd door een directie
- Gecontroleerd door een RvC (niet verplicht).
Verschillen BV en NV:
- Bij een NV staan niet alle aandelen op naam à Aandelen aan toonder: Degene die de
aandelen bij zich heeft en ze kan tonen, is ook meteen eigenaar van die aandelen.
- Overdragen aandelen van een NV is makkelijker dan van een BV: Aandelen van een
NV zijn vrij verhandelbaar (Art. 2:64 BW).
- Bij een NV bedraagt het minimaal startkapitaal €45.000 (Art. 2:67 lid 2 BW).
- Bij een NV is voor de oprichting een bank- of accountantsverklaring nodig.
Tiffany van Klooster
, Hoofdstuk 2: Omgeving
Publiekrecht/privaatrecht
• Privaatrecht: burgers onderling
o bijv. personen- en familierecht, vermogensrecht, overeenkomstenrecht
• Publiekrecht: overheid – burger
o bijv. staatsrecht en bestuursrecht
Omgevingswet
De Omgevingswet is tot heden (anno 2022) nog niet in werking getreden. Het omgevingsrecht
staat in vele wetten en besluiten en is daarom erg onoverzichtelijk geworden. Uitgangspunt is
1 januari 2023, maar is nog niet definitief.
Relevante wetten: Wro, Wabo, Awb
Bestuur: Structuurvisie
• Doelstellingen voor de langere termijn m.b.t. de (soms beperkte) ruimte in
Nederland/hoofdlijnen van voorgenomen ontwikkelingen van een bepaald gebied.
Waar mag gebouwd worden en waar niet?
• Verplichting vanuit Wet ruimtelijke ordening (Wro) voor rijk, provincie en
gemeente om een structuurvisie te maken (art. 2:1 t/m 2:3 Wro).
• Elke bestuurslaag heeft de verantwoordelijkheid voor het eigen beleid en de eigen
hoofdlijnen, maar moet bij de totstandkoming daarvan wel rekening houden met het
beleid in de andere lagen.
• Gaat om beleidsplannen (grotere geheel op langere termijn) en dus wordt er weinig
concreet geregeld of voorgesteld.
• Algemeen belang botst soms met het individueel belang (ondernemer).
Overheid – Burger: Structuurvisie
• Rijk: nationale visie (AMvB)
• Provincies en gemeenten: Eigen structuurvisie/bestemmingsplan dient aan te
sluiten op nationaal beleid. Groei? Nieuwbouw? Recreatie? etc.
• Bedrijven/burgers: regelgeving heeft invloed op wensen bedrijven/burgers.
Vergunningsbeleid?
• Algemene belang vs. individueel belang.
Bestemmingsplan
• Uitwerking van beleidsplannen en doelstellingen in meer concrete plannen in een
bestemmingsplan (Art. 3:1 e.v. Wro).
• De bestemming en het toegestane gebruik van grond in een gemeente.
Inhoud bestemmingsplan
1. Toelichting: doel en beschrijving van het plangebied en een goede ruimtelijke
onderbouwing. Denk hierbij aan uitkomsten van onderzoek, uitvoerbaarheid van het
plan, en de interpretatie van de regekgeving.
2. Verbeelding (visualisering).
Tiffany van Klooster
