College aantekeningen
Filosofie Aantekeningen Hoorcolleges
Dit zijn de aantekeningen van de hoorcolleges van filosofie voor pedagogen.
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 59 pagina's
Voorbeeld 4 van de 59 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
De rode draad van FilosofieRode woorden: nieuwe filosofen
Schuine woorden: nieuwe begrippen
Dikgedrukte woorden: thema
, Hoorcollege 1
Rode draad door de cursus
1. Oudheid en middeleeuwen (ongeveer tot 1350)
Ware werkelijkheid in stabiele, universele en kenbare principes (religie etc.). Er is een
ware werkelijkheid en kennis ‘ergens daarbuiten’.
Belangrijkste Griekse filosofen:
- Socrates
- Plato
- Aristoteles.
Een ware rationeel inzichtelijke orde.
Belangrijkste middeleeuwse filosofen:
- Augustinus
- Thomas van Aquino
Een absolute, bovennatuurlijke orde.
2. Moderne tijd (1350-1850)
Waarheid ligt binnen het denken van de mens (men zoekt de waarheid in het denken van
de mens zelf). Je maakt dus je eigen overwegingen. Het subject komt centraal te staan. Het
subject is de mens. Er was dus een wending naar het subject.
Belangrijkste filosofen van de Moderne tijd:
- Descartes
- Hume
- Kant
- Rousseau
3. Hedendaagse tijd (vanaf 1850)
Waarheid hangt af van het perspectief, en wordt voor een belangrijk deel bepaald door
onbeheersbare krachten en machten. Het lijkt zo dat je een eigen beslissing neemt, maar je
opvoeding, omgeving, SES (dat zijn voorbeelden van die machten en krachten) beïnvloeden
jouw keuzes. Dus weer een decentrering van het subject.
Belangrijkste filosofen van de hedendaagse tijd:
- Sartre en Foucault: vrijheid en dwang
- Freud en Lacan: heeft de mens autonomie?
- Levinas: de A/ander
- Ricoeur: verantwoordelijkheid
Wat is filosofie?
Oorspronkelijk: liefde voor de wijsheid.
Griekse oudheid
Plato en Aristoteles:
“Filosofie is de radicalisering van de verwondering (de vergrotende trap van de
verwondering)”.
- Verwondering is een stilstand in het denken, een stapje terug doen. Diep nadenken
over hoe de dingen precies in elkaar zitten.
- Het is niet onmiddellijk verklaren, maar dieper in dingen doordringen. Dit heet
schouwen.
, - De verwondering treedt op wanneer de vertrouwdheid wegvalt. Hier kan je
verschillend op reageren:
Je gaat alles relativeren
Filosofie: methodisch en systematisch ordenen van de ervaring.
Verlichting
Immanuel Kant
“Kritische houding”.
Het idee van de verlichting was dat je niet zomaar mee moet denken met anderen, maar juist
een kritische houding moet aannemen. Motto van de verlichting: “Sapere aude”= durf te
denken.
Kant maakt onderscheid tussen verstand en rede.
Verstand:
- Het verstand ‘vat’ wat in de zintuigen is gegeven. Het verstand als middel om een doel
te bereiken.
Rede:
- De rede ‘begrijpt’ wat in de zintuigen is gegeven. De rede zoekt naar inzicht en
begrip.
- Filosofie als kritische houding van de rede
Moderne tijd
Wittgenstein (1889-1951)
“Filosofie is een strijd tegen de beheksing van ons verstand door de middelen van de taal”.
Volgens hem is filosofie een taalanalyse om verborgen aannames te ontmaskeren.
- Voorbeeld: Engels vs. Nederlands. In het Engels heten de poten van de tafel “the legs
of the table”. Verschil tussen ‘poten’ en ‘benen’.
- Andere voorbeelden: ‘rebellen’ of ‘vrijheidsstrijders’? ‘Ongeboren leven’ of
‘vrouwelijke gameten’?
Overeenkomsten tussen de definities:
Vraagtekens zetten bij dat wat vanzelfsprekend lijkt, zeker wanneer een model of visie
problemen opbrengt of op grenzen stuit.
Dan kritisch kijken naar de vooronderstellingen, het onderliggende kader analyseren.
Resultaat: ‘redelijk’ verworven inzicht en begrip.
, Hoorcollege 2
Het begin van de filosofie
Mythos naar logos
Van mythos (symbolische verhalen over goden en helden) naar logos (rationele
verklaringsmodellen van de filosofie). Men probeerde verklaringen te vinden voor de dingen
die in de wereld gebeurden. Dus eerst werd dit gedaan door goden en een hogere macht,
daarna rationeler.
Maar… te kort door de bocht? We spreken over ‘mytho-LOGIE’ de mythen zijn niet
zonder logica dus. Filosofen vertelden soms ook mythen (wanneer het te ingewikkeld werd
voor ze). Plato had de grotmythe bijvoorbeeld. In de mythen was er altijd een link naar de
praktijk.
Onderscheidende kenmerken van logos t.o.v. mythos:
- Logos & theoria afstandelijk en belangeloos waarnemen en beschrijven van de
werkelijkheid los van de praktijk
- Bestaande orde wordt wel ter discussie gesteld
De Mileziërs
Milete was een rijk stadje waar mensen veel tijd over hadden omdat ze dus rijk waren.
Sommige mensen denken dat hier de oorsprong van de filosofie ligt. Hieronder ook
Aristoteles, volgens hem gingen mensen veel filosoferen omdat ze daar tijd voor hadden.
Hier zouden we de eerste fysici vinden: denkers die alles herleiden tot eenvoudige en
onpersoonlijke beginselen.
Drie belangrijke Mileziërs over de oorsprong van dingen waren Thales, Anaximander en
Anamixenes.
Dit zouden de eerste drie filosofen zijn, omdat ze:
1. Vertrouwen op de ratio
- Argumenten
- Intellectuele orde
- Kwaliteit kwantiteit
2. Zoeken naar de natuurlijke oorzaken van de dingen
- Geen theologi maar fysici. Geen beroep op het goddelijke.
3. Abstraheren van de concrete werkelijkheid
- Wereld achter de verschijnselen als verklaring
Anderen zeggen dat de eerste filosoof Pythagoras was, anderen zeggen dat alles begon bij
Socrates.
Socrates (470 v.C. – 399 v.C.)
Intens op zoek naar de goede manier van leven, en de waarheid over wat schoonheid en
rechtvaardigheid is.
Socrates bevraagt iedereen met twee soorten vragen:
- Betekenisvraag: wat bedoel je? Het zogenaamde vanzelfsprekende moet bevraagd
worden.
- Waarheidsvraag: klopt het ook? De waarheid doet ertoe, je kunt niet van alles
beweren. Het gevaar hiervan is relativisme.
Typering van Socrates:
Even dubbelzinnig als briljant, want beweert hij zelf wel iets? Hij gaf bijvoorbeeld
enorm af op de Sofisten, maar vond hun idee over goed betoog kunnen geven aan de
andere kant ook wel weer nice.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper sarabdeboer2307. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 53340 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen