Deze samenvatting bevalt de meeste hoofdstukken van het boek Externe Verslaggeving van Hoogendoorn en Vergoossen. Dit boek wordt behandelt tijdens het vak Financial Accounting tijdens de pre-master in Controlling op Nyenrode.
Externe Verslaggeving
Prof. Dr. M.N. Hoogendoorn RA & Prof. Dr. R.G.A. Vergoossen RA
Tiende druk, 2021
Hoofdstuk 1: Plaatsbepaling externe verslaggeving
Externe verslaggeving gaat over financieel georiënteerde informatieverschaffing door een
organisatie aan buitenstaanders. Vaak zijn er tegengestelde belangen tussen de organisatie en de
buitenstaanders. Hiervoor is er (internationale) wet- en regelgeving opgesteld.
Bij externe verslaggeving gaat het vooral om de weergave van de financiële positie en prestaties.
1.1 Externe verslaggeving vs interne informatieverschaffing
Externe verslaggeving = Financieel georiënteerde informatieverschaffing vanuit organisaties
ten behoeve van belanghebbende of belangstellende buitenstaanders.
Externe belanghebbenden =
- Beleggers - Wettenschappelijke onderzoekers
- Bankiers - Sollicitanten
- Leveranciers - Beleggingsanalisten en financieel
- Werknemers journalisten
- De fiscus/overheid
Het is goed mogelijk dat zij andere informatie wensen dan de organisatie bereid is te geven. Het
is voor de organisatie niet mogelijk te beschikken over het inzicht welke informatie externen
nodig hebben in hun beslissingsprocessen. Vaak worden zij gegroepeerd en vertegenwoordigd
door organisaties en instituten.
Informatie behoeften = behoeften aan informatie door degene die deze informatie gebruiken om
besluiten te nemen omtrent de organisatie. Zonder informatie is geen verantwoorde
besluitvorming mogelijk.
Interne informatieverschaffing = informatieverschaffing aan interne gebruikers aan de hand
van het inzicht in de behoefte naar specifieke informatie. Deze informatieverschaffing is
doelgericht en gericht op het monitoren van het functioneren van de bedrijfsvoering.
1.2 Externe verslaggeving in de maatschappij
Drie modellen die de onderneming ten opzichte van zijn belangstellende kan innemen:
Bezitsmodel = onderneming is een verlengstuk van de ondernemer, zoals bij een eenmanszaak.
Geen strikte scheiding tussen privé en zakelijk vermogen. Er is maatschappelijke consensus dat
zij weinig informatie prijsgeven. Deze ondernemingen hebben weinig maatschappelijke invloed.
Klassieke of Gesloten model = hier is wel een scheiding tussen privé en zakelijk door het
aannemen van een rechtsvorm. Maar de eigenaren hebben grote invloed op de bedrijfsvoering.
De informatieverschaffing is gericht op de behoeften van aandeelhouders en banken.
,Open model = de onderneming wordt gezien als een samenwerking tussen stakeholders. Zij
moeten alle kunnen beslissen adhv informatieverschaffing of zij hun relatie met de organisatie
willen voortzetten. De onderneming is hier een subsysteem van het totale maatschappelijke
systeem, en zodoende verplicht tot informatieverschaffing.
Ondernemingen zijn terughoudend met informatieverstrekking omdat het in handen van
branchegenoten een concurrentiegevaar kan opleveren.
Doormiddel van externe verslaggeving kan de onderneming verantwoording afleggen over de
uitkomsten van het gevoerde beleid.
Ondernemingen hebben belang bij het verschaffen van informatie zodat zij bijv. tegen
aantrekkelijke voorwaarden kunnen lenen, aandelen kunnen uitgeven of handelen met
leveranciers.
Er is in de maatschappij behoefte aan algemeen geldende (internationale) regelingen op basis
waarvan de vraag en aanbod van informatie wordt gereguleerd. Dit verklaart de opkomst van de
Wet- en Regelgeving voor externe verslaggeving. Dit is een dynamisch proces en is in constante
ontwikkeling.
1.3 Recht en externe verslaggeving
Rechtsregels bieden de verschillende partijen in het maatschappelijk verkeer houvast,
rechtszekerheid. Ondernemingen kunnen er aan ontlenen welke informatie zij behoren te
verstrekken en buitenstaanders weten door rechtsregels wat zij aan informatie mogen
verwachten.
Bij geschillen kunnen partijen zich tot de Ondernemingskamer richten voor een uitspraak van
de rechter. Deze jurisprudentie vormt dan een aanvullende bron van geldend recht.
Het geldend recht is voor een belangrijk deel te vinden in Titel 9, Boek 2 van het Burgerlijk
wetboek. Daarnaast heeft de RJ (Raad voor de Jaarverslaggeving) richtlijnen opgesteld die
bedoeld zijn als nadere invulling van de verslaggevingsnormen. De RJ-richtlijnen hebben geen
wettelijke status, maar hebben zich in de loop der jaren ontwikkeld tot een gezaghebbende
invulling van de wet.
De IASC – International Accounting Standard Committee begon in 1973 met het uitgeven
van algemene standaarden, International Accounting Standards (IAS) genoemd. In 2001 werd
deze vervangen door de IASB – International Accounting Standards Board. De standaarden
die de IASB uitvaardigt worden IFRS – International Financial Reporting Standards
genoemd.
Het doel van de IASC en de IASB was en is de harmonisatie van verslaggevingsregels op
internationaal niveau om vergelijkbaarheid mogelijk te maken.
,Vanaf 2005 zijn beursgenoteerde bedrijven verplicht om IFRS toe te passen op hun
geconsolideerde jaarrekening.
1.4 Bedrijfseconomie en externe verslaggeving
Begrippen en termen die in de externe verslaggeving worden gehanteerd hebben vaak een
bedrijfseconomische achtergrond. Voor de betekenis van de termen benoemd in de wet wordt
dan ook vaak naar de bedrijfseconomie gekeken voor de definitie en verwerking.
Substance over form = Voor goede verslaggeving is het nodig dat de materiele economische
betekenis van een transactie, gebeurtenis of omstandigheid in de gekozen presentatie tot
uitdrukking komt. Dit houdt in dat de economische realiteit en niet de juridische vorm bepalend
is.
1.5 Soorten externe verslaggeving
Externe verslaggeving is divers en kan worden onderscheiden in:
- Periodieke / Systematische informatieverschaffing = dienen alle op basis van dezelfde
regels te worden opgesteld.
o De jaarrekening
o Het bestuur verslag
o Kwartaal of half-jaar berichten
- Ad Hoc / Incidentele informatieverschaffing = naar aanleiding of ten behoeve van een
bepaalde transactie of gebeurtenis.
o Emissieprospectussen
o Fusie bericht
Jaarrekening = een jaarlijks overzicht van de vermogenspositie in de balans en de ontwikkeling
als gevolg van economische activiteiten in een winst&verliesrekening.
Deze zijn enkel te begrijpen met de bijbehorende toelichting over principes als de waardering.
Vaak worden er tegenwoordig ook andere overzichten toegevoegd aan het jaarverslag:
- Het kasstroomoverzicht
- Overzicht van het totaalresultaat
- Overzicht mutatie in het eigen vermogen.
Bestuur verslag = bevat een verslag van de ondernemingsleiding over de gang van zaken in het
verstreken boekjaar, waarin de ontwikkeling van de economische activiteiten van de
onderneming wordt besproken, zoals de strategie van de onderneming en haar positie op de
markten waarop zij opereert.
Kwartaal- en halfjaarberichten = halfjaar cijfers zijn verplicht voor beursgenoteerde
ondernemingen. Moet op dezelfde basis als de jaarrekening. Kwartaalcijfers zijn niet verplicht
omdat dat te veel nadruk zou leggen op het behalen van korte termijn resultaten.
, Tussentijdse berichtgeving = bij bijzondere tussentijdse ontwikkelingen in de financiële positie
en/of de behaalde resultaten die als koersgevoelig kunnen worden aangemerkt, dient een
beursgenoteerde onderneming die onmiddellijk openbaar te maken.
Maatschappelijke verslaggeving = verantwoording afleggen op het gebied van maatschappelijk
verantwoord ondernemen in de vorm van een duurzaamheidsverslag.
GRI = Global Reporting Initiative = instituut verbonden aan de Verenigde Naties die algemene
grondslagen voor maatschappelijk verslaggeving heeft ontwikkeld.
IIRC = International Integrated Reporting Council = heeft een raamwerk ontwikkeld voor
een geïntegreerd verslag waarin commerciële, sociale en ecologische context samen wordt
gebracht.
Naast commerciële verslaggeving is er ook afzonderlijke regelgeving voor de fiscale verslagen,
met als doel het heffen van inkomsten en vennootschapsbelasting over fiscaal vermogen en de
belastbare winst.
De fiscale winst-en vermogensbepaling geschiedt volgens de regels van goed koopmansgebruik
De verschillen tussen de fiscale en commerciële bepalingen van winst en vermogen veroorzaken
problematiek tot de behandeling van belastingen in de commerciële jaarrekening vs de fiscale
jaarrekening.
Ontwerpend onderzoek = het bedenken van nieuwe rekenregels (waarderings- en
resultaatbepalingsgrondslagen) en voorstellingswijzen (modellen) om de financiële prestaties van
ondernemingen te meten en vast te leggen.
Verklarend onderzoek = het begrijpen van het empirische verschijnsel externe verslaggeving.
De wijze waarop ondernemingen de verslaggeving inhoud geven, de wijze waarop gebruikers de
informatie hanteren en de wijze waarop de overheid optreedt. Drie elementen:
- Empirische verschijnselen
- Een theorie omtrent die verschijnselen
- Instrumenten om de theorie te toetsen
Juridische onderzoek = de interpretatie van het jaarrekeningenrecht en het effect daarvan op de
praktijk van de externe verslaggeving.
Onderzoek van financiële markten = houdt zich bezig met in welke mate inhoud en vorm van
de externe verslaggeving van invloed zijn op de prijsvorming op financiële markten.
Efficiënte markthypothese = stelt dat de financiële markten onmiddellijk en op een juiste
manier reageren op alle informatie die vrijkomt en dus de wijzigingen in de
verslaggevingsmethoden die gehanteerd zijn in de externe verslaggeving volledig doorgronden.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper TessaWitteveen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,99. Je zit daarna nergens aan vast.
