Arm & Rijk Aardrijkskunde Havo
Hoofstuk 1 twee werelden, één grensgebied
1.1 Mexico en de Verenigde Staten
Historische relaties
De Verenigde Staten zijn een aantrekkelijk vestigingsgebied. Vanaf 1500 was het land onderdeel
van Spanje. Na 1821 waren er diverse dictators en burgeroorlogen. De Verenigde Staten zijn
gevormd vanaf 1776. Eerst bestonden ze uit dertien staten, de voormalige Britse koloniën, maar
later breidde het grondgebied groot uit met nog eens 37 staten. Het land trok miljoenen
immigranten van overal ter wereld (vooral uit Duitsland). De helft van het aantal immigranten
komt uit Latijns-Amerika (waarvan een groot deel uit Mexico), een kwart komt uit Azië.
Grensgebied
De huidige grens tussen de Verenigde Staten en Mexico ontstaat pas vanaf 1848. In het
grensgebied is in de 19e eeuw veel oorlog gevoerd, waarbij Mexico veel land aan de V.S. af heeft
moeten staan. Eerst vonden de Amerikanen het grensgebied niet interessant. Nu is het
grensgebied van meer dan
3000 kilometer. Opvallend is dat er veertien dubbelsteden zijn (in tweeën gesplitste stad).
Overeenkomsten en verschillen
Het karakter van het grensgebied tussen een rijk en arm land uit zich in de economische,
demografische en sociaal-culturele kenmerken. Zo is de Mexicaanse grensregio welvarender dan de
rest van Mexico. In het grensgebied aan de V.S.-zijde ligt het bnp per inwoner juist lager dan in de
rest van de V.S. De V.S. behoren tot de centrumlanden. Mexico heeft een snelle economische groei
doorgemaakt waarbij de koopkracht is gestegen, maar heeft nog steeds kenmerken van een
periferieland: slechte handelsrelaties, traditionele beroepsbevolking. Daarom behoort Mexico tot de
semiperifere landen. Een overeenkomst tussen beide landen in de grensstreek is de snelgroeiende
bevolking de bevolkingsgroei ligt in beide landen boven het landelijk gemiddelde: Amerika 2% en
Mexico 3% per jaar. Oorzaken: werkgelegenheid in het grensgebied, nabijheid V.S, jonge bevolking
oververtegenwoordiging 15-35-jarigen: selectieve migratie. Bevolkingsspreiding in het grensgebied is
ongelijk verdeeld woestijn- en berggebieden met een lage bevolkingsdichtheid tegenover
dichtbevolkte steden.
Mix van culturen
Het grensgebied is een multiculturele samenleving waarin de Hispanics (Spaanssprekende) de
grootste groep vormen. Door migratie is deze groep de laatste tientallen jaren enorm toegenomen.
Mexicaanse migranten worden beïnvloed door de Amerikaanse cultuur, maar bewaken ook de
eigen Mexicaanse identiteit. Bij Mexicanen in de V.S. is er sprake van cultuurmenging, vooral uit
economische noodzaak spreken ze Engels. De Mexicaanse invloed in de V.S. is vooral merkbaar in
de eet- en muziekcultuur. Het samenvloeien van Mexicaanse en Texaanse cultuurelementen wordt
tex- mexcultuur genoemd.
1.2 Werken in het grensgebied
De wereld wordt kleiner
Door afname van de relatieve afstand is de economische samenwerking tussen landen in de
wereld toegenomen. Productie, marketing en distributie en onderzoek en ontwikkeling maken
deel uit van
, lOMoARcPSD|12798044
één wereldsysteem. De lokale markten smelten samen tot een wereldmarkt. Twee belangrijke
multilaterale instellingen zijn de GATT (General Agreement on Tariffs and Trade) en haar opvolger
de WTO (World Trade Organization). Uitgangspunt is dat ieder land moet produceren waar dat
land het best in is.
NAFTA
In 1994 werd de NAFTA (North American Free Trade Agreement) ingesteld: een economisch
samenwerkingsverband tussen Canada, de Verenigde Staten en Mexico. Het doel van de NAFTA is
de tariefmuren tussen de landen af te breken en zo vrijhandel mogelijk te maken. De opkomst van
Azië en de samenwerking binnen de EU zijn de redenen voor de oprichting. Binnen de NAFTA is de
belangrijkste rol weggelegd voor de V.S. Canada en Mexico vervullen slechts een bijrol. Veel
producten zijn in Mexico of Canada goedkoper dan in de V.S., daarom maakt de V.S. daar gebruik
van
Voor- of nadelig?
Van de samenwerking werden voordelen verwacht: afname (illegale) migranten, meer
werkgelegenheid, een efficiëntere manier van werken en een stijging van de inkomens. Er werden
ook nadelen gezien. De V.S. waren bang voor een daling van de werkgelegenheid in eigen land
door de lage lonen en de minder strenge milieueisen in Mexico. Daar tegenover stond dat juist
Mexico risico liep door de hogere arbeidsproductiviteit van Amerikaanse arbeiders en doordat
Mexicaanse bedrijven moesten concurreren met Canadese en Amerikaanse bedrijven, die meer
financiële draagkracht hebben.
Na 25 jaar NAFTA
Sinds de oprichting van de NAFTA in 1994 is er veel veranderd, vooral in Mexico: verscherping,
centrum-periferietegenstelling door 20% verschil in loon, grote ruimtelijke verschillen: stedelijke
knooppunten zijn gegroeid ten koste van het platteland. Lage lonen in Mexico hebben ervoor
gezorgd dat veel assemblagebedrijven, de zogeheten maquiladoras, zich in Mexico hebben
gevestigd. De werkgelegenheid in Mexico ging ten koste van Amerikaanse fabrieksarbeiders, die
terechtkwamen in de lager betaalde dienstensector. De grote verliezers zijn de Mexicaanse boeren.
Zij kunnen niet concurreren tegen de lage maïsprijzen in de V.S. Het gevolg is dat vele duizenden
boeren gedwongen werden te verhuizen. Zij trekken naar het grensgebied en naar de V.S.
Belangrijke Mexicaanse exportproducten zoals fruit werden van de Amerikaanse markt geweerd,
zodat de Amerikaanse markt kon groeien ten koste van Mexico. De milieuvervuiling in de
grensstreek is sterk toegenomen door het dumpen van industrieel en chemisch afval en de
gebrekkige handhaving van de milieuwetgeving. Dit gaat ten koste van de leefomgeving van de
Mexicaanse arbeiders en de ecologische draagkracht van de natuur. Door toenemende liberalisering
is het handelsvolume van de drie NAFTA-landen verdrievoudigd. Daarnaast is Mexico steeds vaker
een aantrekkelijk vestigingsgebied voor Europese en Aziatische bedrijven.
Global shift
Het economisch zwaartepunt in de wereld verandert ten gunste van Mexico en BRIC-landen
zoals China. Laagwaardige industrieën verplaatsten hun bedrijven vanuit Mexico naar Azië
vanwege de lagere loonkosten. Hoogwaardige industrie in Mexico kent wel een groeimarkt.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper meesbesselink. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.