Gen-omgevingscorrelatie bepaalde genetische aanleg (nature) zorgt ervoor dat individu
omgeving (nurture) zoekt bijpassend bij het gen, waardoor nature en nurture samengaan.
1. Passieve gen-omgevingsverband:
Ouders stellen kind onbewust bloot aan omgeving passend bij het doorgegeven
(overeenkomende) gen.
Voorbeeld: muzikale ouders spelen onbewust vaak muziek af thuis, waardoor
muzikale genen van het kind onbewust automatisch ook geactiveerd/gestimuleerd
worden.
2. Evocatief gen-omgevingsverband:
Uitlokkend. Soort selffulfilling prophecy. Kinderen krijgen bevestiging passend op het
gedrag wat ze vertonen, waardoor het huidige gedrag versterkt wordt. Het is een
bevestigingvragend/reactie uitlokkend type gen.
Voorbeeld: vrolijke, opgewekte kinderen zijn vaak meer ‘aanwezig’ en staan meer op
de voorgrond dan rustige, stille kinderen. De vrolijke en opgewekte kinderen krijgen
dus meer positieve stimulans, welke de vrolijkheid en opgewektheid voedt. Rustige
en passieve kinderen krijgen vaak minder reactie op hun gedrag waardoor ze juist
rustiger en stiller worden.
3. Actieve gen-omgevingsverband:
Treedt op bij oudere kinderen; zij kiezen bewust voor een bepaalde omgeving
passend bij hun gen.
Voorbeeld: Een muzikale adolescent kiest muziek als keuzevak op de middelbare
school.
Gen-omgevingsinteractie:
Iemands DNA bepaalt alvorens niet altijd hoe het zich zal ontwikkelen. De werking van
iemands DNA is afhankelijk van omgeving en bepaalde kenmerken. Aanhangers van deze
theorie spreken daarom niet van erfelijk gedrag, maar van erfelijk voorbereid gedrag. Of
voorbereid gedrag tot ontwikkeling komt is afhankelijk van de omgeving.
,Hoofdstuk 2
Werk maakt sterk oefening op jonge leeftijd zorgt voor grotere/sterkere fysiek op latere
leeftijd. Geldt doorsnee ook voor hersenen.
Ontwikkeling hersenen:
- Erfelijke aanleg: hersenstructuur ligt deels vastgelegd in genen. Daarnaast hebben
kinderen erfelijke voorbereide talenten.
- Omgeving: bijvoorbeeld culturele en/of geografische invloeden.
- Oefening: de mate waarin een kind mogelijkheden krijgt en benut om zich te
ontwikkelen/uitdagingen aan te gaan.
Neurogenese aanmaak/ontstaan van zenuwcellen. Dit gaat bij de geboorte heel snel.
Synapse verbindingen tussen zenuwcellen (spontaan)
2 processen die zowel flexibiliteit van hersenen als mogelijkheid tot specialisatie van
hersencellen bepalen:
- Synaptogenese is het ontstaan van synapsen tussen zenuwcellen in de hersenen
en overige delen van het zenuwstelsel. Uiteindelijk zorgt dit samen met pruning voor
een neuraal netwerk.
- Pruning terugsnoeien
In dit proces worden de synapse verminderd, dit vindt plaats als de hersenen zich
moeten gaan specialiseren in een bepaald onderwerp. Denk hierbij aan het
terugsnoeien van een fruitboom.
Neuraal netwerk
Dit ontstaat als er een groep zenuwcellen onderling verbonden is en kunnen samenwerken
bij een bepaalde vaardigheid. Taal is een vaardigheid waarbij een apart neuraal netwerk is.
Plasticiteit/ kneedbaarheid het brein heeft een enorme capaciteit om te reorganiseren en
kan zo wel veranderen in het functioneren als in de prestaties.
Use it or lose it
De term slaat op het verschijnsel dat vaardigheden en kennis actief onderhouden moeten
worden, omdat zij anders vervagen. Dit kom omdat de netwerk-verbindingen die ten
grondslag liggen aan die vaardigheden en kennis verzwakken of geheel verdwijnen.
Sensitieve of gevoelige periode
Zijn tijdsperioden in de ontwikkeling waarin een kind makkelijk een bepaalde vaardigheid
leert te ontwikkelen. Tijdens een sensitieve periode is een specifiek deel of systeem van het
brein extreem gevoelig voor invloeden uit de omgeving. Dit kan zowel positief als negatief
werken. Als je een taal om je heen hoort kan dit positief werken en als je geen taal hoort
werkt dit negatief.
,Volwassen neurogenese proces waarbij na de geboorte nieuwe zenuwcellen in de
hersenen worden aangemaakt.
Hippocampus is een hersendeel aan binnenzijde van de slaapkwab welke zich aan beide
helften bevindt. De hippocampus is vooral actief als mensen informatie opslaan in hun
geheugen, ruimtelijke oriëntatie en het controleren (regelen) van gedrag.
Tijdens puberteit vindt er nog een groeispurt in de hersenen plaats; in de slaapkwab en
frontale kwab. Er vindt eerst synaptogenese plaats, pruning komt later en gaat tot later
door. Puberhersenen werken anders dan volwassenhersenen of kinderhersenen. Het
adolescente brein vertoont meer risicovol gedrag, omdat het met name oog heeft voor de
directe gevolgen en consequenties op lange termijn worden slecht ingeschat. Emotionele
controle, impulsbeheersing en plannen worden in deze fase nog ontwikkeld.
Zwangerschapshersenen van moeder werken ook anders, door invloed van hormonen, dit
blijft tot 2 jaar na de geboorte van het kind. De hersenen fungeren op een bepaalde manier
waardoor er snellere responsen zijn vanuit moeder op stimuli. Bepaalde delen van de
hersenschors worden dikker en functioneren beter bij moeders dan bij vrouwen zonder kind.
Bij vader komen ook soortgelijke veranderingen voor. Vader krijgt veel nieuwe hersencellen
in zijn hippocampus om vaardigheden van zijn rol beter te onthouden.
Herseninfarct blokkade van ader waardoor bloedtoevoer belemmerd wordt.
Hersenbloeding knappen van ader waardoor bloed weglekt.
Mate van schade bepaald in hoeverre herstel mogelijk is, intensieve stimulatie van
hersenfuncties kan veel verhelpen.
Constraint Induced (Movement) Therapy houdt in dat het fixeren van de gezonde
ledematen (en dus het dwingen van functioneren van de slechte ledematen) ervoor zorgt
dat bepaalde hersencellen andere functies overnemen, namelijk die van de afgestorven
cellen.
Bewegen en sport
Bij veel bewegen zijn de netwerken in de hersenen actief die de motoriek aansturen. Deze
netwerken hebben een overlap met de netwerken die de cognitieve prestaties aansturen.
Door te bewegen neemt de bloedtoevoer naar de hersenen toe. Het bevordert de conditie
van de hersenen en daardoor is er ruimte voor aanmaak van nieuwe hersencellen en
bloedvaten. De hippocampus groeit een beetje wanneer je veel beweegt. Bij een grotere
hippocampus (meer hersencellen in dit deel) heb je meer ruimte om kennis op te slaan.
Een goede nachtrust
Tijdens de slaap worden lichaamscellen herstelt, ziektekiemen verwijderd en groeihormonen
aangemaakt.
, Gezonde voeding
Omega 3 vetzuren vormen een groep van meervoudige onverzadigde vetzuren. Aan omega
3- vetzuren worden positieve eigenschappen toegeschreven zoals het verminderen van hart-
en vaatziekte en het voorkomen van psychische stoornissen zoals depressies.
Myeline is een stofje wat rond je zenuwen zit wat ervoor zorgt dat er sneller
neurotransmitters geleid van de ene receptor naar de ander. Omega 3 draagt bij aan een
goede myelinsatie.
Psychotherapie
is een verzamelnaam voor behandelmethoden van psychosociale problemen en psychische
stoornis psychotherapeuten. Hierbij wordt geprobeerd de gedachte (of door meditatie bij
zichzelf) te veranderen.
Vriendschappen en sociale contacten
Goede vriendschappen en sociale contacten zorgen voor het aanmaken van een
neurotransmitter genaamd dopamine. Dopamine bevordert de snelheid en precisie waarop
signalen in de hersenen van de ene naar de andere zenuwcel verplaatst worden. Dopamine
wordt ook aangemaakt bij sport of trouw blijven aan een partner of dier.
Negatieve omgevingsinvloeden
Negatieve invloeden tijdens de zwangerschap
De mate waarin een zwangere vrouw stress ervaart, kan van negatieve invloed zijn op de
hersen ontwikkeling van het ongeboren kind.
Aanhoudende stress na de geboorte en trauma’s.
Cortisol is een hormoon dar wordt aangemaakt in reactie op stress. Als cortisol te hoog
blijft en langdurig aanwezig kan dit slecht zijn voor de gezondheid. Een hoge cortisol kan
gemeten worden in het speeksel. De klachten van een te lange aanwezigheid van een te
hoge cortisol kan zorgen voor een slechte nachtrust, het minder goed functioneren van
spieren en een negatieve beïnvloeding van de mentale gezondheid.
Armoede
Armoede kan een negatief invloed hebben omdat armoede kan leiden tot langdurig stress en
spanning.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper soofstyles. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,49. Je zit daarna nergens aan vast.