Dit is een samenvatting van de eerste zes hoofdstukken uit De kracht van oplossingen van Peter de Jong & Insoo Kim Berg. Het boek wordt gebruikt bij Oplossingsgericht werken in de minor van Jeugd en gezin uit het 2e jaar SPH op Windesheim. Het is een korte samenvatting met alle dingen die je moet w...
Samenvatting H1t/m6 De kracht van oplossingen
H1 Van problemen oplossen naar construeren van oplossingen
De fasen van problemen oplossen
- Beschrijving van probleem of problemen en verzamelen van gegevens.
- Probleemanalyse
- Bedenken van interventies
- Interventies
- Evaluatie en vervolgcontact
Het medisch model: diagnose en behandeling
Probleemoplossen: het paradigma van de hulpverlening
Een paradigma: een overkoepelend model; het geeft in een bepaald werkveld
richting aan theorie, onderzoek en praktijk. Eerst de oorzaken begrijpen.
De hulpverlening is zeer gespecialiseerd geworden. Er wordt onderscheid
gemaakt in het type probleem dat behandeld wordt en er wordt de voorkeur
gegeven aan verscheidene verklaringen van problemen en oplossingen.
Uitgangspunten van het probleemoplossende paradigma:
- Een probleemoplossende structuur: er wordt gewerkt vanuit de
vooronderstelling dat de hulpverlener eerst moet uitzoeken wat er met de
cliënt aan de hand is, voordat ze deze kunnen helpen. De kern van de
vooronderstelling is dat er een noodzakelijk verband is tussen een
probleem en de oplossing daarvan. Verschillende problemen vragen om
verschillende oplossingen. De hulpverlener moet een accurate
probleemanalyse maken om de geschikte interventie te selecteren die in
ieder individueel geval het meest effectief is.
- Baseren op wetenschappelijke kennis: het is belangrijk voor hulpverleners
om weet te hebben van verscheidene problemen,
probleemanalysemethoden en interventietechnieken.
Oplossingsgericht helpen
De algemene structuur van probleemoplossen, eerst de aard van het probleem
vaststellen en dan interveniëren, beïnvloedt de inhoud van de interactie tussen
hulpverleners en cliënten. Hulpverleners willen zo veel mogelijk weten van de
cliënten; zo proberen hulpverleners zo grondig mogelijk hun werk te doen.
Saleeby:
1. Ondanks de moeilijkheden in het leven beschikken mensen over sterke
kanten die aangesproken kunnen worden om de kwaliteit van leven te
verbeteren. Hulpverleners zouden sterke kanten moeten respecteren
evenals de manier waarop cliënten deze willen gebruiken.
2. De motivatie van cliënten neemt toe door een constante nadruk te leggen
op de sterke kanten, zoals de cliënt die definieert
3. Voor het ontdekken van sterke kanten is er een proces van coöperatieve
exploratie vereist tussen cliënten en hulpverleners: de experts, de
hulpverleners, hebben niet het laatste woord over wat cliënten moeten
verbeteren in hun leven.
4. Het zich richten op sterke kanten maakt dat hulpverleners niet in de
verleiding komen om de cliënten te veroordelen voor of de schuld te geven
van het hebben van moeilijkheden, en in plaats daarvan leren ontdekken
hoe cliënten erin geslaagd zijn te overleven, zelfs in de moeilijkste
omstandigheden.
, 5. Iedere omgeving, zelfs de meeste fletse, bevat hulpbronnen
De oplossingsgerichte benadering is een benadering om met cliënten te spreken
die empowerment bevordert door binnen het referentiekader van cliënten te
werken. Het zijn concrete, gemakkelijk te leren en breed toepasbare technieken.
H2 De basis van het construeren van oplossingen
De meest zinvolle manier om te beslissen welke deur geopend kan worden om bij
een oplossing te komen, is door een beschrijving te krijgen van wat de cliënt
anders zal gaan doen en/of wat voor soort dingen er zullen gebeuren die anders
zijn als het probleem is opgelost, om zodoende een verwachting te creëren van
een gunstige verandering.
Oplossingsgerichte gesprekken zijn grotendeels gecentreerd rond twee nuttige
kernactiviteiten:
- De ontwikkeling van duidelijk geformuleerde doelen binnen het
referentiekader van de cliënt
- De ontwikkeling van oplossingen gebaseerd op uitzonderingen:
uitzonderingen zijn die momenten in het leven van cliënten waarin hun
problemen zich hadden kunnen aandienen maar niet deden.
Cliënten krijgen eerst de gelegenheid te beschrijven wat ze in hun leven
veranderd zouden willen zien als het resultaat van hun ontmoeting met de
hulpverlener. Daarna gaat het construeren van oplossingen verder.
Verschillende kenmerken van duidelijk geformuleerde doelen:
- Belangrijk voor de cliënt
- Klein
- Concreet
- Een teken van een begin van iets anders in plaats van een einddoel.
Fasen van het construeren van oplossingen (basismomenten)
- Beschrijven van het probleem: “Waarmee kan ik je helpen?”
- Ontwikkelen van duidelijk geformuleerde doelen: ‘Wat zal anders zijn in je
leven als de problemen opgelost zouden zijn?’ ‘De wondervraag’
- Exploreren van uitzonderingen: vragen naar die momenten in het leven
wanneer hun problemen niet voorkomen of minder ernstig zijn. We vragen
ook naar wie wat deed om de uitzonderingen te laten plaatsvinden.
- Feedback aan het eind van de sessie: aan het eind van het gesprek
formuleren we boodschappen voor onze cliënten die complimenten
bevatten en meestal enkele sugesties.
- Evaluatie voortgang cliënt: inschalen
Bij oplossingsgericht werken benadrukken we dat cliënten experts zijn als het
gaat om hun eigen leven. We vertrouwen op hun eigen referentiekaders op drie
manieren om het proces van het construeren van oplossingen te bevorderen:
- We vragen hun wat ze graag veranderd zouden willen zien in hun leven; ze
antwoorden gewoonlijk met een beschrijving van hun problemen. We
accepteren deze probleemdefinities van de cliënten en de woorden die de
cliënten gebruiken om deze te beschrijven.
- We bespreken met cliënten wat er anders zou zijn in hun leven wanneer
hun problemen zijn opgelost. We luisteren zorgvuldig naar de cliënten en
doen hard ons best om de richting te respecteren die cliënten willen gaan
, in hun leven, alsmede de woorden die ze gebruiken om deze richtingen te
beschrijven.
- We vragen cliënten naar hun percepties van uitzonderingen op hun
problemen. We respecteren deze percepties als bewijs van innerlijke
bronnen van de cliënten en als bronnen van informatie omtrent nuttige
externe bronnen die bestaan in de context van hun leven.
H3 Vaardigheden om niet-te-weten en leiden door één stap achter te
blijven
Als je als hulpverlener je cliënten in een positie wilt plaatsen waarin zij experts
zijn over hun eigen leven, zul je moeten weten hoe je zo veel mogelijk je eigen
referentiekader opzij kunt zetten en hoe je die van je cliënten moet exploreren. Je
zal moeten leren hoe je de niet-weten-houding aan moet nemen. De hulpverlener
moet afgaan op de visies en verklaringen van de cliënt.
De niet-weten-houding is een algemene houding of standpunt waarbij de acties
van de therapeut worden gekenmerkt door een onvervalst grote
nieuwsgierigheid. Dat wil zeggen dat de acties en houdingen van de therapeut
worden gekenmerkt door het meer willen weten over wat er gezegd is in plaats
van het overbrengen van vooropgezette meningen en verwachtingen over de
cliënt, het probleem of wat er veranderd moet worden. De therapeut neemt als
het ware een positie in waarin hij of zij altijd in een staat is om te worden
geïnformeerd door de cliënt.
Basisgespreksvaardigheden
- Luisteren naar wie en wat belangrijk is voor de cliënt
Dit heeft drie belangrijke gevolgen: ten eerste wordt de aandacht van de
hulpverlener gericht op enkele belangrijke elementen van het
referentiekader van de cliënt. Ten tweede verhindert het de tendens om te
evalueren wat de cliënt zegt. Ten derde helt het te voorkomen dat
problemen voorbarig worden opgelost vanuit het gezichtspunt van degene
die luistert.
- Opmerken van hints voor mogelijkheden
Het is voor een hulpverlener erg belangrijk om doelbewust selectief te zijn,
dat wil zeggen luisteren naar en letten op uitspraken die de cliënt geeft,
die aanleiding zouden kunnen zijn om een gesprek te beginnen over een
aspect van het bouwen aan een oplossing.
Een aantal hints voor mogelijkheden zijn alles wat de cliënt zegt dat de
indruk geeft dat ze iets anders willen, dat ze onlangs succes hebben gehad
of dat ze al hebben geprobeerd hun situatie te verbeteren.
Luisteren naar en het opmerken van de hints zijn sleutelaspecten van wat
het betekent om een oplossingsgerichte hulpverlener te zijn.
- Componeren van vragen
De vragen die gebruikt worden in oplossingsgerichte gesprekken kunnen in
een lijst worden gezet en kunnen worden beschreven. Dit wil echter nog
niet zeggen dat er over lezen de garantie biedt dat je ze effectief in je
eigen gesprekken kunt gebruiken. Ze effectief gebruiken vereist oefening.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Nickzak. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
