Samenvatting Module 1
Versie: 2024-2025
Iwan Wiering RV
www.wijnlerendrinken.nl
, Iwan Wiering RV, Samenvatting Module 1 Wijnacademie, 2024-2025
Hoofdstuk 1: Geschiedenis van de wijnbouw
Definitie wijn: het product dat uitsluitend wordt verkregen door gehele of gedeeltelijke vergisting
van al dan niet gekneusde verse druiven of van druivenmost.
Oorsprong woord ‘wijn’: woinos → oinos → vinum.
5000 v.Chr.: Kaukasus, tussen Zwarte Zee en Kaspische Zee (Armenië, Georgië)
2000 v.Chr.: Griekenland
800 v.Chr.: Grieken brengen stok in Zuid-Italië
600 v.Chr.: Grieken brengen stok in Zuid-Frankrijk
500-200 v.Chr.: Romeinen gaan wijn verbouwen
150 v.Chr.: Romeinen brengen stok in Zuid-Frankrijk
100 v.Chr.: Julius Caesar brengt stok in heel Frankrijk
200: Romeinen brengen stok in Moezel, Rijn. Ontstaan stad Trier
400: Elzas
500: Wijn wordt onderdeel christelijke eredienst
800: Opkomst kloosterorden. Karel de Grote
Rond 1550: opkomst Zuid-Amerika
1655: Zuid-Afrika
1788: Australië
1800: explosieve groei wijnconsumptie, wordt volksdrank
1820: Noord-Californië
Wereldwijde wijnbouwareaal gedaald van ruim 9 miljoen ha (1980) naar 7,3 miljoen (2020),
stabiliseert nu. Europa: ruim 3,3 miljoen ha (1990: bijna 5,9 miljoen).
Rendementen per ha vanaf 1970 toegenomen van 5565 kg/Ha (35-40 hl/Ha) naar 9724 kg/Ha (70-75
hl/Ha). NB: veel hoog-rendement-druiven niet voor wijn, maar voor tafeldruiven. 36% druiven
wereldwijd wordt tafeldruif.
landen met grootste Wijnbouwareaal % voor Wijnproductie in miljoen Wijnproductie in %
wijnbouwarealen (2023) wijn hl/jaar (2014-2018) van de wereld
Wereld 7.300.000 ha 45% 271,2
1. Spanje 945.000 ha 96% 38,8 (nr. 3) 14,3%
2. Frankrijk 792.000 ha 99,3% 44,7 (nr. 2) 16,5%
3. China 756.000 ha 10,3% 12,1 (nr. 7) 4,5%
4. Italië 720.000 ha 86,5% 48,5 (nr. 1) 17,9%
5. Turkije 410.000 ha 3,2%
6. Verenigde Staten 408.000 ha 65,5% 23,1 (nr. 4) 8,5%
2
, Iwan Wiering RV, Samenvatting Module 1 Wijnacademie, 2024-2025
Druivenras wit Aangeplante hoeveelheid (in hectaren, 2016)
1. Airén 203.801 (vooral in Castilla-La Mancha)
2. Chardonnay 201.649
3. Sauvignon blanc 124.700
4. Trebbiano toscano (ugni blanc) 120.343
5. Welschriesling (riesling italico) 59.805
Druivenras blauw Aangeplante hoeveelheid (in hectare, 2016)
1. Cabernet sauvignon 310.671
2. Merlot 266.440
3. Tempranillo 219.379
4. Syrah 181.185
5. Grenache noir (garnacha tinta) 150.096
3
, Iwan Wiering RV, Samenvatting Module 1 Wijnacademie, 2024-2025
Hoofdstuk 2: Bodem
Bodem bepaalt grotendeels geschiktheid voor wijnbouw. Bodem zelden meer dan 1-2 m diep.
Bodem gevormd uit achterblijvend (residueel) en getransporteerd materiaal.
Alluviale bodem: materiaal aangevoerd door water (rivieren).
Eolische bodem: materiaal aangevoerd door wind.
Colluviale bodem: materiaal aangevoerd door zwaartekracht (heuvelafwaarts).
Bodem bestaat uit mineraal materiaal: zand, klei, leem, kiezels, stenen. In droge gebieden ook
natriumchloride (keukenzout) of calciumsulfaat (gips).
Bodem bevat vaak organische fractie, afkomstig van planten en dieren: humus: donkere stof die
ontstaat door verrotting en vermolming planten en andere organische stoffen in bodem. Humus,
onmisbaar voor vruchtbaarheid bodem, zit voornamelijk in bovenste laag bodem, niet meer dan
enkele centimeters diep.
Hellingen: weinig vruchtbaar en redelijk goed waterdoorlatend. Negatieve correlatie tussen
rendement en kwaliteit. Wijngaardbodem meestal arm, niet erg diep, en redelijk goed
waterdoorlatend. Dit verkleint groeikracht: groei bladeren en takken stopt vroeg, druiven rijpen
optimaal.
Diepe en vruchtbare bodems met volop water: veel groei (lange, dikke takken), hoge productie, late
en vaak onvolledige rijping druiven.
Vaste bodembestanddelen van klein naar groot: klei, leem (silt), zeer fijn zand, fijn zand, zand,
stenen en kiezels (grind).
Kiezels en zand (in feite geërodeerd gesteente): doorlatende bodem → snelle opwarming, vroege
rijping.
Klei: kouder, droogt niet makkelijk uit → wijn meer structuur (soms wat hardheid) en langere
houdbaarheid.
Terroir: klimaat, bodem, expositie + menselijke invloeden.
Gesteenten:
• Stollingsgesteente:
o Uitvloeiingsgesteente: basalt( gestolde lava)
o Diepgesteente: graniet (gestolde magma: slecht watervasthoudend, arm, zuur)
• Sedimentair gesteente (afzettingsgesteente): kalksteen, mergel, vuursteen
• Metamorf gesteente: marmer, leisteen (onder hoge druk en temperatuur samengeperste
klei), schist (ontstaat uit leisteen, maar compacter en onder grotere druk ontstaan), gneis
(grotere kristallen dan schist).
Mineralen:
• Silicaten: kwarts, veldspaat
• Carbonaten: calciet, kalkspaat
Bodem heeft invloed op:
• Microklimaat van de wijnstok
• Watervoorziening van wijngaard en wortelsysteem
• Drainage
• Aanwezigheid van voedingsstoffen
4
