Structuuropzet 4.3 Forensische
orthopedagogiek
Inhoudsopgave
Week 1 – Inleiding over de ontwikkeling van jeugddelinquentie.....................................................................2
1. Wat is forensische orthopedagogiek? Hoe ziet dit kader eruit?......................................................................2
1.2 Welke factoren spelen een rol bij het ontwikkelen van antisociaal/delinquent gedrag? (risicofactoren;
modellen over ontstaan/in stand houden van gedrag).......................................................................................5
1.3 Welke interventies kunnen worden ingezet bij delinquent gedrag?............................................................10
1.4 Hoe ziet het beeld van uithuisplaatsing eruit? (prevalentie, bij wie, wanneer, proces)..............................14
1.5 Waar moet een forensisch orthopedagoog opletten in de behandeling van veelplegers/delinquente
jongeren/jongeren met antisociaal gedrag?.....................................................................................................16
Week 2 – Trauma en LVB............................................................................................................................. 17
2.1 Wat is de samenhang met LVB en delinquentie?.........................................................................................17
2.2 Hoe ziet het proces van diagnostiek en behandeling bij LVB eruit?............................................................19
2.3 Hoe ziet het beeld van kindermishandeling en vroeg kinderlijk trauma eruit? (etiologie, prevalentie,
gevolgen)............................................................................................................................................................22
2.4 Hoe ziet het proces van diagnostiek en behandeling bij mishandeling en trauma eruit? Waar moet een
behandelaar opletten?.......................................................................................................................................27
Week 3 – Forensische diagnostiek................................................................................................................ 34
3.1 Wat is forensische orthopedagogiek? (waarop is het gebaseerd en hoe verloopt het proces?).................34
3.2 Wat zijn werkzame factoren in het geval van UHP? En wat kan deze factoren beïnvloeden (moeilijk te
bereiken maken)?...............................................................................................................................................39
3.3 Wat kan een behandelaar in de forensische orthopedagogiek doen/toepassen binnen een residentiële
setting? (interventies, methodes, werkwijze)....................................................................................................45
Week 4 – Behandeling................................................................................................................................. 50
4.1 Wat is forensisch orthopedagogische behandeling? Welke vormen van preventie/interventies kunnen
worden ingezet?.................................................................................................................................................50
4.2 Wat zijn belangrijke aandachtspunten bij forensisch orthopedagogische behandeling? En hoe zit het met
de effectiviteit.....................................................................................................................................................56
,Week 1 – Inleiding over de ontwikkeling van
jeugddelinquentie
1. Wat is forensische orthopedagogiek? Hoe ziet dit kader
eruit?
Handboek Forensische orthopedagogiek H1 en 2
Forensische orthopedagogiek (H. FO; H1)
Bestudeert ontwikkeling en in stand blijven v. complexe problematiek bij
kinderen/jongeren/jongvolwassene
o Waaronder delinquentie, ernstige internaliserende, externaliserende en
sociale problemen, naast trauma’s en daarmee samenhangende
opvoedings- en gezinsproblemen, waaronder kindermishandeling en
verwaarlozing
Problemen zodanig dat justitieel ingrijpen nodig is
o Strafrechtelijk ingrijpen
Aanraking met politie vanwege strafbaar feit
Binnen strafrechtketen bepaalt welke interventie nodig is
Proberen recidive te voorkomen
o Civielrechtelijk ingrijpen
Zorgen over ontwikkelingskansen of veiligheid van jeugdige
Maatregelen die kind/adolescent moet beschermen
Onderzoekt effectiviteit van (justitiële) preventieve en curatieve interventies
o O.b.v. kennis over statistische en dynamische factoren
o O.b.v. kennis over wijze waarop factoren gediagnosticeerd en beïnvloed
kunnen worden op niveau jeugdige, gezin of systeem
o = interventiewetenschap met multidisciplinair karakter
Maakt gebruik van kennis uit verschillende disciplines
EBP gericht
Streeft naar kennis om beter te kunnen handelen georiënteerd op (verheldering)
v. waarden
o IVRK vormt hierbij de basis, 4 artikelen centraal:
Art. 3: belang van het kind staat voorop
Art. 9: gezinsleven: UHP is ultimum remedium
- UHP maatregel met zo kortst mogelijk passende duur
Art. 12: participatie
Art. 16: geen ongeoorloofde interventie
Opvoeding is centraal begrip binnen FO, onderscheidt tussen:
o Eerste opvoedingsmilieu (gezin/thuisomgeving)
o Tweede omgevingsmilieu (school)
o Derde omgevingsmilieu (leeftijdsgenoten/vrije tijd)
o Vierde opvoedingsdomein (bij (semi-)residentiële zorg)
Vertrekpunt forensische orthopedagogiek: (H. FO; H1)
Bio-ecologisch ontwikkelingsmodel centraal
o Ontwikkeling is samenspel van aanleg (biologisch) en omgeving.
o Ecologisch = meerdere (causale) invloeden worden bestudeerd
, Bronfenbrenner
o Ontwikkeling = zowel kind en gedrag, als de context veranderen met ouder
worden
Gezien ontwikkeling gedrag multicausaal is > (opvoedkundige) interventies moeten
zich richten op zowel aanpak van problematisch functioneren van kind, als op sociale
omgeving.
o Groep volwassenen met een VB vraagt aparte aanpak
Uitgangspunten forensische orthopedagogiek: (H. FO; H1)
Kind wil zelf iemand zijn
o Betrekken bij welke interventie nodig is en bij positief proces van verandering
(therapeutisch uitgangspunt)
o Hiermee wordt voldaan aan behoeften van zelfdeterminatie
Contact (sociale verbondenheid), competentie (vertrouwen in eigen
kunnen) en autonomie (vrijheid)
Therapeutisch handelen = optimum remedium-criterium
o Streven is dat kinderen zich tot hun volle potentieel kunnen ontwikkelen
Uitvoer van jeugdhulp (H. FO; H2)
Sinds 2015 verantwoordelijkheid zorg bij gemeenten
o Georganiseerd vanuit de Jeugdwet
Gesloten jeugdhulp, zorg voor mensen met LVB en forensische zorg
vallen hier ook onder
- Forensische zorg = jeugdbescherming/jeugdreclassering
- Gecertificeerde instellingen (GI) > verantwoordelijk voor
bieden jeugdbescherming en jeugdreclassering
- Raad voor Kinderbescherming > inschakelen als
kinderbeschermingsmaatregel nodig is
ook passend onderwijs
o Kan vrijwillig of in civielrechtelijk of strafrechtelijk kader
o Evaluatie 2018 > doelen jeugdhulp niet gehaald
Jeugdhulp niet altijd toegankelijk
Onvoldoende verbinding met jeugdhulp en andere domeinen
Cliënten wel algemeen tevreden over feitelijke hulp
Sociaal systeem betrekken van belang!
Opname residentiële setting = ultimum remedium
o Kan door bevoegde autoriteiten worden besloten (zonder instemming ouder/kind)
o Kan ook met eigen toestemming van ouder/jeugdige in vrijwillig kader
Participatie jeugdige in jeugdhulp essentieel
o Heeft positieve invloed op ontwikkelen zelfvertrouwen
o Sluit aan bij IVRK – met name art. 12
o In praktijk blijken hulpverleners dit lastig te vinden
Advies- en klachtenbureau (AKJ) = landelijk vertrouwenswerk in jeugdhulp
o Wettelijke taak o.b.v. Jeugdwet en WMO
o Recht om gehoord te worden in situaties waarin door overheid een
afhankelijkheidsposities gevoeld wordt
o Kan ook in vrijwillig kader
, o In België niet op wettelijke manier geregeld > wijst persoon aan in omgeving
In NL eerste stap met JIM (Jouw ingebrachte mentor)
Vrijheidsbeperkende maatregelen (H. FO; H2)
Volgens rapport Defence for Children geen consensus over deze maatregelen zijn
o Hierdoor verregaande mogelijkheden
o Aanbeveling
betere omschrijving van vrijheidsbeperkende maatregelen (wanneer
en voor wie)
afschaffen van separatie ruimtes
Mogen (volgens Jeugdwet art. 4.1.1) alleen worden ingezet als:
o ze in hulpverleningsplan zijn opgenomen
o voor zover noodzakelijk voor veiligheid van jeugdige of anderen
o ter overbrugging van tijdelijke noodsituatie
rechter kan dwangmiddelen en -maatregelen toetsen aan de beginselen van:
o subsidiariteit, proportionaliteit en doelmatigheid
Civiel kader (H. FO; H2)
hierbij kan jeugdige te maken krijgen met UHP en OTS
Bij OTS:
o GI houdt toezicht op gezin, mag schriftelijke aanwijzingen geven en
gezinsvoogd wordt betrokken
o Bij ernstige belemmering in opvoeding/ontwikkeling UHP
UHP alleen met machtiging van rechter
Machtiging loopt gedurende de OTS
Dient indicatiebesluit aan ten grondslag te liggen
o Kan slechts worden opgelegd voor duur van 1 jaar
Kan wel steeds met een jaar worden verlengd
Machtiging gesloten plaatsing
o Indien jeugdige in opvoeding/ontwikkeling wordt bedreigd én ter voorkoming
dat jeugdige zich aan zorg zal onttrekken
o Wordt ook door rechter afgegeven
o Vanuit gesloten setting wordt weer gewerkt naar terugplaatsing naar huis of
meer open instelling
Drangmaatregelen
o Ook wel preventieve jeugdbescherming genoemd
o Kent geen wettelijke basis
o Raad kan op casusniveau meedenken > voorkomt inzet maatregelen
o Mag door cliënt niet ervaren worden als dwang
Uitvoering door GI kan hierdoor tot verwarring leiden
Strafrechtelijk kader (H. FO; H2)
Aanhouding minderjarige o.b.v. verdenking v. schuld aan strafbaar feit
Onder 12 jaar geen strafrechtelijke vervolging mogelijk
Jongere heeft voorafgaand aan en tijdens verhoor recht op overleg met advocaat
In verzekering stellen
o Indien onderzoek door politie na 6 uur niet is afgerond
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper LKS. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,99. Je zit daarna nergens aan vast.
