Het zijn uitgewerkte college aantekeningen. De colleges zijn tweemaal gevolgd. Eenmaal fysiek en eenmaal online teruggekeken. Het boek is gelezen en waar nodig zijn de aantekeningen aangevuld met het boek. Alle jurisprudentie staat er ook in.
,Socialezekerheidsrecht
Hoorcollege 1
Begrip Socialezekerheidsrecht
Het geheel van regelingen die vormgeven aan de solidariteit met personen die
geconfronteerd worden met (de dreiging van) een gebrek aan inkomen uit arbeid of met
bijzondere kosten.
1. Zich voordoen van een sociaal risico
Sociale risico’s?
• IAO Conventie 102 (minimumstandaarden sociale zekerheid)
o Omvat niet sociale bijstand!
• Uit rechtsvergelijking socialezekerheidsstelsels
o Ouderdom
o Overlijden
o Arbeidsongeschiktheid (ziekte, invaliditeit, moederschap, arbeidsongevallen,
beroepsziekten)
o Werkloosheid
o Gezondheidzorg
o Zorg
o Gezinslast
o Behoeftigheid (armoede)
Risico?
• Verlies arbeidsinkomen
o B.v. ouderdom, overlijden, werkloosheid, arbeidsongeschiktheid
• Bijzondere kosten
o B.v. opvoeden kinderen
o Nood opvang gezondheidszorg- en zorgkosten
+ Toestand van ‘behoeftigheid’ (armoede) = residuair/opvang
Erkende sociale risico’s: wanneer te maken met sociale risico’s?
• Gemeenschap beslist welke risico’s gesolidariseerd worden
• Gevolg?
• Evolutie begrip sociaal risico
B.v. risico van overlijden in vraag
B.v. zorgafhankelijkheid nieuw sociaal risico
2. Het begrip solidariteit
Verschillende vormen van solidariteit
Intergenerationeel: solidariteit tussen oud en jong (pensioen)
Intragenerationeel: Je gaat dus geen vergelijking maken maar kijkt alleen naar de
persoon zelf. Dit gaat om de sociale status van een persoon die hij in de loop van zijn
carrière krijgt.
Horizontaal – verticaal
Horizontale solidariteit: de sterken een bijdrage leveren aan de bescherming van de
zwakkere. Tussen rijk en arm, jong en oud (en andersom), tussen werkenden en
werklozen. Als leden van een groep onderling risicio’s delen. Brandt in je huis dekt de
verzekering. Die groep die de verzekering heeft betaald ervoor. Iedereen kan toetreden
in de verzekering.
2
, Verticale solidariteit: de eenzijdige steun van rijken ten opzichte van armen. Rijke
mensen betalen meer belasting. Zie je vooral bij volksverzekeringen betalen bepaald
percentage van inkomen.
Publieke sociale zekerheid: als de aanspraak rechtstreeks is gefundeerd op een
publiekrechtelijke regeling, zoals de sociale bijstand.
Private sociale zekerheid: gebaseerd op een civielrechtelijke overeenkomst. Zoals
pensioenproducten.
Verplicht karakter
Om solidariteit te genereren moet de socialezekerheidsregeling verplicht worden opgelegd.
Uitzonderingen vaak in een omvangrijk verplicht stelsel, bijv. Duitsland: zelfstandigen.
Inkomens vervangende regelingen – NL
Ouderdom: AOW/Aanvullend pensioen?
Overlijden: Anw
Arbeidsongeschiktheid
o Loondoorbetaling? ZW/WAZO/Wet Wia
o Arbeidsongeval/beroepsziekte? (dit is er niet)
Werkloosheid: WW
Probleem: in rechtsvergelijkend perspectief
Geen duidelijk onderscheid meer:
o Sociale verzekeringen met middelentoets
o Sociale bijstand zonder discretionaire bevoegdheden (subjectief recht)
Demogrant: dat zijn hybrides. Uitkeringen die gefinancierd worden uit een budget,
belastinggeld. Waar de betrokkene wel subjectief recht op heeft en geen middelentoets op
wordt toegepast. Zoals kinderbijslag.
Technieken van socialezekerheidsvorming
3
, Drie pijlers
o Basis wettelijke socialezekerheidsstelsels
o Aanvullend particulier/groepsverzekeringen
o Aanvullend individuele verzekeringen
Financiering: repartitie/kapitalisatie
Driepijlerstelsel
Het zijn drie afzonderlijke lagen
1. Laag: wordt gevormd door het wettelijke socialezekerheidsstelsel.
De prestaties worden aangevuld door aanspraken die de WN heeft ten opzichte van WG
(collectieve sociale zekerheid)
2. Laag: deze aanspraken vinden hun grondslag in de (collectieve) arbeidsovereenkomst.
3. Laag: is opgebouwd uit zuiver private voorzieningen die een burger voor zichzelf kan
treffen in de vorm van bijv. lijfrentepolissen, spaarregelingen en aandelenportefeuilles.
De verdeling tussen de drie pijlers is relevant voor de rol van de overheid in het stelsel van
sociale bescherming. In de meest zuivere modelmatige benadering is deze rol beperkt tot
het in stand houden en uitvoeren van het wettelijk socialezekerheidsstelsel. De tweede pijler
is dan een zaak van de sociale partners, terwijl de burger bij de derde pijler volledig zijn
eigen boontjes moet doppen.
Oorsprong sociale zekerheid
Otto van Bismarck (eerste sociale verzekeringen)
Verzekeringen gebaseerd op arbeid/beroepsgroep
Gefinancierd door bijdragen gekoppeld aan arbeid
Uitkeringen zijn gekoppeld aan voorverdiend beroepsinkomen, (verdiende veel was het
hoger)
Administratie en beheer: werkgevers EN werknemers
o Bijdragen door WG én WN (artficieel) ter rechtvaardiging paritair beheer
Lord Beverigde (rapport in reactie op Bismarck-systeem)
Ingezetenen, vrij van sociale noden, sociale zekerheid als mensrecht universele
dekking
Gefinancierd uit budget
Forfaitaire uitkeringen: vaste uitkeringen, het is voor iedereen.
Administratie: overheid
Nederland: het verschilt per regeling. Het was heel erg Bismarck, heeft een omslag gemaakt
naar Beverigde, maar het verschilt per regeling.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper stims1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,49. Je zit daarna nergens aan vast.
