Bron: Hulleman, W. & Marijs, A. J. (2021). Algemene economie en bedrijfsomgeving.
21 Internationale economische ontwikkelingen
21.2 Globalisering
21.2.1 Dimensies van globalisering
Globalisering kan worden omschreven als de ‘ontgrenzing van de aarde’. Voorheen waren
landsgrenzen letterlijk en figuurlijk een barrière voor personen, goederen, diensten, geld en data.
Tegenwoordig zijn grenzen tussen landen letterlijk en figuurlijk vervaagd. Globalisering heeft een
aantal dimensies. De economische dimensie is zichtbaar in de snelle toename van het internationale
handels,- investerings- en geldverkeer. De sociale dimensie is zichtbaar in de groei van het
internationale toerisme, de groei van de internationale migratie en de spectaculaire groei van
datastromen via internet. De politieke dimensie is zichtbaar in de samenwerking tussen overheden op
sociaal-economisch, ecologisch, politiek en militair gebied. Soms gaat die samenwerking zo ver dat
nationale overheden bevoegdheden overdragen aan een supranationale instantie, zoals aan
instellingen van de Europese Unie.
ETH Zürich (de technische universiteit van Zürich) stelt jaarlijks een globaliseringsindex samen → meet
hoe verbonden een land in economisch, sociaal en politiek opzicht is met de rest van de wereld.
Land Rang op de Economische Sociale Politieke
globaliseringsindex dimensie dimensie dimensie
Zwitserland 1 7 4 8
Nederland 2 2 21 6
België 3 3 16 9
Zweden 4 14 7 7
Verenigd Koninkrijk 5 23 5 4
Verenigde Staten 23 59 27 14
Rusland 51 115 89 15
China 80 140 138 31
India 95 155 147 16
Brazilië 101 164 120 60
Voorbeeld globaliseringindex in 2019 Bron: ETH Zürich, KOF Globalisation Index 2019
21.2.2 Feiten en cijfers over globalisering
Ontwikkelingen in de wereldhandel
De wereldhandel is de som van de export van goederen en diensten in de wereld. De wereldhandel is
in de periode 1960-2018 veel sneller gegroeid dan de wereldproductie. De wereldexportquote → is de
wereldhandel als percentage van de wereldproductie. De verbondenheid van landen met de
wereldeconomie is sinds 1960 sterk toegenomen. Tussen het midden van de jaren tachtig en de
wereldwijde economische crisis van 2008-2009 nam de wereldexportquote het snelst toe. Deze
periode viel samen met de (her)opkomst van China in de wereldeconomie. Sinds de crisis is het tempo
van de wereldhandelsgroei afgenomen.
Internationale handel bestaat uit handel binnen en buiten de eigen regio. Er is sprake van
intraregionale handel of handel binnen de eigen regio als een Nederlands bedrijf goederen exporteert
naar Duitsland. Er is sprake van interregionale handel of handel buiten de eigen regio als een
Nederlands bedrijf goederen exporteert naar China.
20