Bron: Hulleman, W. & Marijs, A. J. (2021). Algemene economie en bedrijfsomgeving.
24 Valutamarkt
24.1 Kenmerken van de valutamarkt
24.1.1 Doelmarkten en koersnotering
Op de valutamarkt verhandelen marktpartijen geld van het ene land tegen geld van een ander land.
De evenwichtsprijs wordt de wisselkoers genoemd → de prijs van de valuta van het ene land
uitgedrukt in de valuta van een ander land. De valutamarkt bestaat uit twee deelmarkten
1. de contante markt
2. de termijnmarkt
Contante markt
Hier levert de aanbieder de valuta’s onmiddellijk. De prijs op de contante markt (spot market) wordt
de contante koers genoemd. De notering van de contante koers tussen twee valuta’s (bijvoorbeeld de
euro en de dollar) kan op twee manieren
1. EUR 1 = USD 1,25 → directe notering van de euro en indirecte notering van de dollar
2. USD 1 = EUR 0,8 → directe notering van de dollar en indirecte notering van de euro
De ECB maakt dagelijks de middenkoers van valuta’s bekend → de evenwichtskoers van dat moment.
Kranten en banken publiceren middenkoersen vaak in een kruistabel. Het voordeel hiervan is dat
zowel de directe als de indirecte notering van valuta erin staat.
EUR USD JPY GBP CHF
EUR 1 1,08 116,22 0,8749 1,0525
USD 0,925926 1 107,611111 0,810093 0,974567
JPY 0,008604 0,009293 1 0,007528 0,009056
GBP 1,142988 1,234427 132,838039 1 1,202995
CHF 0,950119 1,026128 110,422803 0,831259 1
Voorbeeld middenkoersen (24 april 2020) Bron: Het Financieele Dagblad, 24 april 20201
De middenkoers is van belang voor het omrekenen van bedragen in vreemde valuta’s. De aan- en
verkoopkoers is nodig in het girale geldverkeer om vreemde valuta’s te kopen en verkopen voor
ondernemers.
Valuta Officiële code Aankoopkoers Verkoopkoers
Amerikaanse dollar USD 1,0793 1,0807
Voorbeeld aan- en verkoopkoersen voor de dollar
De aankoopkoers (laatkoers) is de koers waartegen een klant dollars van de bank kan kopen. De
verkoopkoers (biedkoers) is de koers waartegen een klant dollars kan verkopen aan de bank. Uitgaand
van de genoemde koersen zal een bedrijf dat op 24 april $200.000 giraal verkoopt aan de bank in ruil
hiervoor $185.065,24 (berekening = $200.000 / $1,0807) ontvangen. Een bedrijf dat op hetzelfde
moment $200.000 koopt van de bank betaalt hiervoor $185.305,29 (berekening = $200.000 /
$1,0793). Het verschil tussen de aan- en verkoopkoers is de spread → hangt af van het risico dat de
bank loopt. Als de handel in een valuta klein is of als de koers sterk fluctueert, is de spread groot.
Banken publiceren naast girale wisselkoersen ook aan- en verkoopkoersen voor bankbiljetten. De
spread voor bankbiljetten is groter dan die voor girale valuta.
1
EUR = euro; USD = Amerikaanse dollar; GBP = Britse pond; CHF = Zwitserse frank; JPY = Japanse yen
29
, Bron: Hulleman, W. & Marijs, A. J. (2021). Algemene economie en bedrijfsomgeving.
Bankbiljetten brengen kosten van verzending, opslag en verzekering met zich mee en leveren geen
rente op. De hogere kosten van het aanhouden van bankbiljetten verrekenen banken in de aan- en
verkoopkoersen.
Hoe een stijging of daling van de wisselkoers wordt genoemd, hangt af van het wisselkoersstelsel. In
een stelsel met flexibele wisselkoersen bepalen vraag en aanbod op de valutamarkt de wisselkoers.
Hierin wordt een stijging van de koers appreciatie genoemd en een daling van de koers depreciatie. In
een stelsel met vaste wisselkoersen handhaaft de centrale bank een vaste wisselkoers ten opzichte
van andere valuta. Als de centrale bank besluit de koers te verhogen is er sprake van revaluatie. Bij
een besluit de koers te verlagen er is sprake van devaluatie.
Termijnmarkt
Een exporteur die over drie maanden $200.000 ontvangt, loopt wisselkoersrisico. Als de dollar daalt,
krijgt hij minder euro’s in ruil voor de $200.000. Het risico kan worden uitgesloten door op de
termijnmarkt dollars te verkopen tegen de driemaands termijnkoers. Stel dat de driemaands
termijnkoers gelijk is aan €1 = $1,25. In dat geval krijgt de exporteur over drie maanden zeker
€160.000 (berekening = $200.,25) in ruil voor $200.000. Door het sluiten van een
termijncontract loopt de exporteur geen valutarisico meer.
Op de termijnmarkt (forward market) worden valuta’s geruild die in de toekomst worden geleverd. Dit
gebeurt tegen de termijnkoers. Termijncontracten kunnen voor een, twee, drie, zes, negen of twaalf
maanden worden afgesloten.
De termijnkoers wordt vaak als afwijking genoteerd ten opzichte van de contante koers. Wanneer de
termijnkoers hoger is dan de contante koers dan is er sprake van agio. Wanneer de termijnkoers lager
is dan de contante koers dan is er sprake van disagio. In onderstaand voorbeeld is de contante koers
van de euro ten opzichte van de dollar $1,0800. Onder de contante koers staat de (dis)agio. Iemand
die op 24 april 2020 op twaalfmaandstermijn euro’s verkoopt in ruil voor dollars, krijgt twaalf
maanden later voor elke euro $1,0903 (berekening = $1,0800 + $0,0103).
USD GBP CHF JPY
Contant 1,0800 0,8749 1,0525 116,22
3 maand 0,0040 0,0017 -0,0015 0,04
6 maand 0,0053 0,0034 -0,0025 0,02
12 maand 0,0103 0,0078 -0,0044 0,15
Voorbeeld contante middenkoers en termijnkoersen van de euro (24 april 2020) Bron: Het Financieele Dagblad, 24 april 2020;
global-rates.com
24.1.2 Omvang en kenmerken van de valutahandel
Volgens de Bank for International Settlements bedroeg de gemiddelde dagomzet in 2019 ongeveer
$6.600 miljard. De valutamarkt is een doorzichtige markt → valutahandelaren zijn snel en gemakkelijk
op de hoogte van wisselkoersen waar ook ter wereld. Koersinformatie is via internationale
datanetwerken snel beschikbaar. Omdat de valutamarkt zo transparant is, kan de koers van de euro in
Frankfurt niet afwijken van de koers van de euro in Londen. Dit koersverschil verdwijnt onmiddellijk
door arbitrage → het gebruikmaken van koersverschillen tussen financiële centra op een moment in
de tijd.
Stel dat op een bepaald moment de wisselkoers van de euro in Frankfurt $1,25 bedraagt en
in Londen $1,24. Valutahandelaren zullen onmiddellijk euro’s kopen in Londen en verkopen
in Frankfurt. Hierdoor stijgt de koers van de euro in Londen en daalt de koers van de euro in
Frankfurt. Door arbitrage zal het koersverschil tussen Londen en Frankfurt snel verdwijnen.
30
