Psychologische interventies voor complexe psychopathologie
Hoorcollege 1
IBA – Inference Based Approach
Een exposure vrije behandeling voor mensen met OCD
OCD = obsessief compulsief disorder
- Iemand met dwanggedachte zit klem omdat hij een ingebeeld probleem in de werkelijkheid
probeert op te lossen. Niet wat hij waarneemt maar wat hij zich in kan beelden.
- IBA leert diegene om niet opgeslokt te raken in deze verbeelding
Gouden standaard = CGT
Kenmerken OCD:
- Gepreoccupeerd zijn, voelt aan alsof het heel belangrijk is
- Persoon met OCD ervaart dat er mogelijk iets niet in orde is, iets moet opgelost worden
- Denken eraan stopt niet, ook niet nadat het aangepakt is
- Handelingen moeten uitgevoerd worden, meestal op rituele wijze. Dit zorgt vaak voor
decorumverlies (= onaangepast gedrag, niet aan sociale omgeving aangepast)
1 van de 10 meest belemmerende lichamelijke en psychische aandoeningen. Duurt gemiddeld 14 jaar
tussen ontstaan van klachten en de behandeling, veel mensen weten dus niet dat ze dit hebben en
dat behandeling nodig is.
Magische dwang = iets moeten doen om te voorkomen dat een dierbare iets vreselijks overkomt
- Bijvoorbeeld over een drempel heen stappen i.p.v. erop
Belangrijk om OCD uit te vragen bij een intake omdat het vaak niet herkent wordt
Waarom een nieuwe behandeling?
- Bij CGT worden dwanggedachten opgeroepen en wordt de dwanghandeling niet uitgevoerd
- Dit is een hele beangstigende therapie voor de patiënten waardoor ze niet durven of eerder
afhaken
- OCD is een chronische aandoening
- Na behandeling met CGT is er wel verbetering maar OCD blijft vaak bestaan
- Onderzoek naar IBA (inference based approach) is veelbelovend
Voordeel IBA:
- Geen ‘enge’ dingen doen
Er wordt geen verschil gevonden tussen IBA en CGT, door middel van de arrIBA-studie wordt dit
beter onderzocht.
- 1 groep die 20 sessies IBA krijgen en 1 groep die 20 sessies CGT krijgen
- Welke therapie wordt het beste ontvangen?
- Verandert de hersenstructuur?
- Welke dingen voorspellen welke behandeling beter bij je past?
,Het IBA model: stappenreeks
1. Prikkel = Iets wat je ziet/hoort waarvan je denkt dat het gevolgen kan hebben. Bijvoorbeeld
bedtijd
2. Twijfel = door een gedachte ga je twijfelen aan jezelf. Het idee dat dit kan (verbeelding) zorgt
voor de gedachten. Bijvoorbeeld: misschien staat het gas nog aan
3. Gevolgen/consequenties = wat er zal gebeuren door de gedachte/twijfel. Bijvoorbeeld:
mensen sterven in de brand
4. Angst/onrust = angst/onrust door twijfel/consequenties. Bijvoorbeeld angst/schuld gevoel
5. Dwanghandeling = iets uitvoeren, of juist niet uitvoeren, zodat waar je over nadenkt niet uit
komt. Bijvoorbeeld het gasfornuis controleren
Inverse reasoning =
- waarneming zorgt niet voor twijfel, zoals een voorval waarna je angst krijgt
- bij OCD begint iemand zonder voorval, dus voordat er iets waargenomen is of dat er
aanwijzing is voor dat er iets aan de hand is.
- = een hypothetische oorzaak van een ongewenste toestand, dit vormt de basis voor
conclusies over dat moment
Aannames IBA model
- Betwijfelen van wat wordt waargenomen zet aan tot compulsief gedrag
- Twijfel gaat samen met inverse reasoning, inverse reasoning is wellicht zelfs de oorzaak
IBA werking:
- Als eerste wordt de primaire twijfel achter de dwanghandeling identificeren
o Van elke dwanghandeling die iemand heeft identificeer je de twijfel waarom iemand
de dwanghandeling uitvoert, de waarneming van de twijfel.
Bijvoorbeeld: misschien zit de deur niet op slot dus controleer ik de deur
Misschien zit de deur niet op slot is de twijfel, dus controleer ik de deur is de
dwanghandeling, misschien wordt er ingebroken is de consequentie
o De twijfel wordt opgelost door middel van één handeling kiezen die iemand niet veel
stress geeft
o Dit doe je door een lijst te maken van dwanghandelingen en deze te scoren hoe goed
die te weerstaan zijn
- Dan wordt het verhaal achter de twijfel uitgevraagd. Dan ga je kijken naar een situatie die op
de twijfel lijkt maar waar geen consequenties aan zitten.
o Op zoek naar een andere innerlijke toestand die erop lijkt waar je geen obsessie over
hebt
o Waarom is datgene wat je waarneemt ook echt het gene wat je waarneemt?
o Bij niet-obsessieve situaties ga je heel natuurlijk en automatisch uit van waarneming
en komt er geen verbeelding tussen
o Hierdoor wordt er duidelijk gemaakt dat de waarneming leidend is en niet de
verbeelding. Dit doe je door connectie te maken tussen de innerlijke waarnemingen
tijdens niet-obsessieve situaties en de dwanggedachten tijdens wel-obsessieve
situaties
- Er wordt een alternatief verhaal uitgevraagd: dus een situatie die niet-obsessief is. Dit
verhaal moet iemand meerdere keren per dag lezen.
- Oversteken naar de verbeelding: Is er hier en nu iets wat er nodig is of er op wijst om een
dwanghandeling uit te voeren?
o Iemand neemt een minuut wanneer ze de twijfel beginnen te voelen of het nodig is
om de dwanghandeling uit te voeren; is er werkelijk iets aan de hand
, - Wanneer iemand uit zichzelf door heeft dat het niet nodig is om de dwanghandeling uit te
voeren, zal de dwanghandeling weggaan
o Iemand leert de aandacht terug te verleggen naar de waarneming
- Door vroegtijdige signalering overspoelt de twijfel de cliënt niet. Weet weg te blijven van de
zuigkracht van de dwang en op de stabiele grond van de waarneming te blijven
- Als laatste stap wordt het OCD-verhaal bekeken. Hieruit wordt de rode draad gehaald. OCD
maakt namelijk gebruik van veel redeneertrucs en door deze laatste stap ga je deze trucs
herkennen en kijken hoe deze trucs je eigenlijk echt afleiden.
o Je laat iemand het verhaal opknippen in losse argumenten. Hier worden de
redeneertrucs aan gekoppeld.
o Door deze herkenning snappen mensen eerder waarom ze dit doen en dus zal het
sneller verholpen worden
- Als de eerste handeling opgelost is ga je door naar de volgende etc. Na een aantal
handelingen te hebben opgelost ga je op zoek naar de rode draad
Gewone twijfels beginnen in de werkelijkheid – niet bij OCD
- Voorbeeld: misschien kom ik te laat op mijn afspraak? Ik ging te laat van huis
OCD begint met denken aan wat zou kunnen en raken hier opgeslokt in
- Voorbeeld: misschien zit de deur niet op slot? De deur zit wel op slot maar misschien is het
slot kapot
Gewone twijfel: getriggerd door de werkelijkheid
Obsessieve twijfel: getriggerd door de verbeelding
Verschil IBA en CGT:
- Bij CGT is de dwanghandeling je aangrijp punt
- Bij CGT wordt de gedachte bestreden: metacognities
o De kans op..
o De opvattingen die de cliënt zelf heeft over zijn dwanggedachten
- Bij IBA is de gedachte het probleem en wordt dit opgelost door de twijfel
- Bij CGT is de handeling het probleem
Hoorcollege 2
Schematherapie = SFT = Schema Focused Therapy
Deel 1
Ontstaan schematherapie
- Jaren 90: Jeffrey Young
- Complexe problematiek
- Heeft wel richtlijnen maar is geen protocol; dus geen vaste dingen die je per sessie doet
- CGT +: gewone CGT niet genoeg bij sommige patiënten
o Patiënten: ‘ik weet wel dat het anders is, maar het voelt niet zo’
o Door dat te snappen en ervaren dat het anders kan en nieuwe betekenissen geven
aan herinneringen + exposure
- SFT: cognitieve technieken, gedragstherapie en experimentele technieken (gevoel)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper fleurvanderhaar. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,79. Je zit daarna nergens aan vast.
