Dit is een uitgebreide en duidelijke weergave van de tentamenstof van sociale psychologie (bevattend: hoofdstuk 1 t/m 13). Zelf heb ik hiermee een 10 gehaald voor het tentamen!
Sociale psychologie
Opzet vak:
1) 13 hoorcolleges on demand (college 1 hangt samen met hoofdstuk 1)
2) 3 verplichte opdrachten (verplicht)
3) Vragenuurtjes (vrijwillig)
4) On campus practica (vrijwillig)
Het boek: Sociale psychologie, Aronson, Wilson & Sommers (10e editie): samenvatting
kopen?
Tentamen : 100% van het eindcijfer
Hoofdstuk 1
Wat is sociale psychologie?
Psychologie = de wetenschappelijke studie naar het gedrag en het innerlijke leven
(gedachtes en gevoelens) van mensen.
Sociale psychologie = de wetenschappelijke studie naar de manier waarop de gedachten,
gevoelens en het gedrag van mensen worden beïnvloed door de aanwezigheid van anderen.
De individu wordt bestudeerd in de context van een gemeenschap.
In een sociale context worden mensen beïnvloed door de werkelijke (=expliciete) of
ingebeelde (=impliciete) aanwezigheid van anderen.
Sociale invloed = het effect dat de woorden, daden of alleen al de aanwezigheid van andere
mensen hebben op onze gedachten, gevoelens, houdingen of gedrag.
Hoe construeren mensen hun sociale situatie? Construct = de manier waarop mensen de
sociale wereld waarnemen, begrijpen en interpreteren.
Perspectieven in de sociale psychologie:
1) Evolutionair perspectief
Sociaal gedrag wordt verklaard door te kijken hoe genetische factoren over de eeuwen zijn
aangepast om de overlevings- en voortplantingskansen te vergroten.
Charles Darwin: natuurlijke selectie = het proces waarbij belangrijke eigenschappen die
gunstig zijn voor de overleving worden doorgegeven aan het nageslacht.
Guppy experiment: guppy’s (kleine visjes) worden verdeeld over 10 vijvers. Deze vijvers
varieerde: 5 vijvers hadden fijn zand, 5 vijvers hadden 5 grove kiezels. In sommige vijvers
werden karpers (roofdieren voor guppy’s) los gelaten. Het experiment duurde 1.5 jaar, wat
voor guppy’s heel veel generaties zijn. Na deze 1.5 jaar werd er gekeken of de guppy’s
waren veranderd. De resultaten waren:
De guppy’s in de vijvers met karpers hadden zich gecamoufleerd:
De guppy’s in de vijvers met fijn zand hadden kleine stippels ontwikkeld.
De guppy’s in de vijvers met grove kiezels hadden grote stippels ontwikkeld.
De guppy’s hebben hun overlevingskansen vergroot door middel van natuurlijke
selectie.
De guppy’s in de vijvers zonder karpers:
De mannelijke guppy’s hadden aantrekkelijke kleuren ontwikkeld.
De guppy’s hebben hun voortplantingskansen vergroot.
,Hoe helpt evolutie om menselijk gedrag te verklaren?
Mensen hebben veel gemeen met andere dieren (denk aan gezichtsuitdrukkingen).
Sommige menselijke gewoonten zijn universeel, deze komen dus voor in elke cultuur, ruimte,
tijd en context.
2) Socio-cultureel perspectief
Sociaal gedrag wordt verklaard door te kijken naar de invloed van grotere sociale groepen.
Sommige gewoonten, tradities en gedragingen zijn verschillend, afhankelijk van de culturele
context.
Dit is de oorzaak van heel veel misverstanden.
Cross-cultureel onderzoek = onderzoek dat wordt uitgevoerd onder leden in verschillende
culturen. Is een bepaald gedrag uniek voor een cultuur of komt het voor in beide culturen?
3) Sociaal leren perspectief
Sociaal gedrag wordt verklaard door te kijken hoe leerervaringen in het verleden toekomstig
gedrag voorspellen.
Mensen zijn geneigd om gedrag te imiteren van rolmodellen. Je gedrag wordt dus gestuurd
door belangrijke mensen om je heen. Statistisch gezien heb je een grotere kans tot vertoning
van een bepaald gedrag wanneer je hiermee bent opgegroeid, dit geldt voor zowel positieve
als negatieve gedragingen.
Interactie tussen perspectieven: perspectieven zijn niet superieur aan anderen, er is veel
interactie. Meerdere perspectieven kunnen samen één gedrag verklaren.
Kurt Lewin = de grondlegger van de sociale psychologie:
Lewin ontwikkelde een formule om het gedrag van mensen te kunnen begrijpen:
B = f(P x E)
B = behaviour
f = functie van …
P = person
E = environment
Het gedrag van mensen is de functie van de persoon x de omgeving. Het gedrag van
een mens kun je dus nooit alleen wijten aan de persoon of alleen aan de omgeving.
Persoon x omgeving (waar ben je opgegroeid?)
Persoon x situatie
Aanwezigheid van anderen: mensen wassen hun handen beter/langer wanneer er andere
mensen aanwezig zijn. We gaan ons dus aanpassen aan de normen en waarden in een
situatie.
Dit effect is wederkerig: onze situatie heeft niet alleen effect op ons als persoon maar wij als
persoon hebben ook effect op onze situatie.
Één persoon kan heel veel invloed hebben op een situatie met honderden of duizenden
mensen.
Debat: persoon vs. situatie.
Abu Ghraib: bewakers vertoonden inhumaan en absurd gedrag naar gevangenen. Lag dit
aan de personen van de bewakers of was de situatie van een gevangenis bepalend?
Charlie Hebdo: terroristische aanslag op een weekblad. Lag dit aan de personen van de
terroristen of was de situatie bepalend?
, Het Milgram experiment:
Experiment waarin sociaal psychologen gedrag probeerde te ontlokken aan mensen. Hieruit
bleek dat de situatie veel invloed had op hoe ver mensen durfden te gaan.
Gestalt psychologie: bestudeerd de subjectieve manier waarop een object in de geest van
mensen verschijnt. De ene persoon neemt iets op een andere manier waar dan de andere
persoon. Mensen zijn geneigd om hun eigen waarneming te geloven.
Naïef realisme = het denken dat de wereld precies is zoals wij hem waarnemen.
Dit ligt aan de basis van heel veel conflicten.
Basale menselijke motieven:
1) Zelf-verbeteringsmotief: we willen ons zelf in een positief daglicht zien. Mensen willen
een goed gevoel hebben over zichzelf.
2) Accuraatheidsmotief: mensen willen een correct beeld hebben over zichzelf.
Ons brein heeft veel trucjes / illusies om een positief beeld over onszelf te behouden. Zo
wordt het zelf-verbeteringsmotief in overeenstemming gebracht met het accuraatheidsmotief:
Beter-dan-gemiddeld effect: de meeste mensen schatten hun capaciteiten in op beter
dan gemiddeld. Dit is een illusie: de meeste mensen kunnen niet beter zijn dan het
gemiddelde want dan zou het gemiddelde hoger liggen.
Onrealistisch optimisme: mensen onderschatten de kans op een ernstige gebeurtenis
en overschatten de kans op een onrealistische goede gebeurtenis. Zo denken
mensen dat de kans om miljonair te worden groter is dan de kans om ernstig ziek te
worden.
Vals consensus effect: mensen generaliseren hun slechte eigenschappen naar
anderen: iedereen is toch wel een beetje lui?
Vals uniciteitseffect: mensen zien hun goede eigenschappen als heel erg uniek.
Deze illusies zorgen er ook voor dat we mentaal gezond blijven: depressieve mensen
zijn dan vaak ook niet heel negatief maar juist heel realistisch.
Hoofdstuk 2 – Methodologie
Problemen van sociale psychologie:
1) Het imago
Is sociale psychologie niet gewoon gezond verstand?
Hindsight bias = omdat nieuwe informatie extreem logisch klinkt denk je dat dit heel voor de
hand liggend is en je dit zelf ook wel had kunnen bedenken. Maar vaak ligt dit ingewikkelder
dan dat je achteraf denkt. Het is vooraf best moeilijk om juiste voorspellingen te maken.
2) Slechte onderzoekspraktijken
Sociaal psycholoog Diederik Stapel (Tilburg University) met veel aanzien en macht werd
ontmaskerd door studenten, hij had veelvuldig fraude gepleegd. Hij verzon data. Zijn werk is
terug getrokken en Diederik Stapel werd strafrechtelijk gevolgd, hij had namelijk vele
subsidies gekregen voor zijn werk. Ook dit heeft het image van sociale psychologie
geschaad. Hierdoor werden er nog veel meer gevallen van slecht onderzoek gevonden.
Replicatiecrisis: onderzoeken die opnieuw worden uitgevoerd leiden tot andere resultaten.
Veel bestaande theorieën moeten dan worden verworpen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ingridvmeurs2. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
