Sociale psy ch ologie
Ch apter 1: in trodu cin g social psy ch ology
Defi n in g social psy ch ology
Sociale psy ch ologie = de wetenschappelijke studie van de manier waarop de gedachten,
gevoelens en gedragingen van mensen worden beïnvloed door de werkelijke of ingebeelde
aanwezigheid van andere mensen.
Sociale in vloed = het effect dat de woorden, daden of meer aanwezigheid van andere
mensen hebben op onze gedachten, gevoelens, houdingen of gedrag.
Eén manier om te antwoorden waarom mensen zich gedragen zoals ze doen, is door het ze
simpelweg te vragen. Het probleem met deze aanpak is echter dat mensen zich vaak niet
bewust zijn van de redenen achter hun eigen reacties en gevoelens.
Een andere benadering is vertrouwen op gezond verstand of volkswijsheid. Sociaal
psychologen zijn niet gekant tegen volkswijsheid, verre van dat. Het voornaamste probleem
met het volledig vertrouwen op dergelijke bronnen is dat ze het vaak niet met elkaar eens
zijn.
Sociale psychologie is gerelateerd aan andere disciplines in de natuur- en sociale
wetenschappen, waaronder biologie, neurowetenschappen, sociologie, economie en politieke
wetenschappen. Beide onderzoeken de determinanten van menselijk gedrag, maar
belangrijke verschillen onderscheiden de sociale psychologie, vooral wat betreft het
analyseniveau.
Voor biologen en neurowetenschappers kan het analyseniveau bestaan uit genen, hormonen
of fysiologische processen in de hersenen. Hoewel sociaal psychologen deze aanpak soms
gebruiken om de relatie tussen de hersenen en sociaal gedrag te bestuderen, ligt hun nadruk
meer op de manier waarop mensen de sociale wereld interpreteren.
Andere sociaal psychologen maken gebruik van de evolutietheorie om hypothesen over
sociaal gedrag te genereren. In de biologie wordt de evolutietheorie gebruikt om uit te leggen
hoe verschillende soorten fysieke eigenschappen hebben verworven.
Evolu tion aire psy ch ologie = de poging om sociaal gedrag te verklaren in termen van
genetische factoren die in de loop van de tijd zijn geëvolueerd volgens de principes van
natuurlijke selectie.
Evolutionaire verklaringen kunnen niet rechtstreeks worden getest, omdat ze tenslotte
hypothesen bevatten over wat er duizenden jaren geleden is gebeurd. Ze kunnen echter
nieuwe hypothesen opperen over waarom mensen doen wat ze doen in de wereld van
vandaag, die vervolgens op de proef kunnen worden gesteld.
Het gedrag van mensen verklaren in termen van hun eigenschappen is het werk van
persoonlijkheidspsychologen, die zich doorgaans richten op individuele verschillen, dat wil
,zeggen op de aspecten van de persoonlijkheid van mensen die hen anders maken dan
anderen.
Onderzoek naar persoonlijkheid vergroot ons begrip van menselijk gedrag, maar sociaal
psychologen zijn van mening dat het verklaren van gedrag in de eerste plaats aan de hand
van persoonlijkheidskenmerken een cruciaal onderdeel van het verhaal negeert: de krachtige
rol die sociale invloed speelt.
Voor persoonlijkheids- en klinisch psychologen is het analyseniveau het individu. Voor de
sociaal psychologen is het analyseniveau het individu in de context van een sociale situatie –
vooral de interpretatie van het individu van die situatie.
Con stru eel = de manier waarop mensen de sociale wereld waarnemen, begrijpen en
interpreteren.
Andere sociale wetenschappen houden zich meer bezig met sociale, economische, politieke
en historische factoren die gebeurtenissen beïnvloeden.
Sociologie richt zich op onderwerpen als sociale klasse, sociale structuur en sociale
instituties. Er is enige overlap tussen sociologie en sociale psychologie. Het belangrijkste
verschil is dat in de sociologie het analyseniveau de groep, instelling of samenleving als
geheel is, terwijl het analyseniveau in de sociale psychologie het individu binnen een groep,
instelling of samenleving is.
De sociale psychologie verschilt ook van andere sociale wetenschappen in wat er wordt
uitgelegd. Het doel van de sociale psychologie is het identificeren van psychologische
eigenschappen die bijna iedereen vatbaar maken voor sociale invloed, ongeacht sociale
klasse of cultuur.
Sociale psychologie vergeleken met verwante disciplines.
Biologie en Persoonlijkheids- Sociale psychologie Sociologie
neurowetenschappen psychologie
De studie van genen, De studie van de De studie van de De studie van groepen,
hormonen of kenmerken die psychologische processen organisaties en
fysiologische processen in individuen uniek en die mensen gemeen samenlevingen, in plaats
verschillend van elkaar hebben en die hen van individuen.
de hersenen
maken vatbaar maken voor
sociale invloed
Th e pow er of th e situ ation
Fu n dam en tele attribu tiefou t = de neiging om de mate waarin het gedrag van mensen te
wijten is aan interne, dispositionele factoren te overschatten en de rol van situationele
factoren te onderschatten.
Gedrag verklaren in termen van persoonlijkheid geeft ons een gevoel van schijnveiligheid.
Het is geruststellend om de slachtoffers van een situatie af te schrijven als gebrekkige
mensen. Als we dat doen, krijgen we het gevoel dat het ons nooit zou kunnen overkomen.
Ironisch genoeg vergroot deze manier van denken feitelijk onze kwetsbaarheid voor
,destructieve sociale invloeden, doordat we ons minder bewust worden van onze eigen
gevoeligheid ervoor. Bovendien hebben we, door de kracht van de situatie niet ten volle te
beseffen, de neiging het probleem te simpel te maken, wat ertoe kan leiden dat we het
slachtoffer de schuld geven in situaties waarin het individu werd overweldigd door sociale
krachten die voor de meesten van ons te moeilijk te weerstaan zijn.
Natuurlijk bestaan er persoonlijkheidsverschillen en deze zijn vaak van groot belang, maar
sociale en omgevingsituaties zijn zo krachtig dat ze dramatische gevolgen hebben voor bijna
iedereen. Dit is het domein van de sociaal psycholoog.
Eén strategie voor het definiëren van de sociale situatie is het specificeren van de objectieve
eigenschappen van de situatie. Dit is de benadering van het beh aviorism e , een
psychologische school die stelt dat om menselijk gedrag te begrijpen, men alleen maar naar
de versterkende eigenschappen van de omgeving hoeft te kijken: wanneer gedrag wordt
gevolgd door een beloning, zal het waarschijnlijk voortduren; Wanneer gedrag wordt gevolgd
door een straf, zal het waarschijnlijk stoppen of verdwijnen.
Behavioristen, met name B.F. Skinner (1938), geloofden dat al het gedrag begrepen kon
worden door de beloningen en straffen in de omgeving van het organisme te onderzoeken.
Het behaviorisme heeft veel sterke punten en de principes ervan verklaren bepaald gedrag
heel goed. Omdat de vroege behavioristen zich echter niet bezighielden met cognitie, denken
en voelen – concepten die zij te vaag en mentalistisch vonden en niet voldoende verankerd
waren in waarneembaar gedrag – zagen zij fenomenen over het hoofd die essentieel zijn voor
de menselijke sociale ervaring. Ze zagen vooral het belang van de manier waarop mensen
hun omgeving interpreteren over het hoofd.
De nadruk op construal heeft zijn wortels in een benadering die Gestaltpsy ch ologie wordt
genoemd. De Gestaltpsychologie, die voor het eerst werd voorgesteld als een theorie over hoe
mensen de fysieke wereld waarnemen, stelt dat we de subjectieve manier moeten bestuderen
waarop een object in de geest van mensen verschijnt (de Gestalt of het geheel) in plaats van
de manier waarop de objectieve, fysieke kenmerken van de fysieke wereld worden
waargenomen. object combineren. Dat wil zeggen dat men zich volgens de
Gestaltpsychologie moet concentreren op de fenomenologie van de waarnemers – op hoe een
object voor hen verschijnt – in plaats van op de objectieve componenten ervan.
Een speciaal soort interpretatie is wat Lee Ross n aïef realism e noemt: de overtuiging dat
we de dingen waarnemen ‘zoals ze werkelijk zijn’, waarbij we onderschatten hoeveel we
interpreteren of ‘verdraaien’ wat we zien.
"Zelfs als elke partij erkent dat de andere partij de kwestie anders percipieert, denkt iedereen
dat de andere partij bevooroordeeld is, terwijl zij zelf objectief zijn en dat hun eigen perceptie
van de werkelijkheid de basis zou moeten vormen voor een oplossing" - Lee Ross
W h ere con stru als com e from : basic h u m an m otives
Wij mensen zijn complexe organismen. Op elk gegeven moment liggen verschillende elkaar
kruisende motieven ten grondslag aan onze gedachten en gedragingen.
, Sociaal psychologen benadrukken het belang van twee centrale motieven bij het sturen van
de interpretaties van mensen: de behoefte om een goed gevoel over onszelf te hebben en de
behoefte om accuraat te zijn. Soms trekt elk van deze motieven ons in dezelfde richting.
Vaak trekken deze motieven ons echter in tegengestelde richtingen, waarbij we, om de
wereld accuraat te kunnen waarnemen, moeten toegeven dat we ons dwaas of immoreel
hebben gedragen.
Leon Festinger realiseerde zich dat we juist wanneer deze twee motieven in tegengestelde
richtingen werken, onze meest waardevolle inzichten in de werking van de geest kunnen
verkrijgen.
De meeste mensen hebben een sterke behoefte om een redelijk hoog zelfbeeld (self-
esteem ) te behouden, dat wil zeggen zichzelf als goed, bekwaam en fatsoenlijk te zien.
Gegeven de keuze tussen het vervormen van de wereld om een goed gevoel over zichzelf te
hebben en het accuraat weergeven van de wereld, kiezen mensen vaak voor de eerste optie.
Ze geven er een iets andere draai aan, een draai die hen in het best mogelijke licht plaatst.
Eigenwaarde is duidelijk een voordeel, maar als het ervoor zorgt dat mensen hun daden
rechtvaardigen in plaats van ervan te leren, kan het verandering en zelfverbetering
belemmeren.
De boodschap die we mee naar huis nemen is dat mensen gemotiveerd zijn om een positief
beeld van zichzelf te behouden, deels door hun gedrag te rechtvaardigen, en dat dit hen
onder bepaalde omstandigheden ertoe aanzet dingen te doen die op het eerste gezicht
misschien verrassend of paradoxaal lijken. Ze geven bijvoorbeeld misschien de voorkeur aan
mensen of dingen waarvoor ze hebben geleden boven mensen en dingen die ze associëren
met gemak en plezier.
Zelfs als mensen de feiten verdraaien om zichzelf zo gunstig mogelijk te zien, leven de
meesten niet in een fantasiewereld. Mensen zijn bedreven in sociale cogn itie , wat de
studie is van hoe mensen informatie selecteren, interpreteren, onthouden en gebruiken om
oordelen en beslissingen te nemen.
Mensen zijn echter niet perfect in hun pogingen om te begrijpen en te voorspellen, omdat ze
bijna nooit alle feiten kennen die ze nodig hebben om een bepaalde situatie volledig accuraat
te kunnen beoordelen.
W h y stu dy social psy ch ology ?
Waarom willen sociaal psychologen sociale invloed begrijpen? Omdat ze gefascineerd zijn
door menselijk sociaal gedrag en dit op het diepst mogelijke niveau willen begrijpen. Ook
willen veel sociaal psychologen een bijdrage leveren aan de oplossing van maatschappelijke
problemen.
