Begrippenlijst
BEGRIP UITLEG
Acclimisatie Aanpassen aan een andere context, situatie of leefklimaat,
waardoor problemen kunnen ontstaan of in stand gehouden kunnen
worden. Hoe groter het verschil met de vorige
context/situatie/leefklimaat, hoe groter de kans op het ontwikkelen
van problemen is.
Acceptance and Therapie waarbij de client een meer accepterende houding aan
Commitment leert nemen t.o.v. ongewenste ervaringen, gedachten, emoties of
Therapie (ACT) lichamelijke sensaties. Vervolgens richten op zaken die wel
belangrijk zijn voor de cliënt, die meer in overeenstemming zijn
met de levensdoelen en waarden.
Acute dystonie Een bewegingsstoornis waarbij een abnormale houding of
spasmen van de spieren in het hoofd, de ledenmaten, hals of romp
is. Komt vaak voor bij mensen met een verstandelijke beperking.
Bijwerking van medicatie tegen psychoses.
Adaptief gedrag De mate waarin iemand kan voldoen aan eisen uit de omgeving en
iemand gedragsveranderingen kan laten zien door een regel of eis
die in een specifieke situatie geldt.
ADHD Attention Deficit Hyperactivity Disorder, aandachtsstoornis met
hyperactiviteit. Een neurobiologische ontwikkelingsstoornis die
verwijst naar een hardnekkig patroon van onoplettendheid en/of
hyperactiviteit-impulsiviteit dat het dagelijkse functioneren of de
ontwikkeling belemmert.
Agressie Handelen waardoor je schade aan anderen toebrengt, waarbij
sociale of morele regels geschonden worden. Hiervan zijn 3
vormen: verbaal, fysiek en psychisch.
Allostasis Stabiliteit in de vorm van een stabiel evenwicht binnen het lichaam
door wijzigingen en aanpassingen van diverse lichaamsstoffen. Het
terugkeren naar een gemiddelde houding na een stressreactie.
Anamnese Informatie over de voorgeschiedenis, ontwikkelingsverloop en
relevante omstandigheden van problemen in denken, voelen, en/of
gedrag of een psychiatrische stoornis of -ziekte van een cliënt en/of
het -systeem. Inzicht in de gebruikelijke levens- en
gezondheidspatronen.
Angst Basis-emotie die passend kan zijn in de normale ontwikkeling, maar
soms het leven op negatieve wijze kan beïnvloeden. Emotie die voor
kan komen in stressvolle situaties en nuttig kan zijn bij gevaar.
Angstladder Stappenplan waarin beschreven wordt welke situaties gepaard gaan
met de emotie en angst en in welke mate dit voorkomt. Door het
navragen en in kaart brengen van angst/stress/last met getallen.
Attributiefout Neiging gedragingen van anderen toe te schrijven aan de eigen
persoonlijkheid/karakter. Het niet voldoende meenemen van
omgevingsfactoren, waardoor het belang van erfelijkheid
opgeblazen wordt.
Autisme Spectrum Een neurobiologische ontwikkelingsstoornis, met blijvende
Stoornis tekorten in sociale communicatie en interactie, en beperkte,
herhalende gedragspatronen, interesses en activiteiten. Vanaf
jonge leeftijd aanwezig, met grote invloed op welzijn en deelname
, aan maatschappelijke activiteiten.
Behandelingscyclus Procesmatige manier van werken, waarbij op basis van onderzoek
een gepaste interventie gekozen, gekozen en geëvalueerd wordt bij
een persoon. Onderdeel van de klinische cyclus.
Behaviorisme Stroming binnen wetenschapsfilosofie. Psychologie is de
wetenschap van het zintuigelijk waarneembare (gedrag). ALLE
gedrag is aangeleerd en wordt door de omgeving bepaald
(waarneembaar en meetbaar).
Beroepsethiek Het geheel van normen en waarden waaraan de
beroepsbeoefenaar zich bij uiting van zijn beroep zich aan moet
houden. Beroepscodes en regels die wettelijk zijn vastgelegd, maar
ook ongeschreven regels voor beroepsmatig handelen (formeel en
informeel).
Betrouwbaarheid In hoeverre onderzoeksresultaten hetzelfde zouden zijn als het
onderzoek op dezelfde manier opnieuw uitgevoerd wordt.
Bias Een vertekend beeld door externe factoren bij uitkomsten van
onderzoek. Kan door de selectie van de steekproef, de manier
waarop vragen gesteld worden, etc.
Bipolaire stoornis Afwisselende manische en depressieve periodes. In manische
periodes opgewekt, opgejaagd, etc. In depressieve periodes somber
en passief.
Case study N=1 onderzoek, waarbij het onderzoek gericht is op één persoon,
met meetmomenten voor, tijdens en na de behandeling. De
veranderingen bij één persoon in kaart brengen.
Classificatie Het onderverdelen/clusteren van kenmerken/psychische
problemen die passen bij een bepaalde stoornis en daar een naam
aan geven.
Cognitief Een theoretisch model waarbij psychische klachten en
gedragsmodel gedragsstoornissen worden verklaard door de interactie tussen
niet-helpende gedachten en andere cognitieve factoren (bijv.
perceptie, houding) en de negatieve gevoelens en gedragingen die
daaruit komen.
Cognitieve Overkoepelende en veelgebruikte vorm van behandeling of
gedragstherapie ondersteuning. Combinatie tussen cognitieve en behavioristische
benadering, met als doel het veranderen van gedrag en gedachten
(negatieve gedachten omzetten naar helpende). Ook oog voor
verband tussen gedachten en probleemgedrag. Drie
uitgangspunten: de cliënt doet actief mee, waardoor de motivatie
versterkt moet worden, en de behandelaar geeft richting middels een
behandelplan, waar de cliënt aan bijdraagt.
Co-morbiditeit Het samen voorkomen van meerdere stoornissen bij 1 persoon
tegelijkertijd.
Concept Een abstracte term voor een (mentale) toestand, verband of
kwaliteit, die in de werkelijkheid kan worden onderscheiden,
maar die de wetenschap met elkaar in verband worden gebracht
met een andere abstracte term. Ieder concept is gekenmerkt door een
definitie die het gegeven concept duidelijk beschrijft en waardoor
het van andere concepten wordt onderscheiden.
Controleconditie De conditie van de groep waarbij geen, of een andere interventie
(versus toegepast wordt, waarmee de experimentele conditie (onderwerp van
