Behandelrichtiljnen
Richtlijn 1: chronische obstipatie (niet naar de wc kunnen)
- Klachten
o Min 3 maanden aanwezig
o Complicaties: aambeien, divertikels (uitstulpingen van de darmwant in buikholte)
- Externe en persoonlijke factoren
o Stress
o Wisselende diensten
o Regelmatig eetpatroon
o Lichaamsbeweging ‘
o Financiën
- Volgorde keuze
o 1: voedingsvezelverrijkte dieet
o 2: voedingsvezelpreparaat
o 3: laxeermiddelen
o 4: veder onderzoek arts
- Dieetadvies
o Voedingsvezelverrijkt: 3,5g/MJ, 30 a 40 g/dag (oplosbaar en onoplosbaar)
Begin miss toename buikklachten, geleidelijk voedingsvezels ophogen
o Voldoende vocht bij vezelverrijking: 2-2,5 liter
o Lichaamsbeweging: min 30 min dagelijkse
o Regelmatig eten (ochtend belangrijk)
o Gehoor geven aan aandrang (water/ koffie helpt op nuchtere maag)
o Vet: 20-40% normaal gewicht, 20-35% bij hoog gewicht
Richtlijnen 2: divertikelziekte en IBS (Irritable Bowel Syndrome, prikkelbaar darm syndroom)
- Klachten
o Diarree, obstipatie, flatulentie (winderigheid), opgeblazen buik, buikpijn, krampen,
slijm/ bloed bij ontlasting, dyspepsie (verstoorde spijsvertering), zuurbranden
o Diverticulose: afwezig zijn van divertikels
- Diagnose pseudo (vals) divertikels
o Divertikels in dikke darm
Ontstaan door te hoge intraluminale (druk aan binnenkant holtes) druk
mucosa (slijmvlies) en submucosa ( diepste laag slijmvlies aan binnenkant
van de slokdarm/ maag) door circulaire spievezels heen zijn gedrukt
linkszijdig
- Diagnose echte divertikels
o Ontstaan door genetische basis
Alle lagen van de darmwand uitgestulpt zijn
Rechtszijdig
- factoren
o Achterliggende medische factoren
Medicijnen- en laxeermiddelen gebruik
o Andere aandoeningen
Afwijkende darmmotiliteit, verhoogde viscerale gevoeligheid,
familiegeschiedenis
o Voeding- en gezondheidsproblemen
Wisselende eetlust, weinig energie-inname, te lage vezel- en vochtinnamen,
onjuist verhouding vezels, veel mono- en disachariden, gebruik gasvormende
, producten, te weinig beweging, misbruik natuurlijke laxania, vermijden
bepaalde voedingsmiddelen, BMI
o Achterliggende externe en persoonlijke factoren
Psychosociale klachten (stress en (ont)spanning, onregelmatig leven, weinig
lichaamsbeweging)
- Advies
o Richtlijnen goede voeding
o Voldoende vezels: 30 a 40 g/dag (14g/1000kcal)
o Mix oplosbare/ onoplosbare vezels:
bij divertikels meer oplosbare vezels (groenten en fruit)
bij IBS meer oplosbare vezels (guarom (bestandsteel guarpitmeel) en
psylliumvezels (zaadhuiden)) en minder oplosbare vezels (zemelen)
o voedingsvezelverrijkt
minstens 15g/1000 kcal / 10 a 15g/dag boven anamnesehoeveelheid
langzaam opvoeren en gevarieerd gebruik van soorten vezels
o oplosbare en onoplosbaar
o eventueel: voedingsvezelverrijkte producten of vezeldrank
o voldoende vocht
2 liter (2,5 bij vezelverrijking) > vooral bij obstipatie
o Regelmatig eetpatroon
3 hoofd en 3 tussenmaaltijden
o Rustig eten, goed kauwen
o Toegeven defecatie ( poepen) – aandrang
o Vermijden stress en spanning
o Functionele voedingsmiddelen
Vitaalbrood, danone activia, campina vifit, yakult
Richtlijnen 4:hyperlipidemie (te hoog cholesterol)
- Medische diagnose
o Hyperlipidemie met gerelateerde aandoeningen en behandeling
- Functie/stoornissen
o Lipidenprofiel en andere bloedwaarden specifiek voor het metabool syndroom
- Activiteiten/beperkingen
o Voedingsinname inclusief analyse naar diverse soorten relevante voedingsmiddelen
en – stoffen, en maten waarin patiënt in staat is het advies toe te passen
- Participatie> problemen
- Externe en persoonlijke factoren
o Hulpvraag en verwachtingen patiënt
- Doelstellingen
-
o Cardiovasculair
LDL verlagen tot 2,5 mmol/l of lager
o Verbeteren lichaamsgewicht
BMI < 24kg/m2
Buikomvang <94, <80
o Voedingsmiddelen of stoffen
Verzadigd vetinname < 10 energie%
Verhogen vezelinnamen, 14 gram per 1000kcal
Verhogen fruitinnamen , 2 stuks per dag
Verhogen groente innamen, 250 gram per dag
, - Leefstijladvisering/ medicatie (volgens cardiovasculair risicomanagement)
o Stoppen met roken
o Voldoende bewegen:
minder zitten
min 150 min per week matig intensieve inspanning
2x per week spier -en botversterkende activiteiten
o Richtlijnen goede voeding met weinig alcohol en weinig zout
o Zorgen voor optimaal gewicht
o Stress te voorkomen of verminderen
Richtlijnen 5: diabetes mellitus type 1 en 2 bij volwassenen
- Diabetes mellitus type 1
o Destructie (kapot) van insuline producerende betacellen van eilandjes van
langerhans
Waardoor tekort aan insuline en hyperglykemie ontstaat
Ontwikkelt zicht in korte tijd
Meestal bij kinderen en jongvolwassenen gediagnosticeerd
- Diabetes mellitus type 2
o Insulineresistentie en betaceldisfunctie (disfunctionerende betacellen en
verminderde aantal betacellen)
Hyperglykemie optreedt
o Ziekte lange tijd ongemerkt verlopen
Mild verhoogde bloedglucosewaarden, veroorzaakt geen klachten
- Oordeel van diëtist over gezondheidsprofiel op basis van
o Functies/stoornissen
Bloedglucosewaarden, HbA1c (versuikering molecuul), BMI, buikomvang,
plasmalipidenwaarden, bloeddruk
o Medische factoren
Type deabetes mellitus, medicatie, risicoprofiel, complicaties
o Persoonlijke factoren en activiteiten
Hulpvraag, voedingsgewoonten, roken, alcoholgebruik, beweeggewoonten,
dieet geschiedenis, beroep, emotionele situatie, kennis,
zelfcontrole/zelfmanagement, motivatie/stadium van gedragsverandering
- Dieetadvies (bloedglucosewaarden, anamnese, risicoprofiel)
o Advies
Nadruk op voedingsmiddelen en voedingspatronen
Mediterrane, gematigd koolhydraatbeperkt, vegetarische en laag
glykemische voedingspatronen gunstig zijn
Koolhydraten
Beperking van geraffineerde zetmeelrijke producten, die veel suiker
bevatten
Afstemmen van koolhydraatinname en bloedglucose verlagende medicatie/
insuline en activiteiten
Zoetstoffen
Energiebeperkte dieet rekening houden met ADI
o Producten met verzadigd vet en transvet (uitzondering
zuivel)
o Vervangen door onverzadigd vet
Zout: max 6 gram per dag
o Hypoglykemie