Samenvatting H1 t/m H14 Prakitsch Straf(proces)-recht van Mr. H. J. Starrenburg en Mr. M.P. de Graaf, 5e druk.
ISBN: 7565
Strafrecht voor leerjaar 1 Hbo- Rechten, semester 1.2.
Straf(proces)recht
H1 Het Strafbare Feit
Strafbaar feit- indien het om een menselijke gedraging gaat, die valt binnen een
delictsomschrijving en die wederrechtelijk aan schuld te wijten is
Voorwaarden strafbaar feit:
1. Het gaat om een menselijke (dus geen dieren, dieren zijn zaken) gedraging
o ‘een persoon die een gewilde spierbeweging heeft uitgeoefend’
Het nalaten hiervan kan ook
2. De gedraging valt binnen een delictsomschrijving (hierin staat welke gedraging
strafbaar zijn)
o Delictsomschrijving moet altijd wettelijk zijn vastgelegd
o Legaliteitsbeginsel- voordat de gedraging plaatsvindt moet er in de wet een
omschrijving staan van het gedrag dat strafbaar wordt gesteld
Wet in formele zin
Wetb. Van Strafrecht, Opiumwet, Wet op economische delicten
3. De gedraging is wederrechtelijk- in strijd met de wet
4. De gedraging is aan schuld te wijten
o Toerekening
o Verwijtbaarheid- de verdachte had anders kunnen handelen maar heeft dit niet
gedaan
o Schulduitsluitingsgrond- er kan geen verwijt worden gemaakt (wel een strafbaar
feit!)
Elementen- wederrechtelijkheid en schuld
Bestanddelen- onderdelen waaruit een delictsomschrijving bestaat
- Voorbeeld: art. 287 Sr- hij die opzettelijk een ander van het leven berooft, wordt, als
schuldig aan doodslag, gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste 15 jaren of
geldboete van de vijfde categorie. De bestanddelen zijn:
o Een ander;
o Opzettelijk;
o Van het leven beroven.
- Kan een bestanddeel niet bewezen worden? Vrijspraak (bijv. vrijspraak voor moord
maar dan wel veroordeeld voor doodslag in het geval dat de voorbedachte rade niet
bewezen kan worden)
Verschillende strafbare feiten:
- Misdrijven- boek 2 Wetb. Van Sr; delicten waarvan de wetgever vindt dat de
overtreder ervan zwaar(der) gestraft moet worden
o Altijd gevangenisstraf
o Bevoegdheid rechtbank
- Overtredingen- boek 3 Wetb. Van Sr; delicten waarvan de wetgever vindt dat de
strafbedreiging wat minder mag zijn
o Alleen geldboete of hechtenis
o Bevoegdheid kantonrechter
- Formele delicten- delicten die een bepaald handelen strafbaar stellen; gaat om de
handeling, niet het gevolg
o Diefstal, zaakbeschadiging, afpersing
- Materiële delicten- stellen het intreden van een bepaald gevolg strafbaar; gaat om
gevolg, niet de handeling
o Doodslag (want de manier hoe maakt niet uit)
o Van een grote categorie delicten is niet duidelijk of het formeel of materieel is
, - Commissiedelicten- delicten die een bepaald handelen strafbaar stellen
- Omissiedelicten- stelt het nalaten strafbaar
o Nalaten om hulp te verlenen aan iemand die in levensgevaar verkeert
- Gronddelicten- bepaalde gedraging is strafbaar gesteld
- Gekwalificeerd delict- ernstiger dan gronddelict; hetzelfde soort delict, vaak met
extra bestanddeel
o Zwaardere strafbedreiging dan gronddelict
- Geprivilegieerd delict- tegenovergestelde gekwalificeerd delict; lichtere variant met
een lagere strafbedreiging ten opzichte van gronddelict
H2 Wederrechtelijkheid
In sommige gevallen heeft het bestanddeel ‘wederrechtelijkheid’ een andere betekenis dan
het element.
- Vanwege deze reden heeft de wetgever ervoor gekozen om in sommige
delictsomschrijvingen het bestanddeel ‘wederrechtelijkheid’ op te nemen
Betekenis 1- het bestanddeel ‘wederrechtelijkheid’ betekent ‘zonder toestemming van de
rechthebbende’
- Leer van Remmelink
- Handelen zonder eigen recht
Betekenis 2- het bestanddeel is een element; de verdachte heeft in strijd met de geschreven
en ongeschreven regels gehandeld
H3 Opzet
Opzet en schuld zijn bestanddelen
Opzet- iemand doet iets expres
- Juridisch: iemand had wel kunnen weten dat een resultaat zou kunnen optreden en
heeft het risico op deze mogelijkheid aanvaard
- Boos opzet- willens en wetens de strafwet overtreden; wil bewust strafwet overtreden
o Bewijzen dat iemand tegen de strafwet wil handelen
- Kleurloos opzet- wordt alleen gekeken naar het handelen van de verdachte; er is
willens en wetens gehandeld
o Anders moest in elke zaak bewezen worden dat de verdachte wist dat hij
strafbaar handelde
- Nadruk ligt op willen bij de zwaarste vorm van opzet. Nadruk ligt op weten bij de
lichtere vormen.
- 4 soorten opzet:
o Met bedoeling (oogmerk of opzet) - daad en gevolg volledig gewild
o Opzet als zekerheidsbewust-zijn- er is een ongewild gevolg ingetreden; er
was wel een gevolg gewild maar niet zo groot/ andere manier
Bijv. 9/11 (doel- aanslag, maar er zijn 3000 mensen omgekomen wat niet
een doel was)
o Opzet als waarschijnlijkheidsbewust-zijn- verdachte weet dat gevolg
hoogstwaarschijnlijk zal intreden maar laat zich daardoor niet afschrikken
o Voorwaardelijk opzet- lichtste vorm van opzet; mogelijk dat bepaalde
gevolgen door handelen van de dader zullen intreden
Drie componenten: wetenschap dat er een kans op een bepaald gevolg
bestaat (kenniscomponent), die kans moet aanmerkelijk zijn (risico-
component) en de kans moet bewust aanvaard zijn door de verdachte
(wilscomponent)
Schuld- In het spraakgebruik: pas als je iets expres hebt gedaan vindt men dat er sprake is
van schuld. In het strafrecht: verwijt. Expres of niet, dat doet er niet toe.
, - Er is een fout gemaakt door de verdachte waardoor een ongewild gevolg is ingetreden.
- Culpa (schuld) betekent: de aanmerkelijke mate van verwijtbare onvoorzichtigheid
-
- Kenmerken van schuld:
o Onvoorzichtigheid die verweten kan worden en onbedoelde gevolgen heeft
o De verdachte heeft de keuze gehad om zich anders te gedragen dan hij
daadwerkelijk heeft gedaan
- Synoniemen van schuld die vaak worden gebruikt in een tenlastelegging:
o Onoplettend, onachtzaam, roekeloos, zorgeloos, onnadenkend
o In dit boek: verwijtbare onvoorzichtigheid
- Onvoorzichtigheid- een verdachte is onvoorzichtig geweest wanneer zijn handelen
onder de maatschappelijke norm is en de ingetreden gevolgen voorzienbaar zijn
o Risico’s nemen die door de maatschappij als onaanvaardbaar worden gezien
o Zorgvuldigheidseisen- als je voldoet aan deze eisen handel je zorgvuldig
o Garantenstellung- grote verantwoordelijk op een persoon met bijzondere
kwaliteit (kennis of vaardigheden) (dus een beginnend iemand krijgt minder
verantwoordelijkheid dan een ervaren iemand)
- Wanneer is onvoorzichtig handelen verwijtbaar?
o In het geval van een onvoorzichtige handeling
o Er moet aanmerkelijke (belangrijk) mate zijn van verwijtbare onvoorzichtigheid
o Niet verwijtbaar met succesvol beroep op schulduitsluitingsgrond
Noodweerexces
Psychische overmacht
Ontoerekeningsvatbaarheid
- Bewuste schuld/onvoorzichtigheid- lijkt op voorwaardelijk opzet (dader is bewust
van risico en aanvaard het gevolg); dader is bewust van risico maar maakt verkeerde
inschatting (vertrouwd erop dat alles goed komt), aanvaard NIET gevolg
o Voorwaardelijk opzet: “Ik weet dat het fout kan gaan, maar ik neem het risico”
o Bewuste schuld: “Ik weet dat het fout kan gaan, maar het zal wel goed komen”
- Onbewuste schuld/onvoorzichtigheid- lijkt het minst op opzet; de verdachte heeft
een gevolg niet voorzien; je had beter moeten weten (bijv. autogordel niet om in de
auto)
Verschil opzet en schuld:
- Opzet: Dader is bewust van risico, aanvaardt het gevolg (of beoogt het gevolg zelfs)
- Schuld:
o Bewust: dader is bewust van risico, maar maakt verkeerde inschatting
(aanvaardt het gevolg niet)
o Onbewust: dader is niet bewust van risico, maar handelt op bepaalde manier
Causaliteit
- Het verband tussen oorzaak en gevolg
- Welk gevolg is toe te rekenen aan een bepaald handelen?
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper christineverbruggen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
