Pijlers voor nieuw jeugdbeleid (NJI, 2010)
Naar een versterking van de pedagogische leefomgeving van jeugdigen en meer
samenhang in de aanpak van jeugdproblematiek
Door het versterken van de ondersteuning van gezinnen en het verbeteren van de hulp aan
jongeren en kinderen kan voorkomen worden dat er meer doorverwijzingen komen naar
zwaardere, specialistische zorg. Volgens het NJI moet het beleid gewijzigd worden aan de
hand van twee pijlers.
1. De verbetering van de pedagogische kwaliteit van de leefomgeving van kinderen en
jongeren.
2. De opbouw van een samenhangende zorgstructuur in het stelsel dat gericht is op het
versterken (i.p.v. overnemen) van de opvoedingsondersteuning en als overname toch
mogelijk is aandacht te besteden aan goede besluitvorming en optimale kwaliteit van
zorg.
De activiteiten bij deze wijzigingen zijn gericht op het verhogen van de effectiviteit van het
stelsel.
Een gelukkige jeugd die niettemin zorgen baart
Naar schatting krijgt een op de zeven kinderen een vorm van zorg. Het aantal kinderen dat
gebruik maakt van de jeugdzorg is de afgelopen jaren toegenomen en zal komende jaren
nog meer toenemen (mogelijk een verdubbeling binnen tien jaar). Ook de aanvragen voor
speciaal onderwijs nemen toe (mogelijke verdubbeling in vijf jaar). Mogelijke verklaringen zijn
dat diagnosen sneller gesteld worden en dat er te weinig directe lichte zorg voor handen is
voor gezinnen.
Van individueel recht op jeugdzorg naar plicht tot goed opvoeden
Verdrag inzake de Rechten van het Kind ieder kind heeft recht op een veilige,
evenwichtige en stimulerende opvoedingscontext. In NL werd dit het individuele Recht op
Jeugdzorg en dit is het fundament voor het huidige stelsel van de jeugdzorg. De context van
de ‘eigen opvoeding (gezin, buurt, kinderopvang, school, voorzieningen, etc). zou meer
aandacht moeten krijgen.
De ambities van het Nederlands Jeugdinstituut
1. Nadruk op gewone positieve ontwikkeling: de ontwikkeling van kinderen gaat in fasen
en hierbij komen problemen kijken (voor die fase eigenlijk gewone gedragingen). De
nadruk zou niet zo moeten liggen op de risico’s en problemen van jeugdigen, maar op
mogelijkheden, kansen, etc. Ouders moeten daarom weten hoe ze de ontwikkeling
van jeugdigen in iedere fase in goede banen kunnen leiden. Ouders zijn primair
verantwoordelijk voor de opvoeding, maar ook anderen professionals (bv. docenten)
spelen een belangrijke rol bij de ontwikkeling en opvoeding. Volgens het NJI is het
belangrijk dat deze personen goed toegerust zijn om deze rol te vervullen en elkaar
hierin moeten aanvullen.
2. Ontwikkeling en opvoeding ondersteunen: professionele medeopvoeders zouden een
steuntje in de rug kunnen bieden en opvoedtaken kunnen versterken
(empowerment). Ze moeten voldoende kennis en handvatten hebben om kinderen
positief te stimuleren en ondersteunen bij de ontwikkeling van talenten. Ze dienen
dagelijkse strubbelingen niet als problemen te bestempelen. De ondersteuners gaan
zo veel mogelijk uit van een pedagogische visie die is gebaseerd op
wetenschappelijke inzichten. Ondersteuning is niet alleen gericht op het voorkomen
en verhelpen van problemen, maar ook op het bevorderen van de kwaliteit van de
opvoeding. Voor die ondersteuning is onder andere het Centrum voor Jeugd en
Gezin (CJG) verantwoordelijk. Zij geven voorlichting en informatie en proberen
problemen te voorkomen door preventie. Het versterken van het zelfoplossend
vermogen van jeugdigen en opvoeders staat hierin centraal. Ook professionals
, (docenten en pedagogisch medewerkers) moeten vaardigheden leren om om te leren
gaan met opvallend gedrag. Er kan zowel door ouders als jeugd op verschillende
manieren een beroep worden gedaan op opvoedingsondersteuning (fysiek en
virtueel).
3. Versterken van ondersteuning: ook als er meer nodig is dan de basis ondersteuning
moet de eigen kracht en versterking van het zelfoplossend vermogen centraal staan.
Het is mogelijk dat de hulp dan naar de vragers toe komt, zodat de
opvoedingscontext intact blijft en hulp gericht is op herstel van het gewone leven. De
CJG en ZAT verdienen hierin een centrale rol volgens het NJI. Zij werken met een
multidisciplinair team en bieden continuïteit in de ondersteuning. Bij speciale
ondersteuning pleit het NJI voor het stepped-care model (hulp en zorg van zo licht
mogelijk naar zo zwaar als noodzakelijk). Als zwaardere hulp nodig is is er niet zo
zeer sprake van het doorschuiven van kinderen, maar het laten aanschuiven van
deskundigen, omdat de opvoedcontext behouden moet worden. Goede signalering
en indicatiestelling zijn hierbij cruciaal. Een voorwaarde voor een goede stepped-care
benadering is een stelsel dat de ondersteunings- en hulpvormen op alle niveau
voldoende op orde heeft. Het NJI is bij gezinnen met complexere problematiek
voorstander van de wraparoud-benadering. De concrete sociale en maatschappelijke
context waarin het kind opgroeit, staat hierin centraal. Ook hierbij is er sprake van het
aanschuiven van deskundigen.
4. Als de opvoeding moet worden overgenomen: redenen hiervoor kunnen het
beschermen of ontlasten van een kind zijn. Eerst wordt er gekeken of opvang bij
bekenden mogelijk is (netwerkpleegzorg) om de sociale context zo veel mogelijk in
stand te houden. Opvang buiten het eigen netwerk is de tweede optie.
5. Effectief werken: alle activiteiten van de stelselwijzigingen zijn gericht op het
verhogen van de effectiviteit. Aanbieders van interventies, methoden en programma’s
moeten werken volgens de State of the art (=gebaseerd op beschikbare kennis en
ervaring en resultaten aantonen).
6. Kwesties voor nadere uitwerking:
- Burgerschap: er moet beter bepaald wat vanuit het oogpunt van het burgerscha
belangrijke opgroei- en opvoedtaken zijn en welke typen professionals daarbij
horen.
- Indicatiestelling: deze zou alleen nog nodig moeten zijn bij de verstrekking van
intensievere hulp.
- Jeugdbescherming: moet het CJG wel of geen beschermingstaken uitvoeren? De
redenering is dat dit niet goed voor het imago van CJG zou zijn.
- Langdurige zorg: de invulling van dit aanbod is een discussiepunt. Het is niet altijd
zeker of dit aanbod goed is voor de cliënt. De kwaliteit zou veel beter moeten
worden.
- Het bestuurlijke kader: jeugdzorg komt bestuurlijke en financieel onder de
verantwoordelijkheid van gemeenten te vallen. Dit heeft grote invloed op de
afstemming van de zorg.
Je denkt toch niet dat ik gek ben?! (Geluk, R.)
De mate waarin adolescenten (actief) deelnemen aan een vorm van therapie is erg
verschillend.
De adolescentiefase
Globaal is dit de fase tussen de 12 en 25 jaar oud. In deze fase is het vragen om hulp niet
vanzelfsprekend, omdat adolescenten dit als onvolwassen gedrag ervaren. Ze hebben nog
moeite met het nemen van verantwoordelijkheden en innemen van ideologische en
levensbeschouwelijke standpunten. Compernolle beschrijft de adolescentiefase in drie
stappen:
1. Differentiatie: het loskomen van de ouders en behoefte om het verschil met hen te
benadrukken. Ze weten vooral goed wat ze niet willen en gaan experimenteren.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper RoosvanOijen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.