Samenvatting van de hoor- werkcolleges en het boek met alle leerdoelen erin verwerkt. Ook staat erin wat Ellen heeft gezegd waarover een open vraag komt.
Samenvatting
Hoorcollege 1
Hoofdstuk 1
Leerdoel: laten zien hoe beoordelingen en beslissingen tot stand komen.
BESLISKUNDEMATRIX IS OPEN VRAAG OP TENTAMEN
Psychologisch onderzoek en assessment zijn niet meer weg te denken uit onze
maatschappij. Belangrijke beslissingen over mensen worden steeds meer
gebaseerd op de uitkomsten van onderzoek met gedegen professionele
instrumenten.
Drie methoden die we samen aanduiden met de term psychodiagnostiek:
- Interviews.
- Psychologische testen.
- Observatietechnieken.
Besliskunde
Theorieën over besliskunde leren ons hoe beoordelingen en beslissingen tot
stand komen. In elk voorspellingsproces spelen twee variabelen een rol:
- Een beoordelingsmoment nu de test.
- Een beoordelingsmoment in de toekomst het criterium.
Mate van overeenstemming tussen de test en het criterium zegt iets over de
kwaliteit van de test oftewel de predictieve validiteit. Oftewel hoe goed je
beoordelingsvermogen is.
Besliskunde matrix
Het beoordelen van de predictieve validiteit kan met de besliskundematrix. Stel
nu dat iemand bij een sollicitatietest geschikt is en dit blijkt na een
beoordelingsgesprek ook zo te zijn dan is dit valid positive. Als iemand in de test
wel geschikt is maar in de beoordeling niet dan is het false positive. Hoe vaker
valid positive hoe hoger de predictieve validiteit van de test.
- Valid positive: voorspelling positief, bleek later ook waar.
- False positive: voorspelling positief, bleek niet waar.
- Valid negative: voorspelling negatief, bleek waar.
- Flase negative: voorspelling negatief, bleek niet waar.
Correlatie
, De correlatiecoëfficiënt geeft de sterkte van een
relatie tussen twee variabelen aan. Ligt tussen de -1
en 1. In de menswetenschappen tref je geen perfecte
relaties aan. Er is altijd iets van verschil. Correlatie is
iets anders dan causaliteit oftewel oorzaak en gevolg.
Uit onderzoek bleek bijvoorbeeld dat in plaatsen waar
meer brandweermannen zijn, meer brand is. Maar dit
is natuurlijk logisch want in een grotere stad zijn meer
brandweermannen maar ook meer branden omdat de
stad nu eenmaal groter is. Dus vanuit correlaties
moeten geen causale verbanden getrokken worden.
Beoordelingsfouten
Structurele mankementen in de manier waarop we tot inschattingen en
voorspellingen komen.
Meest voorkomende fouten:
1. Verstandige fouten.
o Aftestgrens naar links: de kans op ja is heel groot dat je weg gaat
rennen als je iemand ziet met een wapen. De kans dat hij schiet is
groot maar dat neem je voor lief.
o Aftestgrens naar links: bij een sollicitatie is er een groot aantal
kandidaten en je besluit een strenge procedure in te richten, grote
kans op nee dus voor een kandidaat. De grote kans op het afwijzen
van kandidaten die wel geschikt zouden zijn geweest neem je voor
lief.
2. Overschatten van specifieke kansen.
o Kansen worden genegeerd, men gaat af op wat intuïtief logisch lijkt.
3. Beschikbaarheidsheuristiek.
o Van dingen waarover we snel voorbeelden uit ons geheugen kunnen
terughalen denken we dat ze vaker voorkomen.
4. Regressie naar het gemiddelde.
o Causaliteit ten onrechte toegeschreven aan willekeurige verschillen
in prestaties. Als een manoeuvre bijzonder goed of slecht wordt
uitgevoerd, de kans groot is dat de volgende waarneming dichter bij
het gemiddelde ligt, dat heeft niks te maken met straffen of belonen
na de manoeuvre.
5. Eerste en laatste indruk.
o Van allerlei zaken onthouden we het beste wat er aan het begin en
aan het eind gebeurd.
6. Voorbarige reductie van cognitieve dissonantie.
o Het goed praten of denken van een situatie voor jezelf.
Horn- en halo-effect
Komt voort uit cognitieve dissonantiereductie. Wat met ons eerste idee
overeenkomt accepteren we te gemakkelijk. Wat ermee in strijd is poetsen we
weg. Bij het horn- en halo-effect baseren we een mening over een persoon op
positieve of negatieve kenmerken van de persoon. Een topsporter zal wel goed
zijn in alles wat hij doet. Of een lui iemand is nergens goed in.
Remedies tegen beoordelingsfouten
Je kunt psychodiagnostiek beschouwen als een poging om menselijke
beoordelingsfouten tegen te gaan door testen en andere formele methoden, met
meerdere personen tot een eindoordeel komen volgens een vaststaand protocol.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Gabyvdh. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.