Dit document is een samenvatting / bundel van de collegeslides, collegeaantekeningen, het boek en de reader van het vak Communicatie in Organisaties, van de opleiding Communicatie- en Informatiewetenschappen (Communication and Information Sciences) op de universiteit van Tilburg (Tilburg University...
Communicatie in Organisaties
Bijbel editie 2022-2023
, 2
Inhoudsopgave
, 3
Hoorcollege 1 - Introductie
Leerdoelen:
● Inzicht hebben in de historie en in kenmerken van menselijke samenwerking.
● Aan kunnen geven wat organisaties zijn, welke typen organisaties onderscheiden kunnen
worden en waarom communicatie belangrijk is voor en binnen organisaties.
● De drie klassieke organisatietheorieën kennen. Door wie zijn deze ontwikkeld, waarom en
wanneer? Wat zijn de belangrijkste uitgangspunten of ideeën? In hoeverre en hoe hielden
deze 'theorieën' zich bezig met communicatie in organisaties? In welke opzichten
verschillen ze van elkaar en komen ze met elkaar overeen?
● Kritisch kunnen reflecteren op de maatschappelijke en ethische implicaties van het
gedachtegoed uit deze ‘theorieën’.
Mensen kunnen samenwerken met mensen die ze niet kennen / anders zijn. Bij chimpanchezen zou de
pleuris uitbreken.
Vermogen om op grote schaal en flexibel samen te werken dankzij:
- Vermogen om ficties te creëren, te geloven en te verspreiden.
- Vermogen om activiteiten te coördineren, mede dankzij Theory of Mind.
- ToM = een inschatting maken van wat een ander denkt/verwacht (bv. filmpje dat
onderzoeker iets in kast wilt leggen maar kast is dicht, dus kind opent de kast).
- Vermogen om lang vooruit te plannen (om grote projecten te doen).
→ Communicatie is hierbij cruciaal
Samenwerking heeft evolutionair grote voordelen, maar brengt ook risico’s met zich mee (denk
hierbij aan bv. freeriders).
Kleine kinderen kunnen niets, moet voor gezorgd worden, want relatief vroeg geboren (anders zou het
‘grote hoofd’ niet door de bekken van de vrouw passen).
Wat zijn organisaties?
Overal heb je te maken met organisaties (bv. werken bij, afhankelijk van, verzorgd door, etc.).
“Een groep mensen die in een netwerk van sociale relaties en systemen werken om een gezamenlijk
doel te bereiken”:
- Gezamenlijke doelen
- Coördinatie: taakverdeling, iemand die zegt ‘jij doet dit’.
- Delen van informatie: om beslissingen te kunnen maken (mondeling, op papier (in)formeel).
- Menselijke relaties: organisaties worden hierdoor betekenisvol → werknemers geloven in
de doelen van de organisaties.
Organisaties richten zich op verschillende doelen:
- Economische doelen: gericht op winst en geld.
- Macht en politieke doelen: politie en politiek.
- Integratie van doelen: bv. conflicten oplossen, rechtbank, consumentenorganisatie, vakbond,
opkomen voor mensenrechten etc.
- ‘Behoudende’ doelen: in stand houden van de samenleving. Bv. scholen, ziekenhuizen, Rode
Kruis.
, 4
- Ook hier valt politie onder, maar hangt af van de taak: ze kunnen voornamelijk macht
uitoefenen want ze mogen dingen doen die jij niet mag doen.
Hoorcollege 2 - Klassieke organisatietheorieën, de ‘human relations’ benadering
en motivatie
Leerdoelen:
● Het onderzoek van Elton Mayo bij de Hawthorne fabriek kunnen beschrijven en de
belangrijkste conclusies die Mayo trok kunnen weergeven. Ook kunnen aangeven wat het
belang was van het onderzoek van Mayo. In wat voor opzicht verschilde zijn visie van die
van de klassieke organisatie theoretici? Wat voor visie op communicatie had hij? Welke
kritische kanttekeningen kun je bij zijn werk plaatsen?
● Kunnen uitleggen wat motivatie is en uit welke componenten dit bestaat
● De verschillende motivatietheorieën kunnen beschrijven (de behoeftetheorie van Maslow,
de dual factor theorie van Herzberg, de X- en Y-theorie van McGregor, de zelf-
determinatie theorie van Deci en Ryan en de equity theorie van Adam):
■ Wat zijn de belangrijkste uitgangspunten van deze theorieën?
■ Wat zijn de belangrijkste overeenkomsten en verschillen tussen deze
theorieën?
■ Wat zijn de sterke en zwakke punten van deze theorieën? In hoeverre
worden ze ondersteund door onderzoek?
■ Met een voorbeeld de belangrijkste gedachtegang van elk van deze
theorieën kunnen beschrijven.
● Kunnen aangeven welke rol communicatie kan spelen bij het verhogen of bevorderen van
motivatie, tevredenheid en betrokkenheid. Wat laat onderzoek op dit terrein zien?
Organisatietheorieën
- Eind 19e en begin 20e eeuw ontstaan de eerste organisatietheorieën.
- Pas vanaf 2e helft 20ste eeuw wetenschappelijke belangstelling voor communicatie in
organisaties.
Klassieke Organisatietheorieën
1. Scientific Management (Taylor): The Principles of Scientific Management (1911)
Interesses destijds: maximale productie voor zo min mogelijk (dus: werknemers productiviteit
omhoog). Hij keek hoe mensen hun werk deden.
Taylor identificeerde twee problemen:
- Werknemers voeren werk uit op basis van gewoonte en vuistregels (niet goed inwerken e.d.).
- Werknemers hebben geen motivatie om maximaal te produceren: ‘soldiering’ (= druk
uitoefenen op collega’s die harder gingen werken: werden per stuk betaald, dus als 1 iemand
harder werkt, gaat loon omlaag van de anderen).
Management en arbeid zouden efficiënter zijn via ‘wetenschappelijke’ principes:
1. ‘Finding the one best way’ om taken uit te voeren (time and motion studies).
- Eén vast patroon vinden en iedereen hier aan houden. Bv. welke handeling kan
geskipt worden om zo snel/optimaal mogelijk te werken. (Hoort ook bij 2)
2. Standaardisering en simplificering van arbeid.
3. ‘Wetenschappelijke’ selectie en training werknemers.
a. Mensen die je aanneemt moet beste zijn voor de taak, dus niet iedereen.
4. Werknemers prikkelen door beter te belonen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper juliadavidse95. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,99. Je zit daarna nergens aan vast.
