Dit is een samenvatting van hoofdstuk 6 en 7 van maatschappijwetenschappen. De samenvatting is gemaakt vanuit het boek Seneca, in vwo 5. Het gaat over (politieke) veranderingen binnen het welvaart- en bindingsvraagstuk. Termen als conflict, samenwerkingen, rationaliteit, rationalisering en macht ko...
Maw hoofdstuk 6 - veranderingen in het welvaartsvraagstuk
§6.1 Casus: genoeg eten?
Bij de jagers-verzamelaars was schaarste, te weg eten, een groot probleem. Ze moeten keuzes
maken omdat ze beperkte middelen hadden. Dat betekende dat ze hard moesten werken om te
overleven.
Bij het probleem van het in stand houden van de samenleving was de natuur zowel op lange als
op korte termijn belangrijk. De jagers-verzamelaars waren afhankelijk van de natuur.
Dit is in vergelijking met een nu een groot verschil. Wij zijn niet meer afhankelijk van de natuur,
maar hoe is het probleem van de afhankelijkheid opgelost?
§6.2 Analyse: samenwerking en conflict
Samenwerking
Samenwerking: het proces waarin individuen, groepen en/of staten relaties vormen om hun
handelen op elkaar af te stemmen voor een gemeenschappelijk doel.
Bij samenwerking is er dus sprake van een gemeenschappelijk doel, mensen maken dat
afspraken om dit doel te bereiken. Het zijn situaties waarbij actoren een gezamenlijk doel hebben
en bereid zijn om hun handelen op elkaar af te stemmen om dat doel te bereiken. Dit kan
positieve gevolgen hebben voor de sociale cohesie tussen actoren.
Samenwerking vindt plaats op verschillende niveaus: micro-, meso- en macroniveau.
Soms zijn ze op korte termijn gericht (werkstuk) en soms op lange termijn (EU). Aan
samenwerking van lange duur gaan vaak afspraken, onderhandelingen en contracten vooraf.
Er zijn verschillende redenen waarom actoren voor samenwerking kiezen, zoals ‘samen staan we
sterk’, profiteren van de sterke punten van een ander en ‘de macht van het getal’.
Samenwerking klinkt mooi maar actoren moeten vaak ook iets opgeven, zoals tijd of geld. Ook
hebben ze niet altijd dezelfde idealen en moeten ze daar dus ook iets inleveren. Maar niet alle
actoren leveren evenveel in. Zij die meer macht hebben zullen meer eisen en minder inleveren.
Naast compromisbeleid zijn onderling vertrouwen en wederzijdse acceptatie nodig voor het
slagen van een samenwerking. Wantrouwen kan negatieve gevolgen hebben voor het bereiken
van het gemeenschappelijk doel. Daarom denken actoren eerst na voordat ze gaan samenwerken.
Conflict
Conflict: een situatie waarin individuen, groepen en/of staten elkaar tegenwerken om eigen doelen
te bereiken.
Voedsel schaatste was een groot probleem voor de jagers-verzamelaars en vochten onderling
voor eten. Ze waren dus in conflict het elkaar: de groepen werkten elkaar tegen om de laatst
voeding te bemachtigen.
Als actoren hun eigen doelen willen behalen ten koste van anderen is er sprake van een conflict.
Bij samenwerking proberen mensen gezamenlijk een doel te bereiken, maar bij conflict werken
mensen elkaar juist tegen om hun tegen doel te bereiken.
Er is ook conflict als landen elkaar tegenwerken door sancties op te leggen.
Macht en verschillen in macht tussen actie spelen vaak een rol bij conflicten.
Ook conflict komt op micro-, meso- en macroniveau voor.
Samenwerking Conflict
Gemeenschappelijk doel Eigen doel
Handelen op elkaar afstemmen Elkaar tegenwerken
Collectieve en private goederen
Mensen werken ook samen om een ideaal te realiseren waar iedereen baat bij heeft en niet alleen
de mensen die samenwerken. Dat is het geval als het over het algemeen belang gaat of over een
collectief goed. Mensen werken mee door bijv belasting te betalen en dragen zo bij. Iedereen
, kan evenveel profiteren van een collectief goed. De collectieve goederen zijn non-exclusief:
niemand kan ervan worden uitgesloten.
Tegenover collectieve goederen staan private goederen: goederen waar mensen voor moeten
betalen. Mensen die niet betalen krijgen de goederen ook niet. Deze goederen zijn dan ook
exclusief.
Dilemma van de collectieve actie
Als mensen samenwerken om een collectief goed te realiseren, heet dat een collectieve actie. Bij
de collectieve goederen in de 21ste eeuw kunnen mensen er soms bewust voor kiesen om niet bij
te dragen aan de collectieve actie. De keus waar mensen voor staan om wel of niet mee te
werken, heet het dilemma van collectieve actie. Zowel wel als niet meewerken heeft voordelen.
OP zich is het voor elke actor natuurlijk veel aantrekkelijker om niets op te offeren voor de
samenwerking, maar wel te profiteren van het collectieve goed. Deze actoren die wel profiteren
van het collectieve goed maar er niet aan bijdragen noemen we free riders.
§6.3 Theorie: paradigma’s over conflict
Herhaling paradigma’s
Vier paradigma’s op twee dimensies:
Actor vs structuur: is maatschappelijk gebeuren
meer op het niveau van interacties tussen
actoren of meer op macroniveau?
Consensus vs conflict: is het sociale
gebeuren gericht op evenwicht, stabiliteit en
continuïteit (consensus) of strijden individuen om de
beschikbare middelen (conflict)? —>
Functionalisme paradigma over conflict
Er wordt in het functionalisme paradigma meer gekeken naar structuren dan naar actoren en
meer naar consensus dan conflict. Elk deel van de samenleving heeft een eigen functie en totaal
is het een levend wezen. Elk mens heeft een eigen taak en functie en draagt bij aan het
maatschappelijk systeem. Conflict is een uitzondering. Conflict ontstaat doordat de relaties
tussen actoren niet goed zijn. Samenleving zal weer in balans moeten komen. Een conflict wordt
opgelost door instituties —> regels en afspreken. Socioloog Talcott Parsons, samenleving bestaat
uit subsystemen.
Conflict paradigma over conflict
Er wordt in het conflict paradigma meer gekeken naar structuur dan naar actoren en meer vanuit
conflict dat consensus. De samenleving is een arena waar mensen strijden om schaarste
goederen zoals geld, macht en status. Conflict hoort bij de samenleving. Er is voortdurend strijd
tussen mensen/groepen om hun tegen belang te normaliseren en tegen wensen/opvattingen te
realiseren ten koste van anderen. Conflict kan passief zijn en zorgen voor maatschappelijke
veranderingen.
Sociaal-constructivisme paradigma over conflict
In het sociaal-constructivisme paradigma wordt meer gekeken naar actoren en meer naar de
consensus van de samenleving. Er wordt gekeken naar de betekenis die actoren geven aan
handelingen van henzelf en anderen. De rol van mensen zorgt voor verwachtingen bij anderen.
Wanneer die verwachting niet bevestigd wordt ontstaat er een rolconflict. Socioloog Harold
Garfinkel —> kinderen gedragen zich als gast —> ouders reageren met woede en angst —>
rolconflict.
Rationele-actor paradigma over conflict
In het rationele-actor paradigma wordt er meer gekeken naar actoren en vanuit conflicten ipv
consensus. De nadruk ligt op hoe actoren omgaan met tegengestelde doelen of belangen. Free
riders die niet meedoel aan de collectieve actie kunnen zorgen voor conflict met degene die wel
meedoen. Actoren zullen afwegen of conflict mogelijke voordelen heeft ten opzichte van
samenwerken.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper sytskedijkstra. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,99. Je zit daarna nergens aan vast.
