Diagnostiek voor de Klinische Praktijk
Samenvatting
INDEX
1. Diagnostisch proces 2
2. Psychometrie, meetpretentie en eigenschappen instrumenten 6
3. Screening en Routine Outcome Monitoring (ROM) 9
4. Diagnostiek bij volwassen: de diagnostiek van depressie 15
5. Neuropsychologische diagnostiek 19
6. Handelingsgerichte diagnostiek & intelligentieonderzoek 22
7. Integratief beeld en ethische aspecten 27
Deze samenvatting bevat (bijna) alles van de hoorcolleges, de hoofdstukken uit de boeken en de artikelen
DISCLAIMER
Deze samenvatting is gemaakt door een student!
Ermee studeren en er op vertrouwen is 100% je eigen verantwoordelijkheid.
THANKS & SUCCES!!! J
J YOU CAN DO IT!!! CA
, 2
Diagnostisch Proces
Luteijn & Barelds H1, H3, H4
Suhr H3
- Waarom diagnostiek?
o Gaat over door & door leren kennen van situatie met doel: beslissing nemen
§ Grondige diagnostiek = vereist voor adequate hulpverlening
§ Vereist proces van hypothesevorming en hypothesetoetsing: constante bijstelling
afhankelijk van antwoorden die tijdens een onderzoek gevonden worden
Het diagnostisch proces
- Rol als professional
o 3 rollen
§ Psychiater: DSM – klachten, bij welke categorie passen ze, klinisch?
§ Diagnosticus: testen – hypothese aangenomen of verworpen?
§ Therapeut: behandeling
o Diagnostiek als professionele activiteit
§ Theorievorming over gedragingen, cognities en emoties/motivaties à gefundeerde
hypothese vormen
§ Operationalisatie & meting van problemen/klachten à welke instrumenten
§ Toepassing van relevante diagnostische methoden à vaardigheden aanleren om afname
betrouwbaar te kunnen doen
§ NIET ongelimiteerde diagnostiek!!! “Zo kort als mogelijk, zo uitgebreid als nodig”
o Hypothesevorming
§ Analyse van de aanvraag: wie verwijst en wat is de inhoud vd aanvraag? (o.a.
dossieranalyse)
§ Analyse van de hulpvraag: wat beweegt de cliënt?
§ Theoretisch uitgangspunt van elke speler, welke hypothesen leiden de diagnostiek?
- Diagnostisch scenario
o Theorievorming
§ Kennis over normale en afwijkende ontwikkeling (sterke & zwakke punten)
§ Welk theoretisch model? E.g. sociale leertheorie, gehechtheid, biologisch…
o Operationalisatie Voorbeeld diagnostisch scenario
§ Ordening van vragen aanvrager & cliënt, “Ik den dat de cliënte een milde
hulpverlener, kennis à eerste voorlopige theorie depressie doormaakt, die geïnduceerd
(voorbeeld in vakje) werd door de psychologische
§ Kan ook schematisch worden weergeven afwezigheid vd partner en het uit huis
o Biopsychosociaal model (Suhr, H3) gaan vd enige dochter. De depressie
§ De biologische lens (incl. Genetische en wordt in stand gehouden door het feit
neurologische factoren) dat cliënte slechts over beperkte
coping vaardigheden bezit.
, 3
§ De psychologische lens (incl. Persoonlijkheid, ervaringen in ontwikkeling)
§ Socioculturele lens (incl. Historische context, bredere
sociologische context)
§ Belangrijk hier is ook de familiegeschiedenis
o Er zijn nog veel ingewikkeldere raamwerken met ontwikkeling
over tijd!
Vijf basisvragen
- Onderkenningsvraag: wat zijn de problemen?
o Is er sprake van een gedragsstoornis bij X?
o Meetbaar maken
§ Criteriumgericht: vooraf bepaalde standaard
§ Normgericht: representatieve vergelijkingsgroep
§ Ipsatief: met individu zelf, bijvoorbeeld op eerder moment
- Verklaring: waarom is er een probleem (bron), wat houdt de problemen in stand?
o Voelt X zich onbegrepen met als gevolg dat hij negatieve aandacht vraagt?
o Verschillende types (met voorbeeld)
§ Locus
• Persoonsgericht (overgevoeligheid voor geluiden)
• Situatiegericht (overvolle klas)
§ Aard van controle/oorzaak (intense passie)
§ Tijd
• Synchroon (in tijd samenvallend, e.g. geïrriteerd gedrag naar leidinggevende en het
tegelijkertijd ervaren van huwelijksproblemen)
• Diachroon (voorafgaand, e.g. onveilige gehechtheidsrepresentatie met eigen
opvoeder die doorwerkt in huidige huwelijksproblemen)
§ Condities
• Inducerend (ontstaan, e.g. eerdere angstige ervaring met een hond)
• Continuerende (in stand houdend, e.g. aandacht voor alles dat op hond lijkt)
- Predictie/voorspellend: hoe ontwikkelen de problemen?
o Wat is de kans dat het probleemgedrag bij X vanzelf verdwijnt?
- Indicatie: hoe kunnen de problemen verholpen worden?
o Welke aanpak is gewenst bij X?
- Evaluatie: zijn de problemen voldoende verholpen?
o ROM en einddiagnostiek
Het diagnostisch onderzoek
- Hypothesevorming – toetsbare veronderstellingen
o Er zijn hypothesen voor de onderkenning, verklaring, predictie en indicatievragen
o Voor indicatievragen: steun op de voorgaande 3, maar ook op de volgende aspecten:
§ Hoe de cliënte het probleem formuleert
§ Welke hulp ze verwacht
§ Wat ze wil bereiken met de behandeling
- Keuze van onderzoeksmiddelen
o Verbonden aan hypothese
o Beantwoorden ontkenningsvraag
o Verklaringsvraag: bijv. IQ/intelligentietest, persoonlijkheidstest
o Predictievraag: instrumenten met goede voorspellende validiteit (criteriumvaliditeit)
- Formulering van toetsbare voorspellingen
o Van tevoren criteria opstellen à tegenhouden van interpreteerdrift
- Afname en scoring
