Dit is de eindopdracht voor NCOI Organisatiepsychologie van 2023. Het onderwerp: bevlogenheid en betrokkenheid in het onderwijs. Met veel inhoud over motivatie, samenwerken en leiderschap. Van toepassing op lager- midden- en voortgezet onderwijs. Ook een goed essay om een vervolgessay op te schrij...
Personeelsleden zijn in de middenruimte aanwezig voor de dag mededelingen. De voorbereidingen zijn
gemaakt. Ik heb twee ziekmeldingen binnen gekregen. Voor de ene groep heeft de ene leerkracht haar
duo gebeld of zij een dag extra kon werken. Voor de andere groep is niemand te vinden. De directie
heeft nog proberen te schuiven met afspraken, maar kan de groep ook niet over nemen. Deze leerlingen
worden verdeeld over de andere groepen. Een aantal lessen moeten aangepast worden, omdat het
groepswerken niet doorgaat. Andere collega’s lopen extra pauze, omdat deze ook overgenomen moet
worden. Om 8.25 gaan de deuren open. De leerlingen komen de school binnen. Max 1 (9 jaar) stuitert
scheldend naar binnen en geeft Alex een duw. De leerkracht kan er net tussen springen voordat er een
vechtpartij ontstaat. Dave loopt mopperend door naar zijn eigen klas. Hopelijk blijft hij rustig. Hij krijgt
van een andere leerkracht een compliment dat hij geen ‘zuurstof’ bleef geven en rustig naar zijn klas
loopt. Max blijft scheldend staan in de deuropening en trapt tegen de muur. Ik geef hem de keuze te
stoppen of even mee te lopen naar een kantoor. Hij weigert en schelt mij uit met vieze H…. Hij gaat op
de grond liggen naast de ingang van de klas. Het schelden wordt minder. Andere leerlingen en ouders
lopen rustig lang hem heen en niemand reageert. Uiteindelijk staat hij op en loopt naar het kantoor.
Hier pakt hij de papierbak en begint de inhoud in kleine stukje te scheuren. Na een minuut of tien vraagt
ik of ik hem kan helpen. Het blijkt dat hij z’n moeder geen knuffel heeft kunnen geven, omdat zij haast
had. Ik stel voor zijn moeder even te bellen, zodat hij haar nog een telefoonknuffel kan geven. Hij
moppert dat dat niet echt is, maar kijkt toch iets vrolijker. Gelukkig pakt zijn moeder de telefoon op. Na
een kort gesprekje loopt hij vrolijk zijn klas in. Ik denk; “Hopelijk heeft hij verder een rustige dag.”
We zitten aan het einde van de dag, als de leerlingen naar huis zijn, even bij elkaar met een deel van het
team onder het genot van een kopje thee. Gelukkig was het een redelijk normale dag, waarbij je heldere
gedragsverwachtingen uitspreekt, je voortdurend alert moet zijn en signalen oppakt om escalaties te
voorkomen. Voorspelbaar, volgens structuur lesgeeft en de reactieprocedure inzet bij ongewenst
gedrag, zodat leerlingen precies weten waar ze aan toe zijn. De leerkrachten hadden geen pauze omdat
het regende. Een aantal drinken het tweede kopje thee van de dag. “Dat is maar goed ook want dan
hoef je ook niet naar de wc tijdens de les,” zegt een collega. Ik vind het knap wat ze iedere dag weer
doen; Op didactisch en pedagogisch niveau voortdurend aansluiten bij leerlingen in je klas. Ruim zes uur
lang zonder pauze doorstomen. De ene leerkracht pakt een stukje chocolade en zucht tegen de andere:
“Als dit geen topsport is, weet ik het niet meer.”
Nu we het over topsport hebben, kunnen we dan een vergelijking maken; Is onderwijs op het SBO de X
vergelijkbaar met topsport? In mijn beleving heeft een topsporter een uitzonderlijke motivatie en
betrokkenheid om iedere dag weer een stapje vooruit te komen om beter te presteren.
1 De namen die genoemd worden in het stuk een gewone dag zijn fictief om de privacy van de betreffende personen te
beschermen.
, Maar enkelen zullen echt die gouden medaille halen. Op de X zijn de personeelsleden op een hele
andere manier gemotiveerd en staan niet (alleen) de prestaties van de leerkrachten centraal, maar die
van de leerlingen. Kun je het werken op de X wel vergelijken met wat een topsporter doet? En als je het
dan al kunt vergelijken, zal dit meer met een teamsport zijn dan met een individuele sporter? Ik denk
aan het Nederlandse dameshockeyteam. (Op de X is ca. 90% van de personeelsleden vrouw). Maar hoe
krijg je de knop weer om? De X stond een aantal jaar geleden onder toezicht van de inspectie en heeft
heel hard moeten werken om in korte tijd weer een voldoende te krijgen.
Toch ben je in je klas tijdens het lesgeven vrij individualistisch bezig. Kan ik het dan wel vergelijken met
een teamsport of moet ik denken aan een topwielrenster als x die individueel scoort, maar wel een heel
team om zich heen heeft staan? Binnen de X leert men met en van elkaar door samen voor te bereiden
en achteraf te reflecteren. Je hebt elkaar nodig voor ieders ontwikkeling, maar de prestatie lever je
alleen. Ik ben nieuwsgierig of het werken op de X inderdaad te vergelijken is met topsport, zoals wel
eens gezegd wordt binnen de school. De hypothese luidt daarom:
“Werken in het onderwijs is en blijft topsport”
2. Motivatie
Het gewaagde doel van de X is; ‘De X een bewuste keuze in 2023. Dit doel is op verschillende gebieden
gehaald. Diverse nieuwe collega’s hebben elders de laatste jaren hun vaste banen opgezegd om op de
school te komen werken. Met de onzekerheid van een in eerste instantie tijdelijk contract. Volgens mij
betekent dit dat de nieuwe personeelsleden gemotiveerd zijn om op de X te werken. Furnham (2005)
geeft aan dat één van de topics van de psychologie de fundamentele vraag is, waarom mensen
gemotiveerd zijn om iets te doen en als ze iets gaan doen, waarom ze nu juist datgene uitkiezen en niet
iets anders. Motivatie is een hypothetisch construct dat verwijst naar een set van meerdere interne
processen met diverse opeenvolgende gedragingen. Motiverende processen komen voort uit bepaalde
eigenschappen van het individu als mogelijkheid (kennis van het werk), aanleg, overtuigingen, waarden
en de affectieve gemoedstoestand (Furnham 2005).
Van der Ham (2014) geeft aan dat als de waarden en de doelen van de medewerker in lijn zijn met de
waarden en doelen van de organisatie, de motivatie om het werk te doen een vanzelfsprekendheid
wordt. Naar mijn idee trekken de visie en de bijbehorende waarden van de X nieuwe, gemotiveerde
mensen aan.
2.1 Bevlogenheid
De school is in de afrondende fase van het herijken van de visie. Op een studiemoment is aan alle 85
personeelsleden gevraagd om op te schrijven waarom men op de X is komen werken. Bijna iedereen wil
iets extra’s bieden aan de doelgroep. Ik zie in de praktijk dat personeelsleden bevlogen en intrinsiek
gemotiveerd zijn. Personeelsleden zijn blij als een leerling bij een Cito-toets vijf woorden meer goed
heeft geschreven na een half jaar onderwijs of dat een leerling een pauze op een positieve manier is
doorgekomen en stop heeft gezegd tegen een klasgenoot. Volgens hoogleraar sportpsychologie van
Yperen (2020) is bevlogenheid het eerste component voor motivatie. Bevlogenheid uit zich in vitaliteit
van de medewerkers. Vitaliteit betreft dan het bruisen van energie, zich sterk en fit voelen, lang en
onvermoeibaar door kunnen werken en over grote mentale veerkracht en doorzettingsvermogen
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Scriptiebibliotheek. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,99. Je zit daarna nergens aan vast.
