Samenvatting
Samenvatting Feniks historische context 4, vwo
Feniks historische context 4, vwo
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 7 pagina's
Voorbeeld 2 van de 7 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Historische Context 4: Duitsland in Europa (1918-1991)Kenmerkende aspecten
37. De rol van moderne propaganda- en communicatiemiddelen en vormen van massaorganisatie.
38. Het in de praktijk brengen van de totalitaire ideologieën communisme en
fascisme/nationaalsocialisme.
39. De crisis van het wereldkapitalisme.
40. Het voeren van twee wereldoorlogen.
41. Racisme en discriminatie die leidden tot genocide, in het bijzonder op de joden.
42. De Duitse bezetting van Nederland.
45. De verdeling van de wereld in twee ideologische blokken in de greep van een wapenwedloop en
de daaruit vloeiende dreiging van een atoom oorlog.
47. De eenwording van Europa.
48. De toenemende westerse welvaart die vanaf de jaren zestig van de twintigste eeuw aanleiding
gaf tot ingrijpende sociaal-culturele veranderingsprocessen.
4.1 Duitsland: van de Eerste naar de Tweede Wereldoorlog
Duitsland in het najaar van 1918
Door steeds meer Amerikaanse soldaten, werden de Duitsers teruggeslagen. Een wapenstilstand zou
ten koste gaan van de eer van het leger. Duitse generaals wilde dat het parlement, de Rijksdag, het
initiatief nam. De nederlaag kwam als een schok voor de leden van het Rijksdag en de bevolking. Zij
dachten dat ze de oorlog gingen winnen. Zij waren niet op de hoogte van de nederlaag doordat de
pers onder censuur stond en de overheid veel propaganda had gemaakt. De onrust nam toe.
Op 9 november 1918 stoppen de Duitsers met vechten. Ook is keizer Wilhelm II niet meer welkom in
Duitsland.
Censuur = het tegenhouden van de publicatie van bepaalde informatie door de overheid.
Propaganda = reclame maken voor een ideologie of partij met als doel meer aanhang te krijgen.
Op de rand van een burgeroorlog
11 november 1918: wapenstilstand.
De situatie in Duitsland bleef gespannen:
- Economisch: Veel doden, honger en voedseltekorten en terugkerende soldaten konden geen
werk of huis vinden.
- Politieke verdeeldheid
1. Sociaaldemocratische partij (kwam op voor belangen van de arbeiders).
2. Conservatieve elite (wilden terug naar voor de oorlog met een keizer aan de macht).
3. Extremistische groeperingen probeerden de regering ten val te brengen.
4. Opstand van Spartakisten (communisten). Wilden een Russische Revolutie in Duitsland.
Het ontstaan van de Republiek Weimar (1919 – 1933)
Tot de zomer van 1919 een burgeroorlog. Toch werden er verkiezingen gehouden met algemeen
kiesrecht (mannen en vrouwen). De sociaaldemocraten (SPD), katholieken (Centrum), en de
liberalen, DDP) kregen driekwart van de stemmen. In Berlijn was het onrustig, dus kwamen ze samen
in het rustige Weimar. De periode daaropvolgend werd de Republiek van Weimar genoemd.
Parlement moest een nieuwe grondwet schrijven. Drie principes:
1. Parlementaire democratie
2. Gelijkheid van iedereen voor de wet
3. Gegarandeerde rechten en vrijheden voor iedere burger
Parlement, de Rijksdag, had de wetgevende macht. Uitvoerende macht was voor de regering, zij
moesten verantwoording afleggen aan het parlement. De rijkspresident werd door het volk gekozen
, en had veel macht. Hij mocht regeringen benoemen en ontslaan. Ook mocht hij als het nodig was
een noodtoestand uitroepen om de democratie te beschermen.
Noodtoestand = buitengewone rechtstoestand waarbij de wetgeving tijdelijk vervalt, zodat de
overheid snel en krachtig kan handelen.
De Vrede van Versailles
De wapenstilstand -> onderhandelingen -> 1919: Vrede van Versailles.
- Duitsland is de schuldige van de oorlog.
- Herstelbetalingen
- Grond afstaan (bijv. Elsa-Lotharingen aan Frankrijk).
- Legerinkrimping tot 100.000 man, geen duikboten en vliegtuigen.
- Wapenindustrie werd gedemilitariseerd (in het gebied tussen de grens met Frankrijk werd
alles verwijderd wat met het leger te maken had).
- Duitsland mocht geen lid worden van de Volkenbond.
De Dolkstootlegende
Volgens deze legende was de Duitse nederlaag in de oorlog onvermijdelijk geworden nadat het
Duitse leger door de eigen politici en delen van het volk in de steek was gelaten. ‘Het sterke, dappere
leger kreeg een dolkstoot in de rug.’
Groeperingen gebruikten deze legende om het eigen gelijk aan te tonen en andere groepen zwart te
maken. Verschillende oorzaken voor de ellende van Duitsland: grootkapitaal, joden, politici.
De eerste economische crisis en het Dawesplan
Probleem: Duitsland kon de herstelbetalingen niet nakomen -> 1923: Frankrijk bezet het Ruhrgebied
(belangrijkste industriegebied van Duitsland) -> regering riep arbeiders op om te staken -> om de
lonen van de stakers te kunnen betalen liet de regering geld bijdrukken -> in hoog tempo daalde de
waarde van de Duitse Mark -> hyperinflatie. Bevolking was hier de dupe van.
Oplossing: 1924: Amerikaanse bankier komt met het Dawesplan. Fransen trekken zich terug,
Duitsland krijgt een nieuwe munt en VS leent aan Duitsland. VS had hier voordeel van:
VS leent aan Duitsland -> Duitse economie groeit -> Duitsland kan herstelbetalingen aan FR
en Eng betalen -> Eng en Frankrijk kunnen hun oorlogsschulden aan de VS betalen.
Resultaat: Duitse economie herstelde en betere internationale verhoudingen (bijv. erkenning van
Duitsland de in 1919 vastgestelde wetgrens met Frankrijk).
De tweede economische crisis
Duitse economie was afhankelijk van Amerikaanse leningen. Tijdens WO1 hoge productie in VS voor
Europa. Europese economie herstelde dus was niet meer nodig -> overproductie in de VS -> dalende
prijzen -> dalende lonen -> werkloosheid -> minder bestedingen -> verdere afschaling productie.
24 oktober 1924: Beurskrach: plotselinge, sterkte koersdaling op de aandelenmarkt -> faillissement.
Door de afhankelijkheid van de VS leningen werd Duitsland getroffen -> daling productie ->
werkloosheid. Weimar-regering kon dit niet oplossen -> politieke voorkeur verschoof naar extreem
linkse en rechtse partijen.
De opkomst van Hitler
Economische crisis -> Hitler beloofde een andere samenleving. Hij werd leider van de rechtse
groepering NSDAP. De Nationaalsocialisten waren tegen kapitalisme, communisme, liberalisme,
democratie, verdrag van Versailles en tegen de joden.
Ze waren fascistisch + racistisch:
- Extreem nationalisme (staat boven individu)
- Militarisme (verheerlijking van macht, geweld en oorlog)
- Intuïtie (gevoel is belangrijker dan het verstand, niet denken maar doen)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lucillepater. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 60904 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen