In dit document lees je een samenvatting van hoofdstuk 1 tot en met 5. Daarnaast staat er een overzicht van de periode, tijdvakken en kenmerkende aspecten. Bij iedere paragraaf vind je de bijbehorende KA. GESCHIKT VOOR 4, 5, 6 VWO EN 4, 5 HAVO
Prehistorie (tot 3000 v.C. )
- Tijd van jagers en boeren (h1)
- Samenleving van jager-verzamelaars
- Landbouwsamenleving
Oudheid (3000 v.C. - 500 n.C.)
- Tijd van Grieken en Romeinen (h2)
- Landbouwstedelijke samenleving
Middeleeuwen (500 n.C. - 1500 n.C.)
Vroege middeleeuwen (500 n.C.- 1000 n.C.) (h3)
- Tijd van monniken en ridders (500 n.C. - 1000 n.C.)
- Landbouwsamenleving
Hoge middeleeuwen (1000-1300) en Late middeleeuwen (1300 n.C. - 1500 n.C.) (h4)
- Tijd van steden en staten (1000 n.C - 1500 n.C.)
- Landbouwstedelijke samenleving
De vroegmoderne tijd (1500 - 1800)
- Tijd van ontdekkers en hervormers (1500-1600)
- Tijd van de regenten en vorsten (1600-1700)
- Tijd van pruiken en revoluties (1700-1800)
Landbouwstedelijke samenleving
Moderne tijd (1800-nu)
- Tijd van burgers en stoommachines (1800-1900)
Industriële samenleving
- Tijd van de wereldoorlogen (1900-1950)
Kenmerkende aspecten
,Tijd van jagers en boeren
- De levenswijze van jager-verzamelaars
- Het ontstaan van landbouw en landbouwsamenlevingen
- het ontstaan van de eerste stedelijke gemeenschappen
Tijd van Grieken en Romeinen
- Ontwikkeling van wetenschappelijk denken en het denken over burgerschap en
politiek in de griekse stadstaat
- De (klassieke) vormentaal van de grieks-romeinse cultuur
- De groei van het romeinse imperium waardoor de grieks-romeinse cultuur zich in
europa verspreidde
- De ontwikkeling van het joden en christendom als de eerste monotheïstische
godsdiensten
- De confrontatie tussen de grieks-romeinse en de Germaanse cultuur
Tijd van monniken en ridders
- ontstaan en verspreiding van de islam
- De vrijwel volledige vervanging in West-europa van de agrarische-urbane cultuur
door een zelfvoorzienende agrarische cultuur, georganiseerd via hofstelsel en
horigheid
- Het ontstaan van de feodale verhoudingen in het bestuur
- De verspreiding van het christendom in geheel europa
Tijd van steden en Staten
- De opkomst van handel en ambacht die de basis legde voor het herleven van de
agrarisch-urbane samenleving
- De opkomst van de stedelijke burgerij en de toenemende zelfstandigheid van steden
- Het begin van staatsvorming en centralisatie
- Het conflict in de christelijke wereld over de vraag of de wereldlijke dan wel
geestelijke macht het primaat behoorde te hebben
- De expansie van de christelijke wereld naar buiten toe, onder andere in de vorm van
kruistochten.
Tijd van ontdekkers en hervormers
- het veranderde mens- en wereldbeeld van de renaissance en het begin van een
nieuwe wetenschappelijke belangstelling
- de hernieuwde oriëntatie op het erfgoed van de klassieke oudheid
- het begin van de Europese overzeese expansie
- de protestantse reformatie die splitsing van de christelijke kerk in West-Europa tot
gevolg had
- het conflict in de Nederlanden dat resulteerde in de stichting van een Nederlandse
staat.
Tijd van regenten en vorsten
- wereldwijde handelscontacten. handelskapitalisme en het begin van een
wereldeconomie
, - de bijzondere plaats in staatkundig opzicht en de bloei in economisch en cultureel
opzicht van de Nederlandse Republiek.
- het streven van vorsten naar absolute macht
- de wetenschappelijke revolutie
Tijd van pruiken en revoluties
- rationeel optimisme en ‘verlicht denken’ dat werd toegepast op alle terreinen van de
samenleving: godsdienst, politiek, economie en sociale verhoudingen.
- voortbestaan van het ancien régime met pogingen om het vorstelijk bestuur op
eigentijdse verlichte wijze vorm te geven (verlicht absolutisme)
- de democratische revoluties in westerse landen met als gevolg discussies over
grondwetten, grondrechten en staatsburgerschap
- uitbouw van de europese overheersing, met name de in de vorm van
plantagekoloniën en de daarmee verbonden trans-Atlantische slavenhandel, en de
opkomst van het abolitionisme
Tijd van burgers en stoommachines
- de industriële revolutie die in de westerse wereld de basis legde voor een industriële
samenleving.
- de opkomst van politieke-maatschappelijke stromingen: liberalisme, nationalisme,
socialisme, confessionalisme en feminisme.
- voortschrijdende democratisering, met deelname van steeds meer mannen en
vrouwen aan het politieke proces.
- de opkomst van emancipatiebewegingen
- discussies over de sociale kwestie
- de moderne vorm van imperialisme die verband hield met de industrialisatie
Tijd van de wereldoorlogen
- Het voeren van twee wereldoorlogen
- verwoestingen op niet eerder vertoonde schaal door massavernietigingswapens en
de betrokkenheid van de burgerbevolking bij oorlogvoering
- de crisis van het wereldkapitalisme
- het in praktijk brengen van de totalitaire ideologieën communisme en
fascisme/nationaalsocialisme
- de rol van moderne propaganda- en communicatiemiddelen en vormen van
massaorganisatie
- racisme en discriminatie die leidden tot genocide, in het bijzonder op de joden.
- de duitse bezetting in Nederland
- vormen van verzet tegen West-Europese imperialisme
1.1 Het leven van jager-verzamelaars
Kenmerkend aspect
- de levenswijze van jager-verzamelaars
Geen schriftelijke bronnen
, In de Prehistorie bestonden er geen geschreven bronnen. -> tijd van jagers en boeren.
Dit tijdvak/deze periode eindigde omstreeks 3000 v.C toen het schrift ontstond in het
Midden-Oosten. Onze kennis komt dus van de archeologie->bijv botresten, potscherven.
De laatste tijd is er veel bekend geworden over de cultuur van de prehistorische mensen->
weten over hoe ze leefden (Ötzi) maar niet zoveel over het denken.
De verspreiding van de moderne mens
Mensen leefden in groepen, in een samenleving van jager-verzamelaars. Uiteindelijk bleef er
1 mensensoort over: de moderne mens. Zij verspreidden zich eerst over Azië-> Europa-
>Australië-> Amerika. Andere soorten stierven uit.
Jager-Verzamelaars
Tot 9000 v.C. leefden alle mensen van jagen en voedsel verzamelen. Er was een duidelijke
rolverdeling. Jager-verzamelaars leefden in groepen van enkele tientallen mensen. ->
nomaden, geen vaste woonplaats en weinig bezit. Ze hadden alleen grove werktuigen.
Gedachten en kunst
Vanaf 30 000 v.C. brachten jager-verzamelaars hun gedachten tot uiting in kunst. De
prehistorische kunst laat zien dat de cultuur van de jager-verzamelaars ingewikkelder werd.
Mensen gingen denken in symbolen.
1.2 De opkomst van de landbouw
Kenmerkend aspect
- het ontstaan van landbouw en landbouwsamenlevingen
Ontstaan van de landbouw
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper s1142443. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
