Samenvatting
samenvatting tijdvak 6+7 geschiedenis werkplaats
- Vak
- Geschiedenis
- Niveau
- VWO / Gymnasium
samenvatting geschiedenis werkplaats tijdvak 6+7
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 8 pagina's
Voorbeeld 2 van de 8 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Tijdvak 6 tijd van regenten en vorsten6.1 een wereldeconomie
Handelskapitalisme
1594 9 kooplieden compagnie oprichten voor reis azie -> nederlanders vonden eeuw na portugezen
route naar indië(oost-azie). Kapitalisme (systeem waarbij personen geld in onderneming steken om
winst te maken) ontstaan door handel in luxe producten. Productiemiddelen waren privébezit.
Tot 19e eeuw handelaren leidende rol. Vroege vorm kapitalisme = handelskapitalisme.
tijd van regenten en vorsten kwam handelskapitalisme tot bloei. Nederlanders hoofdrol. 1602 8
compagnieën in 1 bedrijf -> VOC. Ze kregen recht om handel te drijven. Monopolie: alleenrecht.
Mochten verdragen sluiten, oorlog voeren en gebieden besturen. Verkochten aandelen. Belangrijke
vernieuwing voor handelskapitalisme. In azie gouverneur-generaal hoogste bestuurder.
Het handelsnetwerk van de voc.
Voc. geïnteresseerd in specerijen. Voc. veroverde monopolie in oost Indonesië. 15000 inwoners in
1621 vermoord bij Molukse Banda eilanden. Daar nootmuskaat plantages. Gouverneur generaal jan
Pieterszoon Coen bevel gegeven tot uitgeprint bandanezen. Jakarta vernietigd, nieuwe stad Batavia
gebouwd-> hoofdkwartier van gouverneur-generaal. Voc. multinational. Bouwden
handelsnetwerken met factorijen. Bij kaap de goede hoop stichtte voc. kolonie die als
verversingspost diende voor schepen tussen Batavia en Amsterdam.
17e eeuw veel opbrengst. 18e eeuw thee koffie belangrijk. Thee China.
Het handelsnetwerk van de wic
1600: Nederlandse kooplieden ook actief Atlantische oceaan. 1621 wic opgericht, kreeg monopolie
op Nederlandse handel rond Atlantische oceaan. Oorlog tegen Spanje bezighouden. Met kaapvaart
behaalde piet heyn 1628 succes Cuba zilvervloot veroverde. Veroverde Suriname.
Het begin van een wereldeconomie
Voc. 17e eeuw grootste Europese onderneming in Azië. Amerika veel koloniën met suikerplantages
etc. begin wereldeconomie: wereldwijde handelscontacten die handelskapitalistische compagnieën
aanknoopten → Begon in tijd steden staten.
Zelf route naar oost zuid Azië gevonden tijd ontdekkers hervormers. Na ontdekking amerika ook
expansie. Wereldeconomie op gang tijd regenten en vorsten. Steeds meer specerijen.
6.2 de gouden eeuw van Nederland
Grootste openbare gebouw stadhuis Europa gebouwd op dam 1648-1655.
Stadhuis 1 symbool van burgermacht. In republiek der zeven verenigde Nederlanden had rijke leiding
; bourgeoisie de leiding. Door opstand Spanje zelfstandigheid gehouden. Republiek geen
staatshoofd. Zeven gewesten samenwerken; Staten-Generaal. Besloot over bestuur
Generaliteitslanden. Steden adel gewest vertegenwoordigd. Zwolle 1648 vrede Spanje. Regenten:
bestuurders republiek. Vroedschap taken: benoemde burgemeesters en stuurde vertegenwoordigers
naar staten. Macht was oligarchie: kleine groep. 16e eeuw meeste regenten kooplieden.
Regenten en stadhouders
Stadhouder machtigste opperbevelhebber republiek. Hield toezicht op rechtspraak, invloed
benoemen regenten. Mocht niet overal burgemeesters kiezen. Stadhouder benoemd door de staten.
Ambities stadhouder —> wantrouwen deel regenten. Prinsgezinde regenten wilden sterke
stadhouder. Staatsgezinde regenten geen stadhouder. Dood Willem || 1650 —> geen nieuwe
, stadhouder. Strijd tussen staats en prins gezinden leidden tot dood raadspensionaris. Belangrijkste
regent. 1619 maurits liet johan van oldenbarnevelt onthoofd. 1672 toestaan van Willem ||| johans
witt vermoord.
Opdracht bron 9
Een bloeiende economie
17e eeuw: economische bloeiperiode, in gouden eeuw Nederland welvarendste land van Europa.
Amsterdam stapelplaats: goederen opgeslagen verwerkt en doorverkocht. Val van Antwerpen 1585
maakte eind aan Antwerpen belangrijkste handelsstad 16e eeuw. Door welvaart bloeide ook
nijverheid. Leiden belangrijkste textielcentra van Europa. Vlaanderen door Spanje veroverd:
textielondernemers vluchten naar leiden. Handel Amerika -> suikerraffinaderijen. Door tabak bloeide
pijpenmakerij. Landbouw ook Goude tijden, vooral kaas exportproduct.
Culturele bloei
Schilderkunst bloeide. Rembrandt van rijn, Johannes Vermeer, Frans hals en jan steen belangrijke
schilders. Stillevens, zeegezichten en taferelen dagelijks leven kenmerken. Literatuur bloeide door
Jacob cats pieter Cornelis zoon hooft. Joost van den vondel ook bekend. Wetenschap: buitenlandse
geleerden zoals Descartes zochten toevlucht in Nederland. In republiek was gereformeerde
(calvinistische) geloof de staatsgodsdienst. Gewetensvrijheid, geloven wat je wil maar niet openlijk
mee bezig zijn.
Het einde van de gouden eeuw
Republiek militaire grootmacht. Republiek voerde twee x oorlog met Engeland op zee. 1672 derde
oorlog en twee Duitse staten en Frankrijk hielp Engeland. 12 juni 1672 frans leger onder leiding
Lodewijk XIV land binnen. Bevolking vluchtte in paniek. Om te voorkomen dat ze naast Gelderland
Overijssel en Utrecht ook Holland innamen liet raadspensionaris Johan de Witt polders onder water
zetten.
Gewone volk eiste dat prins van oranje stadhouder moest worden. Toen dat gebeurd was verving
Willem ||| 140 staatsgezinde Hollandse regenten door medestanders. 1674 verjoeg fransen uit
republiek. 1688-1697 stadhouder opnieuw oorlog tegen Frankrijk samen met Engeland. Daardoor
lijfde Frankrijk de zuidelijke Nederlanden niet in. Republiek na 1672 economisch ingehaald door
Engeland en Frankrijk. Gouden eeuw toen voorbij.
6.3 het absolutisme
De Duitse keizer verliest macht
De Duitse keizer verliest macht
1618: 30-jarige oorlog. Grote delen Duitse rijk verwoest. Resultaat: Duitse rijk nog verder
versnipperd. Door verovering Ottomaans gebied werd Oostenrijk een groot rijk.
De machtige Franse koning
Na 1648 macht Franse keizer versterkt door Lodewijk XIV, 72 jaar koning tot dood 1715. Hij alleen
besliste. Vroeg geen goedkeuring, deed alles zelf. Staat bekend om uitspraak ‘l’état c’est Moi (de
staat, dat ben ik’. Hofprediker bossuet vond sterke vorst nodig. Regeringssysteem Lodewijk bekend
als absolutisme (macht van vorst wordt door niets beperkt). Hij liet paleis bouwen in Versailles. Hoge
edelen leefden daar. Lodewijk werd zonnekoning genoemd. Lodewijk regeerde vanuit Versailles
Frankrijk. Bij absolutisme past dat Lodewijk godsdienst van onderdanen bepaalt. 1685 edict van
Nantes ingetrokken. Sinds 1598 vrijheid hugenoot garandeert. Mercantilisme: financiële en
economische politiek. Minister colbert gaf subsidies aan takken van nijverheid. Regio’s stelden eigen
rechtsregels.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper merlevanpijkeren. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 76799 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen