Dit is een samenvatting uit het biologie boek nectar 6vwo. Het gaat over hoofdstuk 21 afweer. Hierin staat alle belangrijke informatie uit het hoofdstuk. Alle begrippen zijn erin opgenomen en dikgedrukt weergegeven.
De suiker glucose is een brandstof die je cellen voor bijna alle activiteiten gebruiken. Om glucosemoleculen op
te kunnen nemen, hebben je cellen insuline nodig --> wordt gemaakt door de alvleesklier.
Moleculen zijn de kleinste deeltjes van een stof met nog alle eigenschappen van die stof.
Cellen zijn de basiseenheden van je lichaam, elk organisme bestaat uit één of meer cellen.
VAN MOLECUUL NAAR SYSTEEM AARDE
Er zijn 11 verschillende organisatieniveaus: de begrensde biologische structuren.
1. Molecuul --> een structuur die bestaat uit meerdere atomen en heeft alle eigenschappen van een
bepaalde stof.
2. Organel --> een onderdeel van de cel met een bepaalde taak
3. Cel --> de functionele basiseenheid van elk organisme. Bevat cytoplasma, erfelijk materiaal en is
omringd door een membraan.
4. Weefsel --> een groep cellen met dezelfde bouw en functie
5. Orgaan --> verschillende weefsels die samenwerken aan een bepaald gebied
6. Orgaanstelsel --> diverse organen die samen een bepaalde taak hebben
7. Organisme --> levend wezen
8. Populatie --> groep organismen van dezelfde soort in een bepaald gebied
9. Levensgemeenschap --> alle organismen in een bepaald gebied
10. Ecosysteem --> een begrensd gebied waarin organismen met elkaar en met de levenloze natuur
relaties hebben
11. Systeem aarde --> een dynamisch systeem gevormd door alle fysische, chemische en biologische
processen op aarde en hun onderlinge interacties.
Door interacties van verschillende organisatieniveaus kan er een nieuwe eigenschap ontstaan op hoger niveau,
een emergente eigenschap.
Levenskenmerken: kenmerken die typisch zijn voor het leven die op een bepaald moment zichtbaar zijn:
opgebouwd uit 1 of meerdere cellen, groei, voortplanting, stofwisseling, waarnemen van en reageren op
veranderingen in de omgeving en organisatie van erfelijk materiaal.
LEVEN MET DIABETS
Diabetes type 1: cellen in je alvleesklier zijn beschadigd. Deze cellen bevinden zich in de eilandjes van
Langerhans. Glucosehalte is te hoog door te weinig insuline. Oplossingen: insuline spuiten, transplantatie of
gebruik van stamcellen.
, ACTIEVE CELLEN IN WEEFSELS
Één bevruchte eicel --> cellen gaan delen --> ontstaat een embryo --> ontstaan cellen met verschillende vorm,
grootte en functie, dit is cel differentiatie. Deze onderscheiden zich door de verschillende eiwitten die ze
maken. Een eiwit is een organische stof, opgebouwd uit aminozuren. Bij een celmembraan komen de zuur- en
brandstoffen voor een cel binnen.
De verhouding tussen oppervlakte en inhoud:
Beperkt de maximale grootte die een cel kan hebben
Kleine cellen hebben relatief gezien een groot oppervlak en een kleine inhoud --> kunnen sneller
stoffen opnemen en afstaan. Grote cellen hebben een tekort aan oppervlakte om dit snel te kunnen
Om de cellen is veel ruimte die gevuld is met weefselvloeistof, hieruit nemen de cellen voedingstoffen
en zuurstof op
2.2 CELLEN
MENSELIJKE EN DIERLIJKE CELLEN
Elke cel is omgeven door een celmembraan, hiertussen zit het cytoplasma (bestaat uit grondplasma en
organellen). Menselijke en dierlijke cellen zijn heterotroof. Al je cellen maken eiwitten --> opgebouwd uit 20
aminozuren.
Dierlijke cellen kunnen de volgende organellen en onderdelen bevatten:
Celkern: bevat DNA-moleculen met instructies om eiwitten te maken. Cellen met een celkern zijn
eukaryoot
Ribosoom: Bestaan uit eiwitten en rRNA. Het zijn organellen die aminozuren aan elkaar koppelen tot
eiwitten. Liggen los of zijn gebonden aan het ER
Endoplasmatisch reticulum: Het ER is een netwerk van membranen. Ruw ER bewerkt en transporteert
eiwitten gemaakt door ribosomen. Glad ER maakt vetachtige stoffen zoals fosfolipiden en maakt
giftige stoffen onschadelijk
Golgi-systeem: Bestaat uit platte membraanzakken. Eiwitten en vetachtige stoffen uit het ER gaan via
transportblaasjes naar het Golgi-systeem dat de stoffen bewerkt, sorteert en in transportblaasjes
verpakt
Transportblaasjes: blaasjes met membraan, vervoeren eiwitten van het ene naar het andere organel
en het celmembraan
Mitochondrium: bestaat uit buiten membraan en geplooid binnenmembraan. Breekt glucose af met
hulp van O2 --> levert ATP voor de cel
Lysosoom: blaasjes met verteringsenzymen --> breken versleten organellen en opgenomen stoffen in
een cel af
Celskelet: bestaat uit netwerk eiwitdraden. Geeft stevigheid en vorm. Langs deze draden verplaatsen
organellen.
Centrosoom: bestaat uit 2 loodrecht op elkaar staande buisjes eiwitten: centriolen. Hieraan hechten
eiwitdraden die nodig zijn voor de splitsing van het DNA-molecuul bij een celdeling
PLANTENCELLEN
Plantencellen bevatten dezelfde organellen als een dierlijke cel, alleen een centrosoom ontbreekt. Andere
verschillen zijn:
Zijn omgeven door een celwand van cellulose en soms lignine. Celwand is geen organel
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper fleurwolbrink. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,47. Je zit daarna nergens aan vast.
