Samenvatting Hst 1 Basisboek social werk
Bij social work gaat het om de volgende doelen:
- Het bevorderen van maatschappelijke verandering en ontwikkeling
- Het bevorderen van sociale cohesie
- Het bevrijden van mensen uit onderdrukking en hen bemoedigen en ondersteunen om
vastgelopen situaties los te wrikken.
Bij het realiseren ervan wordt gebruik gemaakt van de volgende kennis:
- Theorieën over social work
- Kennis uit sociale wetenschapen en de geesteswetenschappen.
- Lokale kennis uit de gemeenschappen waarin sociaal werker zich beweegt.
Sociaal werk heeft vier verschillende betekenissen:
1. Sociaal werk staat voor een cluster van beroepen in de zorg en welzijn sector. Sociaal werk
is dus niet 1 beroep maar een verzameling van beroepen die onderling een grote
overeenkomst vertonen.
2. Sociaal werk staat voor een sector of domein, in dit geval ‘zorg en welzijn’. Sociaal werk
kunnen we beschouwen als een aanduiding voor alle voorzieningen en regelingen op het
gebied van ‘zorg en welzijn’.
3. Sociaal werk staat voor een specifieke opleiding. De voor de toegang tot de arbeidsmarkt
van zorg en welzijn zo belangrijke kwalificering ligt grotendeels in de handen van
opleidingen van sociaal werk.
4. Sociaal werk staat voor een kennis domein. Je kunt pas over een echt beroep (of
beroepsdomein) spreken als er sprake is van een eigen body of knowlegde, een duidelijk
te onderscheiden, eigen kennisgebied.
De kerntaken van de social worker zijn als volgt:
1. Ondersteunen en wegwijs maken
Sociaal werkers ondersteunen kwetsbare mensen. De relaties die ze met hen
onderhouden, zijn voor kwetsbare mensen erg betekenisvol en dat legt een grote
verantwoordelijkheid op de schouders van sociaal werker. Sociale professionals moeten
goed de weg kennen in de samenleving. Een goed advies, de juiste informatie en een
zinvolle verwijzing behoren tot het handwerk van de sociale professional.
2. Voor iemand zorgen
Veel van het sociaal werk bestaat uit het leveren van- soms hele concrete dienste aan
mensen met een lichamelijke, verstandelijke, psychische of sociale beperking. We spreken
van support: de doorlopende ondersteuning voor mensen die dat nodig hebben en waarbij
het er vooral om gaat mensen te helpen dat te doen wat zij willen doen.
3. Ontwikkelen en opvoeden
Denk daarbij aan sociaal-pedagogen, jongerenwerkers of werkers in de kinderopvang. Dan
kun je denken aan werksoorten als opvoedingsondersteuning, jeugd- en -jongerenwerk
etc.
4. Ingrijpen en optreden
, Als je als social worker moet ingrijpen: Interveniëren, een interventie plegen.
5. Gedrag beïnvloeden
Sociale professionals staan vaak voor de taak om gedrag van mensen te veranderen. Voor
een deel gebeurt dat door preventie: voorkomen dat het misgaat. Verkeersdoden
voorkom je onder andere door een gordel om te doen. Vaak beïnvloed je gedrag door
omstandigheden te veranderen. Het kan echter ook onvermijdelijk zijn om echt hulp te
verlenen, door mensen therapieën aan te bieden. Dan kom je aan de grens van social
work.
6. Verhoudingen beïnvloeden
Bij deze taak ligt het accent op het beïnvloeden van hoe groepen mensen zich tot elkaar
verhouden. Dit kan gaan over de verhoudingen tussen nieuwkomers en de autochtone
bevolking, maar we hebben ook verhoudingen tussen oude en jong, voetbalfans van
verschillende clubs, vechtende jongerengroepen. Het beïnvloeden van deze verhoudingen
beïnvloed je door mensen elkaar te laten ontmoeten of samen laat sporten. Mediation is
een andere manier om oplopende conflicten in te dammen.
7. Signaleren, agenderen en politiseren
Hierbij zoeken sociale professionals voortdurend naar evenwicht tussen een kritische
houding en een coöperatieve opstelling naar het beleid en andere partners waarmee ze
samenwerken. Tegelijkertijd schuwen sociaal werkers niet om kritisch naar hun eigen rol
en verantwoordelijkheid te kijken bij het ontstaan en bestendigen van maatschappelijke
problemen.
De drie hoofdterreinen van het sociaal werk
1. Sociaal werk – welzijn en samenleving
Dit is het sociale werk dat zich afspeelt in buurten en wijken.
Sociaal werkers -> individuele oriëntatie en collectieve oriëntatie
Individuele oriëntatie = toegankelijke hulpverlening gericht op individuele vragen en
noden. Hulpverlening kan bestaan uit tijdelijke ondersteuning, maar kan ook materiele
hulpverlening zoals schuldhulpverlening of het regelen van passende huisvesting.
Collectieve oriëntatie = Dan richt de sociaal werker zich via collectieve arrangementen
op de sociale samenhang of sociale cohesie in het werkgebied. Daarbij kan het gaan
om ondersteuning van initiatieven van burgers, vrijwilligerswerk etc.
2. Sociaal werk-jeugd
Sociale professionals in het jeugddomein helpen kinderen en jongeren bij het vinden
van hun plek inde samenleving. Ze begeleiden jeugdigen bij een goede sociale
ontwikkeling en dragen bij aan een goede schoolcarrière. Hierbij gaat het zowel om de
zorg, maar ook om maatschappelijk opvoeden -> de 3 belangrijkste ‘opvoedmilieus’
meegeven aan een kind. Dat zijn het gezin, school en vrije tijd. Door de opkomst van
globalisering en digitalisering komt er ook een vierde opvoedmilieu bij: het virtuele
opvoedmilieu.
, 3. Sociaal werk – zorg
Gericht op mensen met beperkingen op fysiek, verstandelijk, psychisch en sociaal
gebied. Een belangrijk deel van die zorg bestaat uit het leveren van concrete diensten
zoals zorg aan huis, verzorging van maaltijden en alarmdiensten.
In de huidige publieke debatten overheerst een negatief beeld over de
verzorgingsstaat: deze zou onbetaalbaar zijn geworden en mensen te veel afhankelijk
hebben gemaakt. Klopt dit beeld? Wat zijn de achtergronden van de veranderingen
waarmee de verzorgingsstaat te maken heeft?
Individueler, socialer en complexer
Individualisering -> belangrijkste algemene trend in de huidige samenleving. De mens
zou steeds meer op zichzelf aangewezen zijn om keuzes te maken en zijn leven in te
richten. We weten meer, kunnen meer en moeten meer. We beslissen zelf hoe we
daarmee omgaan. Kennis is mooi, maar wat als we daarmee ons eigen bestaan kunnen
vernietigen? Zijn westerse waarden echt het beste?
In onze tijd moet je je sociaal gemakkelijk aan kunnen passen, je moet sociaal
competent zijn. Hierdoor belanden jongeren met een lichte verstandelijke beperking
of autisme veel vroeger in hulpverleningsinstellingen, of komen ze in aanraking met
criminaliteit.
Sociaal werk is mensen in – en met – hun eigen omgeving ondersteunen en mensen
leren om beter met zichzelf en die omgeving om te gaan.
Van ‘Klassieke’ naar ‘activerende’ verzorgingsstaat
Deze maatschappelijke trends zijn een gevolg van heel langdurige
veranderingsprocessen, zoals globalisering en technologisering. De voor sociaal werk
belangrijkste internationale en nationale beleidstrend is de omvorming van de
‘klassieke’ verzorgingsstaat in een ‘activerende’ verzorgingsstaat, in Nederland ook
wel aangeduid als participatie-samenleving.
Klassieke verzorgingsstaat -> bood compensatie voor het noodlot -> collectieve
voorzieningen. Via gelijke rechten garandeert de overheid gelijke toegang tot deze
voorzieningen van de verzorgingsstaat.
Verzorgingsstaat -> had een aantal ongewenste neveneffecten = Organisatie van
solidariteit veranderde -> Deze organisatie rustte niet langer op ‘direct solidarity’
Van mensen die direct op elkaar betrokken waren, maar op ‘indirect solidarity’
Van burger die belasting betaalden. Die door de overheid op haar beurt weer verdeel
werd onder de burgers die minder toebedeeld waren. Solidariteit kreeg daardoor een
anoniem en abstract karakter.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper rubenvandoleweerd. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,29. Je zit daarna nergens aan vast.