Dit is een uitgebreide samenvatting + uitwerking van de leerdoelen van alle onderwijsgroepen gegeven binnen het vak 'stemmingsstoornissen'. Dit vak wordt zowel gegeven aan studenten van de Premaster Mental Health als aan studenten van de bachelor gezondheidswetenschappen.
Taak 1 – Stemmingsstoornissen
Description of mood disorders:
Stemmingsstoornissen worden ook wel affectieve stoornissen genoemd omdat ze betrekking hebben
op de uiting van de stemming.
Depressie en manie worden gezien als tegenpolen.
file:///C:/Users/julie/Desktop/Mental%20Health/Blok%202%20-
%20Stemmingsstoornissen/Literatuur/Description%20of%20mood%20disorders.pdf
➔ Zie link voor meerdere illustraties
Are mood disorders progressive?
Chronische onderbehandeling van unipolaire depressie → restverschijnselen blijven bestaan en
terugvallen en herhalingen treden op → sneller optredende episodes van depressie → slechte inter-
episode herstel → bipolaire spectrum stoornis → behandelingsresistentie.
Patiënten met bipolariteit → progressief, in het bijzonder zonder adequate behandeling.
DUS: manische en depressieve episoden ontwikkelen tot gemixte en dysfore episode en uiteindelijk
tot rapid cycling, instabiliteit en behandelingsresistentie.
Neurotransmitters and circuits in mood disorders:
3 neurotransmitters betrokken bij stemmingsstoornissen:
- Serotonine, dopamine en norepinephrine.
Deze drie werken samen. Er wordt verondersteld dat veel van de symptomen duiden op een
disfunctie van verschillende combinaties van deze drie neurotransmitters. In principe werken alle
behandelingen in op één of meer van deze drie systemen.
,Leerdoelen
1. Klinisch beeld van stemmingsstoornissen (symptomen, DSM criteria, ken de belangrijkste +
onderscheiden, diagnostiek → kort, alleen belangrijkste)
Soort stemmingsstoornis Symptomen
Bipolaire-I stoornis Depressieve symptomen:
Kernsymptomen (minimaal 1):
- Depressieve stemming
- Verlies interesse/plezier
Bijkomende symptomen (4 of meer):
- Verandering gewicht/eetlust
- Insomnia/hypersomnia
- Psychomotorische agitatie of remming
- Moeheid of energieverlies
- Gevoelens van waardeloosheid/schuld
- Verminderde concentratie/besluiteloosheid
- Doodsgedachten/suïcidegedachten
Symptomen duren tenminste 2 weken en veroorzaken significant lijden
of beperkingen van het functioneren.
Manische symptomen:
Kernsymptomen (beide aanwezig):
- Abnormaal en persisterend verhoogde, expansieve of
prikkelbare stemming
- Abnormaal en persisterend verhoogde doelgerichte activiteit of
energie
Bijkomende symptomen (3 of meer):
- Opgeblazen eigenwaarde/grootheidsideeën
- Afgenomen slaapbehoefte
- Spreekdrang
- Gedachtenvlucht
- Verhoogde afleidbaarheid
- Toegenomen activiteit/psychomotorische agitatie
- Activiteiten met sociaal pijnlijke gevolgen
Symptomen duren tenminste 1 week en veroorzaken significant lijden
of beperkingen van het functioneren.
Bipolaire-II stoornis Depressieve symptomen:
Kernsymptomen (minimaal 1):
- Depressieve stemming
- Verlies interesse/plezier
Bijkomende symptomen (4 of meer):
- Verandering gewicht/eetlust
- Insomnia/hypersomnia
- Psychomotorische agitatie of remming
- Moeheid of energieverlies
- Gevoelens van waardeloosheid/schuld
- Verminderde concentratie/besluiteloosheid
- Doodsgedachten/suïcidegedachten
Symptomen duren tenminste 2 weken en veroorzaken significant lijden
of beperkingen van het functioneren.
Hypomane symptomen:
, Kernsymptomen en bijkomende symptomen zijn gelijk met deze van
een manische episode. Maar psychotische verschijnselen komen niet
voor en opname is niet noodzakelijk. Symptomen duren tenminste 4
dagen, gaan gepaard met verandering functioneren, maar veroorzaken
geen significante beperkingen van functioneren.
Cyclothyme stoornis Minstens 2 jaar chronisch wisselende stemming met perioden met
manische symptomen en perioden met depressieve symptomen.
Symptomen zijn echter onvoldoende in aantal, ernst,
doordringendheid of duur om volledig aan de criteria voor (hypo)mane
of depressieve episode te voldoen.
Bipolaire stoornissen worden beschreven in twee dimensies:
Polariteit (manie en depressie)
Cycliciteit (het wisselende en recidiverende beloop).
De ernst, duur, frequentie en patroon waarin dit gebeurt en mate waarin tijdens het interval herstel
optreedt, vertonen grote individuele verschillen.
Depressie: remming met gedaalde stemming, negatieve kijk op zichzelf en verminderde activiteiten.
Manie: ontremming met verhoogde, expansieve stemming, zelfoverschatting en toegenomen
activiteit. In ernstige gevallen kunnen beide een psychotische vorm aannemen.
Hypomanie: lichte vorm van manie; toestand die geen grote beperkingen in relationeel, sociaal of
beroepsmatig functioneren veroorzaakt.
2. Prevalentie bipolaire stoornissen
Mannen: 1.2%
Vrouwen: 1.4%
Bipolaire stoornissen kunnen zich op elke leeftijd manifesteren, maar beginnen het vaakst in
adolescentie/jonge volwassneheid (tussen 15 en 25e levensjaar).
Onderscheid tussen early-onset en late-onset bipolaire stoornissen (leeftijdsgrens 50 jaar).
3. Comorbiditeit bipolaire stoornissen
Hoog: tenminste 92% heeft 1 andere psychiatrische aandoening, tenminste 70% heeft 3 andere
psychiatrische aandoeningen.
Meest voorkomend: angststoornissen, impulscontrolestoornissen zoals ADHD en middelenmisbruik.
Vrouwen: internaliserend.
Mannen: externaliserend.
4. Differentiaaldiagnostiek bipolaire stoornissen
Differentiaaldiagnose: recidiverende unipolaire depressie.
Kenmerken bipolariteit bij depressieve patiënt:
- Eerdere manie of hypomanie
, - Eerdere manie op hypomanie bij gebruik antidepressiva
- Hypomanie of manie bij eerstegraadsfamilieleden
- Leeftijd bij de eerste psychiatrische symptomen <30 jaar
- Multipele (>2) eerdere stemmingsepisoden
- Kortdurende depressie (<1 maand) met abrupt begin en eind
- Non-respons of stemmingsinstabiliteit bij gebruik antidepressiva
- Vrouwen: post-partumdepressie
Differentiaaldiagnose: emotie-regulatie stoornis.
Onderscheid tussen state (typisch voor episodisch optredende stemmingsstoornis) en trait (typisch
voor continu aanwezige persoonlijkheidsstoornissen) is lastig.
Emotie-regulatie: stemmingswisselingen overwegend negatief gekleurd, treden vooral op in reactie
op omgevingsfactoren en duren meestal slechts enkele uren. Impulsiviteit is continu aanwezig
kenmerk (trait → eigenschap) en komt vaak tot uiting in suïcidaal en zelfdestructief gedrag.
Manie: impulsiviteit vooral episodisch (state → momentopname) en doelgericht.
Diagnose persoonlijkheidsstoornis wordt vaak gesteld door aanwezigheid symptomen passend bij
depressie/manie.
Schizoaffectieve stoornis kan worden beschouwd als overgangscategorie van bipolaire stoornis met
stemmingsincongruente psychotische kenmerken naar groep van schizofrene psychosen.
Psychotische kenmerken verdwijnen niet als stemming genormaliseerd is en er kunnen negatieve
symptomen blijven bestaan. → overlap bipolaire stoornis en schizofrene psychosen.
5. Prognose en beloop bipolaire stoornissen
Overmatig alcoholgebruik en aanwezigheid persoonlijkheidsstoornis voorspelt ongunstiger beloop.
Beloop vertoont grote individuele verschillen (zie figuur).
Begint meestal met depressieve episode(n) → deze overheersen meestal ook.
Rapid cycling: onafgebroken reeks stemmingsepisoden.
Mogelijkheid tot vertonen cognitieve stoornissen die inherent aan stoornis zijn; stoornissen in
verbale geheugen, werkgeheugen en planningstaken → hinder in werk, huishouden en
interpersoonlijk functioneren.
Zo’n 25-30% doet tenminste 1x een suïcidepoging → risicofactoren: familieanamnese met suïcide,
vroeg begin, veel depressieve symptomen, gemengde episoden, rapid cycling, toenemende ernst van
episoden, aanwezigheid comorbide psychiatrische stoornissen en misbruik alcohol/drugs.
Suïcide komt vaker voor tijdens depressieve/gemengde episode dan tijdens manische episode. Vroeg
in beloop en kort na ontslag → verhoogd risico.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper julietchudy. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,34. Je zit daarna nergens aan vast.
