Hoofstuk 6 soorten en populaties
6.1 De verwantschap tussen soorten
Tot voor kort 2 criteria om vast te stellen of individuen tot dezelfde soort behoren: overeenkomst in
uiterlijke kenmerken en de mogelijkheid om vruchtbare nakomelingen te kunnen krijgen. Bij
uiterlijke verschillen was het voortplantingscriterium doorslaggevend. Tegenwoordig informatie uit
DNA-onderzoek als aanvulling. Een soort beschrijven gaat aan de hand van gemiddelde kenmerken,
er is namelijk veel variatie binnen soorten.
Als een soort is beschreven, krijgt die een wetenschappelijke naam. 2 delen: de geslachtsnaam (met
hoofdletter), gevolgd door de soortaanduiding (kleine letter). Dit heet de binominale naamgeving.
Achter de 2 delen staat soms nog een letter van de persoon die de soort als eerste beschreef of een
naam van een ondersoort. Een ondersoort is meestal een geografisch afgescheiden groep met
andere kenmerken. In de naam is soms een eigenschap te zien. De naamgeving is ingevoerd door
Linnaeus. Hij heeft geboeid door de taxonomie heel veel soorten ingedeeld. De taxonomie plaatst
organismen in steeds groter wordende groepen: organismen soorten geslachten families
orden klassen afdelingen rijken domeinen. Door fokken ontstaan variaties: rassen.
Die zijn geen onderdeel van de taxonomie. Eerst was de hoogste indelingsgroep het planten -en
dierenrijk, later daar de bacteriën bij. Nu de domeinen met elk een ander type rRNA als hoogste
groep: de archaea, bacteriën en eukaryoten. Archaea en bacteriën zijn beide prokaryoten:
eencelligen zonder celmembraan. De bouw van het celmembraan van archaea wijkt af van die van
andere groepen, want die bestaat uit een enkele laag fosfolipiden met lange, vetachtige (isopreen)
staarten.
Soms lijken dieren op elkaar, maar toch laat DNA-onderzoek grote verschillen zien. Biologen
gebruiken DNA-onderzoek om tot een betrouwbare indeling van de soorten te komen. Ze
analyseren genen voor eiwitten die in veel organismen voorkomen, zoals het hemoglobinegen.
Genen die met constante snelheid muteren vormen een moleculaire klok. Nauw verwante soorten
hebben een vrijwel gelijk hemoglobinegen. Hoe meer mutaties in een gen, hoe minder verwant
soorten zijn.
Mensen bepalen wat soorten zijn en hoeveel ze mogen verschillen in uiterlijk en DNA, maar de
natuur houdt zich niet aan menselijke regels. Grens tussen soorten is soms vaag. Soms zijn er
kruisingen tussen verschillende soorten en krijgen ze levensvatbare nakomelingen: hybriden.
Hybriden helpen families in kaart te brengen, want jongen kunnen alleen ontstaan als DNA
overeenkomstig is. Hybriden zijn meestal onvruchtbaar. Bij dieren met ongeslachtelijke
voortplanting vervalt het criterium vruchtbare nakomelingen.
6.2 populaties
Als een nieuwe soort ‘ontdekt’ wordt, betekent dat niet altijd dat ’ie nog niet is beschreven. Dan
komt de soort vaak ergens anders vandaan; populaties, groepen organismen van dezelfde soort in
een bepaald gebied. Om de populatiegrootte te bepalen kan je tellen, maar dat is moeilijk bij kleine
organismen. Dan is schatten een betere werkwijze. Voor schatten kan je de vangst-
terugvangstmethode gebruiken. Je vangt daarbij in een bepaald gebied dieren in vallen, merkt die
dieren (n1) en laat ze weer los. Even later weer opnieuw (n 2), waarvan een deel een merkteken heeft
(n3). De totale populatie is dan te berekenen via N= (n1 x n2) / n3. Ook uit DNA van bijvoorbeeld haren
is de populatiegrootte te bepalen door naar repetitief DNA te kijken.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Rianne2323. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.