Beknopt overzicht Filosofie in Humanistiek studiejaar 2021-2022
B1-ZIN2
Index
- Filosofie
- Griekse oudheid
- Epicurus
- Stoa
- Plato
- Aristoteles
- Middeleeuwen
- Renaissance
- Erasmus
- De Montaigne
- Descartes
- Hume
- Kant
- Kierkegaard
- Nietzsche
- DuBois
- Husserl
- Heidegger
- De Beauvoir
- Sartre
- Existentiefilosofie
,Filosofie
In de sociale wetenschappen is er sprake van feitelijkheden die getoetst kunnen
worden. De filosofie gaat over mogelijkheden en niet over empirisch toetsende
ideeën. Het gaat over mogelijkheden die eigen is aan mensen of met het menselijk
bestaan gegeven is. De filosofie kan de empirische wetenschappen aanvallen door
bijvoorbeeld kaders te verhelderen. De vraag is in de filosofie onderdeel van de
vraag (geen dogmatisme). Losse ideeën zijn geen ideeën. Je kunt ideeën van
filosofen in relatie tot ideeën van andere filosofen begrijpen.
Griekse oudheid
- Polis staat centraal - het individu is onderdeel van de politieke gemeenschap.
Er is een gemeenschappelijk universeel Goed / moraal, dus onpersoonlijk en
buiten de mens zelf.
- Denkers hebben de gemeenschap als uitgangspunt → onszelf
ontwikkelen naar goddelijk uitgangspunt.
- Ethisch determinisme: er is een soort moraal die bepaalt hoe we onze moraal
vinden: menselijke voltooiing volgens externe criteria (kennen door opvoeding
en studie).
Epicurus
- is grondlegger van hedonisme: genot als levensdoel
- Ataraxia: een toestand van welbehagen en behoeftebevrediging, dus
geestelijk genot - ware kennis is de juiste keuzes maken en dit is de beste
basis voor gedrag en mentale rust.
- Hogere en lagere genoegens: geestelijk genot is belangrijker dan
lichamelijk genot, maar je moet ook ‘genoegen’.
- Genot is een bevrediging van levensbehoeften.
- Genot op de lange termijn: bepaalde genietingen afwijzen om
pijn te voorkomen.
- De vriendschap speelt een grote rol: het beste leven is teruggetrokken
temidden van vrienden.
Stoa
- De wereld wordt bestuurd door God (logos).
- Alles gebeurt om goede redenen, dus ook lijden.
- Ieder mens bevat een vonk van de ‘goddelijke logos’ - we moeten het
lot, deze goddelijke logos, aanvaarden (Nietzsche). Om deze vonk te
volgen moeten we in soberheid leven.
- Morele goedheid bereist zelfbeheersing en plichtsgetrouwheid:
niet alle lichamelijke genoegens nastreven. Lichamelijk genot is
voor dieren, niet voor mensen.
- De ziel is stoffelijk.
, Plato
- De mens heeft 2 behoeften: erbij horen en uniek zijn. Een eigen karakter is de
balans hiertussen. Door de rede te ontwikkelen bewerkstellig je je balans.
- was antidemocratisch: de staatsregeling zal pas een afgerond geheel vormen
als het toezicht op de handhaving kennis van de waarde. De ideale staat:
leiders, wachters en onderdanen. De filosoof-koning is de ideale leider en is
de opvoeder van het volk en kent de waarde:
- De waarde is de oorzaak van alles wat goed is en waar ieder naar
streeft bij alles wat hij doet. Wie de Ideeën heeft gezien, bezit kennis
over de waarde, want de waarde is kennis in dit komt vanuit een
hogere orde, de Ideeënwereld. De waarde moet gezien worden als iets
transcendents: hij bestaat in de Ideeënwereld omdat daar alle ware
dingen zijn. De waarde is relationeel en daarom kenbaar, net zoals de
zon dingen kenbaar maakt. De zon kun je niet zien maar wel enigszins
waarnemen.
- Ideeën zijn eeuwige en volmaakte oervormen. De aardse
verschijningen zijn onvolmaakte afspiegelingen van de Ideeën.
Ze sluimeren in ons kenvermogen en als dat niet was, dan
zouden we ze niet kennen. Ons kenvermogen is beperkt en we
kennen daardoor een verwrongen beeld van de werkelijkheid.
Diep in onze ziel zijn herinneringen aan de Ideeënwereld. Door
veel te studeren ben je verlost uit de aardse schijnwereld.
- De allegorie van de grot: mensen kennen op aarde (grot)
alleen de schaduwen. Daarbuiten ligt de Ideeënwereld.
Plato geloofde ook dat we onszelf kunnen bevrijden uit de
grot en dan wel de echte Ideeën kunnen kennen.
- Dualistisch mensbeeld: de ziel is onsterfelijk en komt bij
geboorte in het lichaam. De ziel is de verbinding tussen
het lichaam en de hogere Ideeënwereld. Tussen
verlangens van de ziel en verlangens van het lichaam.
De mens moet balans vinden. Deze zoektocht naar
autonomie leidt tot verlossing.
Aristoteles
- We staan midden in de werkelijkheid, niet in een schaduwwereld, dus we
moeten bij de fysica beginnen om de werkelijkheid te beschrijven. Het goede
zit juist in de wereld.
- ging uit van potentialiteit: er is sprake van een voortdurend wordingsproces
van potentie naar actualiteit. Elk ding ontwikkelt zich naar iets wat er bij de
geboorte al in zit. Alles heeft potentie en een natuurlijke orde.
- Alles in de wereld streeft naar het goede. Mensen streven naar het
goede en geluk. Het leven is niet anders dan een ethische training
(‘worden wie je bent’). In potentie zijn we deugdzame mensen en dat is
afhankelijk van biologische wording en opvoeding.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper linda1903. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,92. Je zit daarna nergens aan vast.
