Verpleegkundig leiderschap PL4
Naam: Rebecca Slagmolen
Studentnummer: 1676724
Naam cursus: GVE-4.PL4.17
Groepscode: GVE-2DUV-PLD
Aantal woorden: 4425
Stagedocent: Floortje Keuskamp
Organisatie: Beweging 3.0, Lisidunahof, Leusden.
Werkbegeleider: Jasper Meursing
Uiterlijke inleverdata: 16 januari 2023
, 1. Kennismaking met leiderschap
1.1 Persoonlijke visie op leiderschap
Verpleegkundig leiderschap kent vele visies en is daarom ook niet te koppelen aan één
definitie. Leiderschap is onderdeel van ons alle dagelijkse werk, waarin samenwerking,
evidence based practice, hoe je handelt en je opstelt centraal staat.
“Verpleegkundig leiderschap is staan voor je doelgroep, het gebruik maken van evidence
based practice en het multidisciplinair delen van visies om als uiteindelijke doel de kwaliteit
van zorg voor cliënten te kunnen verbeteren”.
Door middel van het boek Verpleegkundig Leiderschap is mijn eigen mening hierover tot
stand gekomen (Vermeulen et al., 2017).
Het stellen van reflectieve en onderzoekende vragen kunnen het verschil maken
voor de kwaliteit van zorg voor de cliënten en is passend bij verpleegkundig
leiderschap. Leiderschap is een specifieke manier van werken en kan dan ook
ontwikkeld worden vanuit enthousiasme voor het verpleegkundig vak (Vermeulen
et al., 2017).
Er zijn vier onderdelen die van belang zijn bij verpleegkundig leiderschap waarbij
een multidisciplinaire samenwerking centraal staat. De verpleegkundige kent
zichzelf en is empathisch, de verpleegkundige stelt gerichte en haalbare doelen
en hij of zij streeft naar het kritisch kijken naar het systeem waarmee dagelijks
wordt gewerkt. Hierin wordt iedere zorgprofessional betrokken en zet hierbij zijn
of haar klinisch leiderschap in, ieder op zijn of haar eigen niveau (Vermeulen et
al., 2020).
1.2 Verpleegkundige leiderschap in de dagelijkse praktijk
Verpleegkundige leiders dragen zorg voor cliënten door hun kennis en kunde te delen zowel
op micro- als op macroniveau (Huber, 2010).
Leiderschap is wanneer de verpleegkundigen de belangen nastreeft van zijn of haar cliënten
(Adriaanse, 2020). Een voorbeeld van microniveau is dat de belangen van de cliënt worden
ingebracht door de verpleegkundigen zowel bij overleggen als bij het opstellen van
behandel- en benaderingsplannen.
Bij verpleegkundig leiderschap op microniveau wordt ook gedacht aan het indiceren, het
coördineren van zorg en het verstrekken van informatie over ziektebeelden binnen
verschillende teams. Daarbij is de reflectie hierop belangrijk.
Door het inzetten van zorg met kwaliteit kunnen mensen met een chronische ziekte in de
toekomst langer thuis blijven wonen. Wat hierin centraal staat is zelfredzaamheid en de
autonomie van de zorgvrager (Kennisplein Zorg voor Beter, 2020).
Om het hele proces vanuit huis naar een intramurale setting in kaart te brengen bij het
gekozen thema, is er de keuze gemaakt om de gehele zorgketen hierin mee te nemen.
De wijkverpleegkundige zal samen met de cliënt beoordelen en afspreken wat er nodig is om
de cliënt zo lang mogelijk thuis te kunnen laten wonen. Het is daarom ook belangrijk met
regelmaat te overleggen en te reflecteren op eigen handelen, wat passend is bij de zorg voor
de cliënt. Wanneer dit niet meer gaat, zal iemand in aanmerking komen voor een verpleeg-
of verzorgingstehuis. Ook hier staat het verpleegkundig leiderschap centraal omdat er hier
multidisciplinair wordt overlegd wat goede en passende zorg is bij het individu. Ook tijdens
het wonen in verpleeghuis wordt er met regelmaat gekeken of er een andere indicatie
aangevraagd moet worden omdat er bijvoorbeeld meer moeilijk hanteerbaar gedrag op de
voorgrond komt te staan.
, Het aankaarten en hierover in gesprek gaan met elkaar en werken aan kwaliteit van zorg
toont verpleegkundig leiderschap.
1.3 Verpleegkundig leiderschap en de verbetering van kwaliteit van zorg
Het geven van verantwoorde zorg is voor zorginstellingen verplicht vastgelegd in de
Kwaliteitswet zorginstellingen (KWZ). De omschrijving vanuit het KWZ over verantwoorde
zorg is cliënt gericht, wat bestaat uit de behoefte van de cliënt, doelmatigheid en of zorg van
goed niveau is.
Er zijn vier eisen waaraan voldaan moet worden om de kwaliteit te waarborgen namelijk: De
organisatiestructuur moet ingericht zijn op kwalitatief goede zorg, de zorg moet van goed
niveau zijn met overeenstemming met de cliënt, de instelling moet een jaarverslag
aanleveren om de kwaliteit te kunnen verantwoorden en er moet systematisch gewerkt
worden (Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, 2021).
Binnen de organisatie en woongroepen waar ik werk kunnen verschillende voorbeelden
genoemd worden waar leiderschap ervoor zorgt dat de kwaliteit van zorg verbeterd wordt.
Mijn functie op mesoniveau bestaat onder andere uit het coördineren van verschillende
teams, waarbij ook het waarborgen van kwaliteit hoort. Hieronder valt ook het melden van
incidenten. Er wordt gewerkt met het meldingen incidenten cliëntensysteem ook wel de MIC-
commissie genoemd. Mijn rol als verpleegkundige is om te zorgen dat elk teamlid bewust
omgaat met het melden van incidenten. Deze MIC-meldingen worden maandelijks
besproken in het kwaliteitsoverleg. Het doel hierbij is om inzicht te geven, bewustwording en
het te leren van fouten en daarmee de kans op fouten maken en de daarbij behorende
risico’s te verminderen wat bijdraagt aan veilige zorg (Kennisplein Zorg voor beter, 2021).
Daarnaast is er belangrijk veilig en gezond te kunnen werken. Hiervoor is er een
aandachtsvelder fysieke belasting waarvoor jaarlijks een scholing gevolgd wordt en op de
werkvloer hier een coachende rol zichtbaar moet zijn. Ook is er steeds meer sprake van
onvrijwillige zorg, waar ook een aandachtsvelder voor is. Namelijk de Wet Zorg en Dwang en
hier moet twee keer per jaar voor de locatie een analyse worden geschreven.
Tenslotte is verpleegkundig leiderschap op mesoniveau multidisciplinair samenwerken. Deze
samenwerkingen hebben als doel: kwalitatieve en gerichte zorg, die aansluit bij de behoeften
van de cliënt (V&VN, 2019).
Hierin heeft een coördinerend verpleegkundige een organiserende en leidende rol. Een
coördinerend verpleegkundige is de verbintenis tussen het team, management en
multidisciplinair team. Door de combinatie van disciplines wordt er bijgedragen aan kwaliteit
van zorg en cliëntveiligheid.
1.4 Verpleegkundig leiderschap en verbeteren van kwaliteit van zorg op organisatie-,
regionaal- en landelijkniveau
Volgens Vilans, (z.d.) gaat kwaliteit over het continu verbeteren van zorg, in gesprek zijn met
de cliënten, mantelzorgers, zorgverleners, beroepsverenigingen, politici, en verzekeraars.
Organisatie: Veel zorginstellingen hebben op organisatorisch niveau een verzorgende of een
verpleegkundige adviesraad (VAR of VARR). Ook bestaan er multidisciplinaire professionele
adviesraden (PAR).
Bij Beweging 3.0, Lisidunahof wordt er gebruik gemaakt van een VVAR, een combinatie van
een verpleegkundigen en verzorgenden raad.
De VVAR bestaat uit verpleegkundigen en verzorgenden die werkzaam zijn binnen de
organisatie. De verpleegkundigen en verzorgenden geven advies over de kwaliteit van zorg
vanuit verschillende invalshoeken binnen de beroepsgroep. De VVAR stimuleert de
inhoudelijke ontwikkelingen met betrekkingen tot het beroep.