Psychologie de Basis
Samenvatting
Hoofdstuk 1: Geest, gedrag en psychologische wetenschap (kennisclips en boeksamenvatting)
Het woord psychologie is afkomstig uit het Oudgrieks. Pysche betekent ‘geest’
Het aanhangsel –logie betekent ‘gebied van studie’. Letterlijk dus, studie van de geest.
Psychologie = wetenschap, gedrag en geestelijke processen
Soorten verschillende psychologie
- Cognitieve psychologie = houdt zich bezig met welke mechanisme in ons hoofd spelen, hoe
denken we? Hoe ontstaan emoties? Hoe onthouden we dingen?
- Biologische psychologie = houdt zich bezig met de zenuwen, cellen in onze hersenen en kijkt
naar waar het geheugen zit in onze hersenen
- Klinische psychologie = houdt zich bezig met hoe komt het dat mensen sommige psychische
klachten hebben
- Ontwikkelingspsychologie = hoe ontwikkelen mensen zich, hoe leren kinderen?
- Sociale psychologie = houdt zich bezig met interacties tussen mensen, hoe mensen naar elkaar
kijken en hoe groepen elkaar beïnvloeden
Psychologie houdt zich niet alleen bezig met geestelijke processen, maar ook met gedragingen.
- Psychologie beslaat zowel interne geestelijke processen, die we alleen indirect waarnemen
(zoals denken, voelen en begeren), als externe (zoals praten, glimlachen en lopen)
- Niet medisch van aard, daarom zijn ze in het algemeen ook niet bevoegd om medicijnen voor te
schrijven
- Beschouwen de mensen die zij helpen als ‘cliënten’
De wetenschap van psychologie is gebaseerd op objectieve, verifieerbare gebeurtenissen.
Drie soorten psychologen:
1. Experimenteel psycholoog = Psycholoog die onderzoek doet naar elementaire psychologische
processen – in tegenstelling tot een toegepast psycholoog.
2. Docent psycholoog = Psycholoog met als primaire taak het geven van onderwijs op bijvoorbeeld
een hbo- of bacheloropleiding of aan een universiteit
3. Toegepast psycholoog = Psycholoog die door experimenteel psychologen vergaarde kennis
gebruikt om problemen van mensen op te lossen. Beinvloeden van gedrag, beoordelen van
gedrag, praktijkgericht onderzoeken, professioneel werken
Verschillende soorten toegepaste psychologen:
- Arbeids- en organisatiepsychologen (werkende mens)
- Gezondheidspsychologie
- Sportpsychologen
- Schoolpsychologen
- Klinisch psychologen
- Forensisch psychologen
- Omgevingspsychologen
- Gerontopsychologen
, Psychiatrie = Een medisch specialisme dat zich richt op de diagnose en behandeling van
mentale/psychische stoornissen. Medische opleiding. Zien deze mensen als patiënten
Pseudopsychologie = Niet-onderbouwde psychologische aannamen die als wetenschappelijke
waarheden worden gepresenteerd. Zoals handschriftanalyse, waarzeggerij of subliminale berichten die
ons gedrag zouden beïnvloeden.
Vaardigheden voor kritisch denken:
1. Wat is de bron? Is degene die de bewering doet, feitelijke kennis of op zijn minst advies heeft
gevraagd aan iemand met de noodzakelijke expertise. Heeft de bron iets belangrijks te winnen
bij de bewering? Probeert de bron politieke punten te score?
2. Is de bewering redelijk of extreem?
3. Wat is het bewijsmateriaal?
Anekdotisch bewijsmateriaal: getuigenissen die de ervaringen van iemand of enkele
personen schetsen, maar ten onrechte voor wetenschappelijk bewijs worden aangezien.
Is het bewijsmateriaal wetenschappelijk?
4. Is er mogelijk sprake van bias?
Kan de conclusie beïnvloed zijn door een bias? Bias is een vooroordeel, vervorming of
vertekening van een situatie, meestal op basis van persoonlijke ervaringen en waarde. De
vorm bias die het meeste toepassing is op het afschrikprogramma is emotionele bias: de
neiging om oordelen te vellen gebaseerd op attitudes en gevoelens, in plaats van op een
rationele analyse van het bewijsmateriaal. Ook heb je confrimation bias (bevestegingsbias):
de neiging om informatie die niet bij je opvattingen aansluit te negeren of te bekritiseren en
om in plaats daarvan informatie te zoeken waar je het wel mee eens bent
5. Worden veelvoorkomende denkfouten vermeden?
De meeste denkfout die van toepassing is, is de aanname dat gezond verstand een substituut
is voor wetenschappelijk bewijs.
6. Zijn er verschillende invalshoeken nodig voor dit probleem?
Kennisclip en boek samenvatting hoofdstuk 4 leren:
Psychologen definiëren leren ruim
- Leren: een blijvende verandering in gedrag of cognitieve processen als gevolg van een bepaalde
ervaring.
Eenvoudige vormen van leren:
- Habituatie: gewenning (nieuw gedrag vertonen door niet (meer) te reageren op een stimulus.
- Mere Exposure effect: Voorkeur voor (onbewust of bewust) eerder waargenomen stimuli
Stimulus-responsleren = vormen van leren die we kunnen beschrijven in termen van stimulus en
responsen, zoals klassieke en operante conditionering
Klasse conditionering
Reflexen versus gedrag:
Klassieke conditionering: Gedrag: operante conditionering
Fysieke reflexen Complex gedrag
Emoties Bewust
Onbewust/automatisch