Praktisch burgerlijk procesrecht
Hoofdstuk 2)
Dagvaardingsprocedure in eerste aanleg
2,1) inleiding en bevoegdheid rechter
Het Nederlandse recht kent 2 civiele procedures:
1. Dagvaardingsprocedure
2. Verzoekschriftprocedure
Altijd dagvaardingsprocedure, tenzij de wet zegt verzoekschriftprocedure (art 261 jo. 78 lid 1 Rv)
Absolute competentie: waar gaan we naar toe om een procedure te starten. in eerste aanleg is de
rechtbank altijd absoluut bevoegd, tenzij de wet anders aangeeft. De kantonrechter vormt ook een
onderdeel van de rechtbank en is dus geen uitzondering.
Afdelingscompetentie: de civiele kamer van de rechtbank is bevoegd, tenzij de kamer voor
kantonzaken bevoegd is (art 93 rv).
In welke gevallen is de kantonrechter in dagvaardingsprocedures bevoegd?:
1. Zaken waarin de vordering (incl rente tot de dag van de zitting) maximaal 25.000 euro
bedraagt.
2. Zaken waarin de vordering van onbepaalde waarde is maar er duidelijk aanwijzingen zijn dat
de vordering een waarde heeft van maximaal 25.000 euro (bijv schadevergoeding waarbij de
exacte omvang nog niet bekend is)
3. Arbeidszaken, huurzaken, zaken over consumentenkoopovereenkomsten en zaken over
consumentenkredietovereenkomsten (aardvorderingen)
4. Andere zaken waarin de wet uitdrukkelijk de kantonrechter als bevoegde rechter aanwijst.
Objectieve cumulatie: wanneer de eiser verschillende vorderingen op gedaagde heeft en hij deze
vorderingen tegelijk in één dagvaarding opneemt. Verband tussen de zaken is niet nodig.
Subjectieve cumulatie: wanneer er verschillende eisers of gedaagden zijn. Er is wél een verband
tussen de vorderingen vereist.
Relatieve competentie: (regio, welke plaats moet ik naar toe) gaat over de plaats van de rechtbank
die bevoegd is.
Uitzonderingen hoofdregel van art 99 Rv:
1. De wet wijst in sommige artikelen een tweede bevoegde rechter aan, naast de rechter in art
99 rv. In deze gevallen spreekt de wet van medebevoegdheid. Eiser kan kiezen bij welke
bevoegde rechter hij zijn zaak aanhangig wil maken.
2. Een bevoegde rechter kan worden aangewezen ipv de rechter uit art 99 rv. In dat geval geldt
niet de hoofdregel (woonplaats gedaagde) maar de door de wet aangewezen rechter.
Als een persoon de zaak bij het gerechtshof ipv de rechtbank aanhangig maakt is er sprake van
absolute competentie. Maakt een persoon de zaak bij de kantonrechter aanhangig ipv bij de kamer
voor handelszaken, dan wordt de zaak binnen de rechtbank verwezen (art 71 Rv) als een persoon de
zaak aanbrengt bij de rechtbank in Breda ipv Leeuwarden, dan gaat het om de relatieve competentie.
1
,2.2) dagvaarding
De dagvaarding is het officiële document waarmee de eisende partij de dagvaardingsprocedure moet
beginnen.
De procedure begint op het moment dat de dagvaarding via de deurwaarder wordt overhandigd (art
45 jo, art 111 lid 1 Rv)
Een dagvaarding wordt opgesteld door de advocaat/gemachtigde van de eisende partij. Een
dagvaarding wordt geschreven door een advocaat of gemachtigde, maar wordt gelezen uit de bril
van de deurwaarder.
De dagvaarding heeft 2 functies:
1. Het oproepen van de tegenpartij om in de procedure te verschijnen op de in de dagvaarding
genoemde datum en bij de daarin aangegeven rechter.
2. Het mededelen aan gedaagde van de eis en de redenen daarvoor.
De opbouw en structuur van de dagvaarding bestaat uit 3 onderdelen:
Deel 1: formaliteiten en administratieve gegevens (algemene eisen art 45 lid 3 Rv, specifieke
eisen art 111 lid 2 Rv) (dwingend rechtelijk)
Deel 2: inhoudelijk middenstuk (substantiëringsplicht (art 111 lid 3 Rv, bewijsaandraagplicht
art 111 lid 3 Rv) (onderbouwing, vordering, fundamentum, petendi)
Deel 3: de eis (eis, petitum/vordering)
Gebreken in de dagvaarding:
1. Hoofdregel: nietigheid (art 120 lid 1 Rv)
2. Herstelmogelijkheden:
Herstelexploot (120 lid 2 Rv jo 66 lid 2 Rv)
Geen verstek bij nietigheid, maar nieuwe roldatum (121 lid 1 en lid 2 Rv jo. 139 Rv), tenzij
dagvaarding gedaagde niet heeft bereikt (121 lid 3 Rv)
3. Verschijning gedaagde: geen nietigheid tenzij onredelijk geschaad in procesbelang (art. 122
Rv)
Verloop dagvaardingsprocedure in volgorde:
Dagvaarding (eiser; art 45 jo. 111 jo 125Rv)
Conclusie van antwoord (gedaagde; art 128 Rv)
Tussenvonnis (rechter)
Comparatie van partijen (alle partijen; art 131 jo. 87 jo. 88 rv)
Vonnis (rechter)
Afwijkingen van de dagvaardingsprocedure:
1. Tweede schriftelijke ronde na comparatie (132Rv) : Repliek (eiser), dupliek (gedaagde)
2. Verstek lenen (139 Rv lid 6)
3. Eis in reconventie = tegenvordering (136- 138 Rv)
4. Wijziging van eis (129-130 Rv)
2
, 5. Incidenten (208 Rv): vrijwaring (onvrijwillig; 210 Rv), voeging en tussenkomst (vrijwillig; 217
Rv)
Een dagvaarding heeft een aantal specifieke eisen en formaliteiten:
Dagvaardingsexploot. Een exploot is een officieel stuk van een deurwaarder. In de
dagvaardingexploot moeten de volgende gegevens worden opgenomen (art. 45 lid 3 Rv):
De datum van de betekening
De naam- en in het geval van een natuurlijke persoon ook de voornamen- en de
woonplaats van degene op wiens bezoek de betekening plaatsvindt.
De voornamen, de naam en het kantooradres van de deurwaarder.
De naam en de woonplaats van degene voor wie het exploot is bestemd
Degene aan wie afschrift van het exploot is gelaten, onder vermelding van diens
hoedanigheid of, indien het exploot elektronisch is gedaan als bedoeld in het tweede
lid, het elektronische adres waaraan afschrift van het exploot is gelaten.
Art. 111 lid 2 Rv bepaalt dat het exploot van dagvaarding aan nog een aantal formaliteiten
moet voldoen:
De door eiser gekozen woonplaats in Nederland.
In zaken waarin partijen in persoon kunnen procederen, indien de eiser bij
gemachtigde procedeert, de naam en het adres van de gemachtigde (kantonzaken
art 79 lid 1 Rv)
In zaken waarin partijen niet in persoon kunnen procederen, de naam en het
kantooradres van de advocaat die door de eiser wordt gesteld (advocaatzaken, art.
79 lid 2 Rv)
De eis en de gronden daarvan.
De aanwijzing van de rechter die van zaak kennisneemt, onder vermelding van het
adres van de zittingsplaats waar de zaak moet worden behandeld alsmede, indien de
zaak moet worden behandeld in een zittingsplaats waar geen stukken kunnen
worden ingediend, het adres waar stukken kunnen worden ingediend.
De roldatum waartegen wordt gedagvaard en, indien alsdan een terechtzitting
plaatsvindt, het uur daarvan.
In zaken waarin partijen in persoon kunnen procederen (kantonzaken): de wijze
waarop de gedaagde in het geding moet verschijnen, te weten in persoon of
vertegenwoordigd door een gemachtigde en de wijze waarop de gedaagde kan
antwoorden, zoals bepaald in artikel 82, eerste en tweede lid)
In zaken waarin partijen niet in persoon kunnen procederen: de wijze waarop de
gedaagde in het geding moet verschijnen, te weten vertegenwoordigd door een
advocaat.
De in art 139 genoemde rechtsgevolgen die intreden indien de gedaagde niet op de
voorgeschreven wijze in het geding verschijnt of, behalve in kantonzaken of zaken in
kort geding, het door zijn verschijning verschuldigde griffierrecht niet tijdig voldoet.
Indien er meer gedaagden zijn, in het art 140 derde lid genoemde rechtsgevolg dat
intreedt indien niet alle gedaagden op de voorgeschreven wijze in het geding
verschijnen.
De mededeling of van gedaagde bij verschijning in de procedure griffierrecht zal
worden geheven en binnen welk termijn dit griffierrecht betaald dient te worden
met verwijzing naar een vindplaats van de meest recentelijke bijlage behorende bij
3
, de Wet griffierrechten burgerlijke zaken waarin de hoogte van de griffierrechten
staan vermeld.
Indien het exploot van de dagvaarding een zaak betreft waarbij meerdere gedaagden
zijn betrokken, de mededeling dat van partijen die bij dezelfde advocaat verschijnen
en gelijkluidende conclusies nemen of gelijkluidend verweer voeren, op basis van
artikel 15 van de Wet griffierrechten burgerlijke zaken slechts eenmaal een
gezamenlijk griffierrecht wordt geheven
Kort geding
Het moet spoedeisend zijn. (art 256 Rv)
Het moet een zaak zijn met een duidelijk feitencomplex. (art 256 Rv)
De eisende partij heeft een advocaat nodig, de gedaagde partij niet (255 lid 1 Rv)
Algemene kenmerken kort geding procedure
1. Kort geding art 254-261 (bijzondere dagvaardingsprocedure )
Spoedeisend
Geschikt
2. Voorlopige voorzieningen (‘bij voorraad’)
Geen constitutief/ declaratoir vonnis
Eventueel bodemprocedure art 257 Rv
3. Bevoegde rechter
Absoluut: art 254 lid 1 Rv jo 50 Ro of art 254 lid 5 Rv
Relatief: art 99 e.v Rv
i. Start: dagvaarding
Geen rolzitting, op voorhand vragen om datum/tijd
Betekening dagvaarding door deurwaarder
Procesvertegenwoordiging? Art 255 lid 1 Rv (eiser, gedaagde)
ii. Mondelinge behandeling art 254 lid 1
De wet geeft in artikelen 48-63 Rv bijzondere regels voor het betekenen van de dagvaarding in
speciale gevallen:
Bekende verblijfplaats in Nederland/Europa . Als iemand niet bij een gemeente ingeschreven
staat, maar wel bij een ander persoon verblijft wordt het woonadres van deze persoon
gebruikt voor de dagvaarding. Heeft een persoon geen woonplaats in Nederland, ,maar wel
in het buitenland, dan geldt artikel 56 Rv.
Betekenisverdrag 1965. Er zijn voor dagvaarden buiten Europa speciale regels (art 55 Rv),
maar betreft het een land dat partij is bij het Betekeningsverdrag van 15 November 1965,
dan gelden afwijkingen van art 55.
Openbare dagvaarding. Personen zonder bekende woon- of verblijfplaats (in Nederland of
buitenland) kunnen worden gedagvaard als beschreven in art 54 lid 2 Rv. Er wordt tevens
een dagvaardingsexploot gepubliceerd in de Staatscourant. Dit wordt ook wel ‘openbare
dagvaarding’ genoemd.
Betekening aan rechtspersoon. Art 49-51 Rv. In deze artikelen is geregeld waar de betekening
van een dagvaarding moet plaatsvinden wanneer de gedaagde een publiekrechtelijke
rechtspersoon is (bvb gemeente)
4
