Hoorcollege 1 – Sensibiliteit
Sensoriek = de algemene zintuigfunctie.
Sensibiliteit = somatosensoriek het GEVOEL van het lichaam.
Hersenen kunnen niets doen als ze geen informatie krijgen uit de buitenwereld en uit het lichaam.
Gevoelswaarwordingen worden geregistreerd door gespecialiseerde sensibele receptoren die
uiteenvallen in drie soorten:
Extereceptoren - in de huid.
Proprioceptoren – in het bewegingsapparaat en in het binnenoor.
Interoceptoren – in inwendige organen zoals darmen of bloedvaten.
Sensibele receptoren komen in grote aantallen voor in de huid, vooral in de onbehaarde huid van
vingers, handpalmen, voetzolen en lippen. Overigens fungeren haren ook als sensibele receptoren
doordat de haarwortels zijn omsponnen met zenuweindigen. Een donshaartje op de huid is in wezen
een speciaal geconstrueerd zintuigorgaan –de enige sensibele receptor die met het blote oog
zichtbaar is. De propriocepsis wordt verzorgd door sensibele receptoren in gewrichtskapsels in
spieren en in pezen. De spieren peeszintuigen hebben een bijzondere
anatomie die hier buiten beschouwing blijft. In het algemeen
onderscheiden we twee soorten receptoren:
1. Ingekapselde mechanoreceptoren: gevoelig voor lichte
indeuking, bijv. lichaampjes van Meissner.
a. Fijne tast
2. Vrije zenuweindigen: aanraking, warmte, pijn, koude
weefselbeschadigingen.
a. Grove tast
Zenuwvezels
Sensibele zenuwvezels zijn axonen van sensibele neuronen
Cellichamen bevinden zich in de spinale ganglia.
Impulsrichting van perifeer naar centraal (altijd)
Verbinden receptoren met ruggenmerg.
Gemyeliniseerde vezels geleiden snel; hoe dikker de vezel, hoe hoger de geleidingssnelheid.
Ongemyeliniseerde vezels geleiden veel langzamer. Bepaalde receptoren zijn verbonden met
bepaalde vezeltypen. De relatie is als volgt:
Opstijgende sensibele banen
Receptor sensibel neuron informatie die het ruggenmerg
hersenen bereikt.
Het wordt na overschakeling in de achterhoorn voorgeleid naar
supraspinale centra. Dit zijn een aantal opstijgende banen in de witte
stof van het ruggenmerg.
1. De achterstreng DIK
2. De spinocerebellaire baan (houding van lichaam)
3. De tractus spinothalamicus (voorzijstreng) DUN
Achterstrengsysteem kruising stam
Spinothalamicus-systeem kruising ruggenmerg
, Thalamus:
kerncomplex waar alle sensorische informatie
wordt overgeschakeld, zo kan het zenuwstelsel
alles verwerken.
- Aandacht is hier ook van groot belang.
- Schakelstation
- Filteren wat wel of niet van belang is, alleen de
benodigde informatie.
Daarna komt het aan in de primaire sensibele cortex:
Bewustwording en voorlopige lokalisatie van
gevoelsprikkels.
o Gyrus post-centralis
Somatotopie homunculus:
Kijken welk gebied achterloopt, of waar het gevoel weg is.
Beredeneren als iemand bepaalde uitvalverschijnselen heeft, WAAR er iets mis is in de
hersenen.
Links uitval, is rechts aangedaan en andersom.
Gnostische sensibiliteit: gevoelswaarneming die het mogelijk maakt om bijvoorbeeld de
bewegingsrichting van een huidprikkel te voelen of de precieze stand van een extremiteit.
Onderscheidend
Ongekapselde mechanoreceptoren
Dikke vezels
Ipsilaterale achterstreng
Vitale sensibiliteit: waarschuwende functie: pijnzin, warmtezin, koudezin en grove tastzin.
Waarschuwend
Vrije zenuweindigingen
Dunnen vezels
Contralaterale tr. spinothalamicus
Diverse onderzoeken
Onderzoek van de sensibiliteit: De sensibiliteit wordt onderzocht door toediening van aanrakings-,
pijn - en andere prikkels in de gebieden waarin men geïnteresseerd is. Sensibiliteitsonderzoek is
tijdrovend en vraagt veel concentratie van de patiënt, die bij de proefjes steeds zijn ogen gesloten
moet houden. De kans bestaat dat de aandacht na een tijdje wegzakt waardoor het onderzoek
onbetrouwbaar wordt. Het is daarom zaak goed te bedenken welke modaliteiten men wil
onderzoeken, en waar in het lichaam. `
Onderzoek van de aanrakingszin: De aanrakingszin of tastzin kan simpel worden onderzocht met een
plukje watten, een zacht penseel, een punt van een papieren zakdoekje, of zelfs de vingertop. De
aanraking moet licht zijn en mag zich niet over de huid verplaatsen (dus niet strijken). Op deze wijze
wordt een aantal locaties getest.
- GN /VIT
Onderzoek vitale sensibiliteit:
- Pijnzin: speld en ronde knop
- Warmte- en koudezin: twee reageerbuisjes en de huid wordt door willekeurige buisjes
aangeraakt, de patiënt moet dan aangeven wat hij voelt.
Onderzoek van de oppervlakkige gnostische sensibiliteit:
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper irishooijer. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
