Hoofdstuk 1 – Inleiding
Criminologie: de wetenschap die criminaliteit vanuit verschillende invalshoeken benadert.
- Criminaliteit als verschijnsel
- Persoon van de misdadiger
- Slachtoffer van criminaliteit
- Plaats van criminaliteit binnen het heersende politieke systeem
- Of op reacties om op criminaliteit te reageren
Rol criminoloog: Berichtgeving in kaart brengen het in beeld brengen van de context en
het hoofd koel houden
Criminaliseren Decriminaliseren
Vb. verkrachting binnen het huwelijk vb. prostitutie
Criminaliteit als sociaal construct.
= Binnen de samenleving zijn er afspraken gemaakt (formele sociale controle)
Historisch overzicht
- Plato
- Quetelet
- Lombroso
- Marxisme +/- 17e eeuw klassieke school in criminologie. ‘vrije wil & rationaliteit’ als
sleutelwoorden.
Montesqieu (Trias Politica): o.a. straf in verhouding met de misdaad
(proportionaliteitsbeginsel) & het verband tussen misdaad en externe factoren
(klimatologische factoren)
Rousseau (sociaal contract): niemand kan een mens onderwerpen zonder dat deze
daarmee instemt. Gezamelijke volk ↔ absolustische volk
Vb. fouilleren voor veiligheid.
Beccaria (legaliteit & proportionaliteit): het individu moet zo min mogelijk worden
gehinderd door het recht, de ernst van een misdrijf wordt bepaald door de schade
die een ander is aangedaan. Straffen moeten per misdrijf worden vastgesteld en in
de juist verhouding staan (proportionaliteitsbeginsel). Excessieve straffen zijn
inefficiënt, opleggen van een straf moet vrij zijn van corruptie en vooroordeel.
Bentham (gebaseerd op de gedachten van de klassieke school ingang, ale burgers
werden gelijk enz.): ‘pleasure-pain-principe’ is het idee dat menselijk gedrag in het
algemeen wordt gedreven door het behalen van zoveel mogelijk voordeel en het
vermijden van nadeel. Mensen overtreden de wet voor pleasure (seks, geld,
spanning), daar tegenover moet pain staan. Mensen kunnen dan zelf de afweging
maken.
Ook: panopticum = soort gevangenis (rond) in Nederland gebouwd.
Grondleggers: de eerste theorieën
Klassieke school & misdadigers handelen vanuit rationeel perspectief tegengesproken: opkomst
positivisme / bio-antropologische school.
Uitgangspunt: criminaliteit is aangeleerd. Geen plaats meer voor emoties of morele argumenten.
, Lombroso: Lichaamskenmerken onderzoek.
Conclusie: misdadigers hebben een aangeboren afwijking. (hoofden laag voorhoofd,
assymetrisch gezicht enz.) Ook hebben zij een aangeboren gedragsafwijking (lui, ijdel, aanleg
tot gokken).
L’yomo delinquente
+ Atavisme (een terugval in de evolutie waardoor primitieve kenmerken weer een rol gaan
spelen).
Kritiek: Lombroso ontkent dat moraliteit plaats- en tijdgebonden kan zijn.
Hoofdstuk 2 – Aard en omvang van criminaliteit
Beschrijvende criminologie
Een goed inzicht (bijvoorbeeld cijfers) in criminaliteit met betrekking tot daders en slachtoffers &
motieven is van belang. Beschikbaarheid betrouwbare gegevens is een probleem.
Vb. In 1990 was Nederland het meest criminele land. Oorzaak: fietsendiefstallen (vermogensdiefstal).
Interpretatie in cijfers is daarom belangrijk!
Meting criminaliteit
- 19e eeuw: sociale statistieken, waaronder criminele statistieken.
- Guerry & Quetelet: grondleggers van de wetenschappelijke criminaliteit. ontwikkeling
‘morele’ statistiek.
- 1948: CBS (politiestatistieken)
- ‘funneling proces’ (=trechter): van politie, naar OM, naar rechter (blijven veel minder
cijfers over)
Dark number
Politiecijfers geven geen adequaat beeld van de totale omvang van criminaliteit.
Vb. misdrijven die niet worden opgespoord of waar geen aangifte van gedaan wordt (Dark number).
Onderzoek naar het dark number is mogelijk door middel van:
- Slachtoffer enquetes
- Dader enquetes (selfreports)
- Directe observatie (als aanknopingspunt om vervolgens in gesprek te gaan) = kwalitatief
Politiestatistieken of gerechtelijke statistieken?
Wat is crimineel gedrag? Sociaal onwenselijk gedrag? Geven gerechtelijke cijfers toch een beter
beeld? Maar veel gevallen worden niet bij de rechter voorgelegd, wat wel misdrijven zijn.
Criminaliteit moet niet worden opgevat als een kenmerk van individuen of van de
maatschappij, maar als het resultaat van maatschappelijke etiketteringsprocessen.
(Decriminalisatie veranderd wel criminele cijfers, maar niet het gedrag in de
samenleving!)
Officiele statistieken zijn slechts bruikbaar om het strafproces in kaart te brengen.
De geregistreerde criminaliteit
De geregistreerde criminaliteit is slechts een klein deel van de werkelijk gepleegde criminaliteit &
percentages veranderen ook met de tijd.
Een aantal factoren met betrekking tot de stijging van de omvang van criminaliteit:
1. Aangiftebereidheid: schaamte (voor bijvoorbeeld seksuele mishandeling), niet weten
(bijvoorbeeld portemonnee gejat in plaats van verloren), delicten in privésfeer worden vaak
niet aangegeven, evenals delicten tussen bedrijf-werknemers (de aandacht komt dan
mogelijk te liggen op zwakke punten van het bedrijf bij aangifte en media), het betreft
illegale activiteiten (bijvoorbeeld drugsoplichterij: het slachtoffer kan geen aangifte doen), of
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper maaikevanrosmalen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,44. Je zit daarna nergens aan vast.