❖ Sensoriek
Om succesvol te kunnen bewegen is overlap tussen taak, omgeving en individu
nodig. Ook zijn zintuigen nodig om de benodigde info waar te nemen en
vervolgens goed te kunnen bewegen
Hoe nemen wij de nodige info waar?
Complexe biologische systemen zoeken naar dynamische regelmechanismen
(en niet naar statische regelmechanismen → zo blijven zoals het is)
- De projectie van het lichaamszwaartepunt op de grond is
bij gezonde mensen niet onbeweeglijk, maar zwenkt
voortdurend uit naar de randen van het steunvlak (links) →
ze zijn meer opzoek naar de grens van omvallen
➔ Door beweging kunnen we dus beter waarnemen
Proprioceptie: de zintuigen
Proprioceptie = sensorisch systeem → aantal sensoren om
bewegingen waar te nemen in ons lichaam
1. Gewrichtssensor:
- Houdingsgevoel/statesthesie (rood)→ elke stand gebruikt andere sensoren van het gewricht
→ gewrichtssensoren die actief worden bij bepaalde hoeken
- Bewegingsgevoel/kinesthesie (blauw)→ hogere draaisnelheid in een gewricht zorgt voor
hogere frequentie van activiteit van deze sensoren
-
2. Golgi-peessensor:
- Registreert info → spierspanning
- Worden actief als ze een hoge spierspanning registreren
- Geven signaal terug aan bijbehorende spier om die wat te remmen (inhibitie)
3. Spierspoel: kleine organen/sensoren die tussen de spiervezel liggen en
hebben zelf ook weer aparte spiervezels
- Registreert info → spierlengte
- Gevoelig voor ‘instelbaar’ → kan je spieren meer/minder alert
maken op lengte verandering
- Registreren verlenging v.d. spieren en de totale spier wordt
langer dan ingesteld was → stimulerende werking (excitatie)op
spieractiviteit
39
, hoe werken deze zintuigen samen → reflexen
Kniepeesreflex (→ spierspoelreflex)
- Quadriceps verlengen een beetje als je tegen de kniepees
aanslaat → spinspoel registreert de lengte verandering → info
van sensorische naar ruggenmerg → antagonisten moeten
inhibitie minder (activiteit) tonen
Omgevingssensoriek = sensoren die ons info geven over de omgeving
1. Oog:
- Registreert info → licht (contrast = staafjes (grootste deel van retina/netvlies),
kleur = kegeltjes (in vulvea/gele vlek recht achter pupil)
- In retina zelf vindt al veel filtering plaats voor komende info
Koppeling naar waarnemen en bewegen:
Info om te bewegen → info via dorsale balen verwerkt (richting bovenkant van
hersenen = pariëtale kwab)
Waarnemen/wat zie ik → gaat naar zijkant hersenen van hersenen = temporale
kwabben
- Parallele processen (vinden naast elkaar plaats)
➔ Dorsale baan (=WAAR) betrokken bij: navigatie,
richten van oogbewegingen, waarnemen van beweging
➔ Ventrale baan (=WAT) betrokken bij gezicht
herkenning, waarnemen van vormen → cognitief proces
Centrale visie → ergens naartoe kijken (bv. kijk naar de
bal als je hem moet vangen)
Perifere visie helpt met het maken van juiste
bewegingen (werkt onbewust) → bv. op goede plek
terecht komen om de bal te vangen
Waarnemen is time to contact
Als een object naar je toe wordt gegooid, wordt de
weerspiegeling op netvlies steeds groter → bij het
sneller groter worden van een bal/object geeft je brein
info om in te schatten wanneer de bal daadwerkelijk zo dichtbij is dat je weg
moet duiken of de bal moet vangen → de opties zijn de keuzes die je brein
maakt o.b.v. de ervaringen die je hebt opgedaan
2. Evenwichtsorgaan:
- Registreert info → beweging (vooral van je hoofd)
- Deel 1: half cirkelvormige kanalen → goed in waarnemen van rotaties → 3 richtingen (voor 3D
waarnemingen)
- Deel 2: otuliet organen → goed in waarnemen van lineaire
bewegingen/translaties → structuren die betrokken zijn; utriculus en
sacculus)
(z.o.z. groot plaatje)
40
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper roosschutte1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.