Bevat een duidelijke samenvatting van de theorie over hoofdstuk 13 gaswisseling en uitscheiding. De theorie is aangevuld met duidelijke plaatjes . Zelf voor de toets een ruime voldoende gehaald met behulp van deze samenvatting
Hoofdstuk 13, gaswisseling en uitscheiding
13.1 ademen
Als je op een bergtop staat adem je door je neus. Dit is beter voor je longen.
Bloedvaatjes in de neusholte warmen de koude lucht op. Bovendien zit in de
opgewarmde lucht meer waterdamp dan in de koude lucht. Dankzij je neus zijn je
longen beter beschermd tegen kou en uitdroging.
Als je gaat bewegen hebben je spieren veel energie nodig, door de toegenomen
verbranding in je spieren neemt de vraag naar zuurstof flink toe. Je gaat sneller ademen
en dieper.
Grote hoeveelheden lucht gaan nu via de
neusholte en de mondholte naar binnen.
Via de luchtpijp stroomt de ingeademde
lucht naar de longen. De stevige
kraakbeenringen houden de luchtpijp open,
zodat er ongehinderd lucht doorheen kan.
Bij de longen vertakt de luchtpijp in twee
grote zijtakken: de hoofdbronchiën.
Steeds nauwere buizen, de bronchiën met
kraakbeenringen en kleine bronchiolen
zonder kraakbeenringen, leiden de lucht
steeds dieper de longen in.
Het slijmvlies op de wand van de luchtwegen
maakt de ingeademde lucht niet alleen vochtig
en warm. Het vormt ook een plaklaag die per
uur miljoenen stofdeeltjes en bacteriën
tegenhoudt, zodat de lucht gezuiverd in je
longen komt.
Witte bloedcellen in de slijmlaag doden
gevangen ziekteverwekkers, waarna trilharen
in het slijmvlies het vervuilde slijm afvoeren naar de keelholte. Slijmvlies bevat, naast
slijmbrekercellen, trilhaarcellen. De fijne uitlopers van deze cellen zijn de trilharen.
Bacteriën die aan de witte bloedcellen zijn ontsnapt, sterven meestal in het maagsap.
Trilharen en het maagsap maken deel uit van de niet-specifieke afweer (Binas 84J).
Soms komen stukjes voedsel of grotere stofdeeltjes in je luchtpijp. Dat kunnen trilharen
niet verwerken. Met een krachtige uitademing (hoesten) pers je de luchtpijp dan weer
leeg.
Voor de ventilatie, het verversen van de lucht in
je longen, gebruik je ademhalingsspieren op
verschillende plaatsen in de borst- en buikholte.
De spieren voor een rustige, ondiepe inademing
zijn je middenrifspieren en de buitenste
tussenribspieren.
Het middenrif is een koepelvormige spier-
peesplaat tussen de borst- en buikholte.
, Trekken de spieren in het middenrif samen, dan beweegt het middenrif omlaag en
vergroot het longvolume. De buitenste tussenribspieren trekken de ribben naar voren
en omhoog. Gaat de borstkas omhoog, dan volgen de longen deze beweging. Door
het vergroten van het longvolume daalt de luchtdruk in de longen en stroomt
buitenlucht naar binnen toe: een inademing.
Voor een extra diepe inademing zet je als belangrijkste hulpspieren de kleine
borstspier en bepaalde nekspieren aan het werk. Die trekken je borstkas maximaal
omhoog. Dat extra longvolume levert nog meer ingeademde lucht op.
Voor een uitademing gaan de bewegingen in omgekeerde richting: de
middenrifspieren ontspannen en het middenrif veert weer omhoog. De borstkas zakt
door de zwaartekracht naar beneden. Beide bewegingen verkleinen het longvolume
en door de overdruk stroomt er lucht de longen uit.
Wil je snel, krachtig of extra diep uitademen, dan gebruik je ook de binnenste
tussenribspieren en de buikspieren. De binnenste tussenribspier trekken je
borstkas snel naar beneden. De buikspieren drukken tegen de darmen en lever,
waardoor het middenrif extra omhoog gaat en het longvolume maximaal verkleint.
Ook bij maximale uitademing blijft er lucht achter in de longen: zo’n 1200 ml, het
restvolume (Vrest).
Dat de longen de bewegingen van de borstkas volgen, komt door vliezen in de
borstholte. Rond de longen zit het longvlies. Aan de binnenkant van de borstkas zit
het borstvlies. Tussen de vliezen zit een dunne lag weefselvloeistof, die ervoor zorgt
dat de vliezen tegen elkaar aan blijven plakken. Daardoor kunnen de beide vliezen
soepel langs elkaar glijden. Zonder dit ‘smeermiddel’ zouden de vliezen scheuren bij
het in- en uitademen.
Ademfrequentie = het aantal ademhalingen per minuut
Ademvolume (Vt) = de hoeveelheid lucht die je bij één ademhaling ververst
Vitale capaciteit (VVC, Binas 83B) = de maximale hoeveelheid lucht die je na een
maximale inademing kunt uitademen
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper IsaBeers. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,57. Je zit daarna nergens aan vast.
