samenvatting ten behoeve Literatuurgeschiedenis, Renaissance, Verlichting en Romantiek: Literatuurgeschiedenis voor de internationale neerlandistiek door Gera en Sneller, hoofdstuk 2 Renaissance, hoofdstuk 3 Verlichting, hoofdstuk 4 Romantiek
Inleiding literatuurgeschiedenis voor de internationale neerlandistiek
Gera en Sneller hoofstukken Renaissance, Verlichting en Romantiek
Renaissance: circa 1550-1660
Historische achtergrond blz. 37: 17 gewesten rond 1500; een eenheid aan verscheidenheid. Verschillende talen en
dialecten in het algemeen en verschil in economische en bestuurlijke zin tussen oostelijke en zuidelijke gebieden. Het
oostelijke deel (de Hanzestede) hadden in de ME vooral handel gedreven met Centraal-Europa en de Baltische
staten. Zij moesten echter steeds meer macht en rijkdom afstaan aan de Hollandse steden. Oostelijke en zuidelijke
gewesten werden aangewezen op agrarische productie. Hier vormden adel en grootgrondbezit de belangrijkste
sociaaleconomisch en politieke structuur. In de westelijke provincies (Vlaanderen en Brabant en later Zeeland en
Holland) kwamen tot bloei door handel, scheepvaart en nijverheid. De macht van adel nam af, die van stedelijke
bestuurders nam toe.
Bovenstaande ontwikkeling bracht culturele verschillen met zich mee (ook door ontdekkingen van de Nieuwe
Wereld; islamitische landen en Middellandse Zeegebied). Het Westen (in volgorde waren dat Vlaanderen, Brabant,
Holland en Zeeland) was bezig met vernieuwing van staatsrecht en het kerkelijke. Uitspraken van vorsten,
bisschoppen en ook van de paus werden niet zonder meer geaccepteerd.
Karel V eiste van zijn landen terugdringing en uitroeiing van reformatorische ideeën en wenste een centralistische
politiek. Dit is het begin van de opstand tegen Karel V en later in 1555 zijn zoon Filips de II als heer der Nederlanden,
koning van Spanje (overigens geen Keizer van Duitsland). Hij vertrok in 1559 naar Spanje.
Massaal verzet in 1566 door stedelingen die kerken en kloosters gingen plunderen (beeldenstorm). Filips II stuurt een
jaar later de hertog van Alva (1507-1582) om de kerk en bestuur te beschermen en eenheid in belasting in te voeren.
Aanleiding voor het uitbreken van de Opstand of/wel Tachtigjarige oorlog 1568-1648. Begonnen in de zuidelijke
provincies in de steden en later verspreidt naar steden in Brabant, Zeeland en Holland.
Stadhouder Willem van Nassau, Prins van Oranje 1533-1584 stond achter de opstandelingen. Direct na zijn dood
onderwierp het Spaanse gezag Antwerpen. De Noordelijken sloten daarom de Schelde af en maakten een einde aan
de bloei van de stad. Protestantse Antwerpenaren trokken naar het noorden en namen kennis en geld mee. De
handel verplaatste zich naar Amsterdam en daar kwam het zwaartepunt van cultuur, intellectualiteit en religie te
liggen. Het begin van de achteruitgang van de zuidelijke provinciën en begin van de Gouden Eeuw van de Republiek.
In 1648 is de Vrede van Munster uitgesproken: het noordelijke deel werd een zelfstandige natie; De Republiek der
Zeven Verenigde Nederlanden. Het zuiden bleef in handen van Spanje.
In de republiek was reformatorische godsdienst en Nederlands de norm. In het zuiden Frans en katholicisme.
Humanisme blz. 38: Humanisme is de naam gegeven aan de intellectuele, literaire en wetenschappelijke beweging
van de veertiende tot de zestiende eeuw, oriënterend op literatuur en cultuur van de klassieke oudheid de ‘bonae
litterea’(Latijnse en Griekse). Dit gaf de humanisten toegang tot geleerdheid, eruditie (belezenheid) en wijsheid.
Desiderus Erasmus 1469-1536 was humanist en woordvoerder en streefde naar de vereniging bonae litterae en
sacrae litterae. Kunnen antieke beschaving en wetenshap worden verbonden met het christelijke geloof?
Humanisme zorgde voor nieuwe manier van theologiseren. Erasmus paste filologie toe op de bijbelteksten met
tegenzin van de kerk die de bijbel niet als letterkundig werk wilde laten beschouwen.
Filologie = te gebruiken in algemene zin voor de bestudering van taal en letterkunde samen. Wordt specifiek gebruikt
voor het bestuderen van de geschiedenis van taal, vooral wanneer er sprake is van een nauwkeurige analyse van
literaire teksten in het kader van cultureel en politiek onderzoek.
Erasmus schreef in Latijn; de voertaal die alle humanisten verbond als geestelijke inwoners van de Republiek der
Letteren, waar uitkomsten van wetenschappelijk onderzoek de waarheid bepalen.
Humanisten hebben het denkbeeld van de eenheid van de mensen door alle tijden bevestigd gezien in de klassieke
oudheid. Het idee van vrijheid voor alle mensen bracht hem vaak in conflict met kerk en bestuur. Vrede achtte hij
bedreigd door nationale gevoelens. ‘Vaderland’ geeft de neiging te gaan vechten en het ene volk streeft naar
vernietiging van het andere.
1
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper KarinHvA. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
