Leerdoelen Rechtsstaat 1: Ethiek, recht en samenleving
Thema: Recht in perspectief: Achtergrond van het Recht & Recht en Moraal (A2)
4 functies van het recht:
1. normatieve functie
2. geschil oplossende functie
3. additionele functie
4. instrumentele functie
De student:
kan uitleggen wat de normatieve functie van het recht is;
-normatieve functie -> bedacht hoe iets zou moeten, verschil tussen goed en kwaad. Deze
functie geeft aan wat er belangrijk gevonden wordt in de samenleving. Dit zijn rechtsnormen
waar iedereen het ermee eens is, geschreven rechten.
kan beschrijven wat de relatie tussen recht en ethiek (moraal) is;
Moraal is het geheel van gedeelde morele oordelen (normen en waarden) van een groep
dat ontstaat in een gesprek. Het is het geheel van morele regels waaraan wij onszelf en
anderen in redelijkheid gehaald en achten.
Ethiek is de wetenschap die moraal bestudeerd en die trachtte moraal verder te helpen door
nieuwe argumenten te ontwikkelen en te gebruiken in afwegingen.
1
kan voorbeelden geven van wederzijdse beïnvloeding van recht en moraal in de
samenleving;
Overheid kan ook moraal opleggen d.m.v. wetgeving.
Denk bijvoorbeeld aan het verbod op roken, toen werd het niet door iedereen geaccepteerd
omdat ze het raar vonden.
Of bijvoorbeeld dat je wordt verplicht een helm of gordel te dragen omdat je hiermee levens
red en dat is juist goed, het argument hiervoor is moreel.
Het schade beginsel.
- Regels die berusten op het schade beginsel hebben een grotere kans om erkend te
worden, dan regels die berust op paternalisme en moralistische wetgeving.
- Je persoonlijke vrijheid mag beperkt worden als daarmee schade of letsel aan
anderen of jezelf voorkomen kan worden.
- Bijvoorbeeld: een snelheidslimiet, het gebruik van alcohol als je nog moet rijden.
Deze wetten beschermen jou als burger zodat je geen letsel of schade maakt.
Paternalisme.
- Moreel standpunt waarbij mensen tegen zichzelf beschermd moeten worden.
- Wetgever verbiedt bepaald gedrag voor ‘’ ieders bestwil.’’
, - Bijvoorbeeld: het verbod op het gebruik van drugs, het dragen van veiligheidsgordel
of het nemen van een pauze als je een lange tijd werkt.
Moralistische wetgeving.
- Berust op moralistische overtuiging.
- Gedrag dat verboden wordt wat op geen enkele wijze schade berokkent aan
anderen. Bijvoorbeeld: dat je niet naakt over straat mag lopen.
kan beschrijven wat de verhouding tussen moraal, cultuur, waarden en normen is;
Moraal
- Geeft handelingen en gedragingen aan die en maatschappelijke context als correct of
wenselijk worden gezien.
- Objectief
- Relatief
- Verandert
Cultuur
- Geheel aan gewoonten en regels dat bij een volk hoort.
- Ieder cultuur heeft eigen normen en waarden.
Waarden
- Iets wat een persoon of samenleving nastrevenswaardige vindt.
Normen
- Opvattingen die ten grondslag liggen aan de manier waarop men zich wel of niet
moet gedragen.
- Normen zijn sterk afhankelijk van iemand religieuze culturele sociale en
maatschappelijke achtergrond.
Voorbeelden:
- Norm is dat iemand zich aan de maximumsnelheid moet houden, waarden zijn
veiligheid en verantwoordelijkheid, moraal is dat hier mijn leven gered worden en
dat is goed, dit valt binnen onze cultuur onder gewoonten en regels.
kan uitleggen hoe culturele programmering tot stand komt;
Betekent: het aanleren van cultuur via opvoeding, socialisatie,. normen en waarden en
waarneming
Deze programmering komt tot stand door de opvoeding en de sociale context waarin
ervaringen worden opgedaan. Cultuur vormt een deel van deze programmering. Cultuur is
een collectief verschijnsel.
kan uitleggen wat begrippen als waarde, norm en deugden betekenen en
voorbeelden geven van waarden, normen en deugden;
Waarden
- Om de gevolgen van een handeling moreel te beoordelen, gebruikt men waarden.
- Iets wat een persoon of samenleving nastrevenswaardige vindt.
Bijvoorbeeld:
1. Vrijheid
2. Gelijkheid
3. Collegialiteit
4. broederschap
Morele waarden
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper sisi1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.