College 4 Staatsvormen en regeringsvormen, wat is decentralisatie
Staatsvormen:
1. Monarchieën versus republieken
Monarchie heeft erfelijke opvolging
Republiek heeft een niet-erfelijke opvolging (verkiezingen)
2. Eenheidsstaten versus gedecentraliseerde eenheidsstaten
Eenheidstaat heeft centraal overheidsgezag (taken en bevoegdheden op één plek)
Gedecentraliseerde eenheidsstaat: bevoegdheden verdeeld
3. Federaties versus confederaties
Federatie: staat waar het staatsgezag verdeeld is over een centraal gezag en
substaten
Confederatie: losse vorm van samenwerking. (een lossere samenwerkingsvorm,
waarbij de deelstaten hun soevereiniteit hebben behouden, maar ervoor hebben
gekozen een samenwerking aan te gaan voor gemeenschappelijke zaken)
(voorbeelden: Amerika in 1700 en de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden
en de EU)
Verschil tussen federatie en gedecentraliseerde eenheidsstaat is dat bij een federatie een
deelstaat eigen gezag heeft en bij een gedecentraliseerde eenheidsstaat mag de centrale
overheid de bevoegdheden afnemen van een lagere overheid.
Verschil tussen federatie en confederatie is dat een federatie een gezamenlijke grondwet
hebben en een confederatie werkt alleen op basis van een verdrag samen en heeft geen
gezamenlijke grondwet.
Regeringsvormen:
- Parlementair stelsel: dat de regering berust op het vertrouwen van het parlement
(vertrouwensregel)
- Presidentiële regeringsvorm: het staatshoofd wordt rechtstreeks verkozen en is hij
als direct verkozene leider van de regering.
- Semi-presidentiële regeringsvorm: parlement en president worden rechtstreeks
gekozen door de kiezers en de president kan niet worden ontslagen. President
benoemt een premier die de regering vormt en kan aanblijven zolang de premier het
vertrouwen van de meerderheid van het parlement heeft.
presidentiële aspecten en elementen van een parlementair stelsel
- Éénpartij-stelsel, religieuze regeringsvormen
Geen vrij verkiezingen
1 partij de baas
Nederland als gedecentraliseerde eenheidsstaat
- Nadruk op centrale overheid
- Er zijn echter decentrale bestuurslagen
- Bestuursorganen binnen die lagen hebben eigen bevoegdheden
Die bevoegdheid wordt uitgeoefend binnen specifieke grenzen
, - Denk aan provincies, gemeenten en waterschappen
Hoofdstuk 7 Grondwet
Provincie: (123 Grondwet)
- Provinciale Staten
- Gedeputeerde Staten
- Commissaris van de Koning
Gemeente: (123 Grondwet)
- Gemeenteraad
- College van burgemeester en wethouders
- Burgemeester
Waterschap: (133 Grondwet)
- Algemeen bestuur
- Dagelijks bestuur
- Voorzitter
345 gemeenten
12 provincies
21 waterschappen
Artikel 124 Grondwet: zie je hoe het zit met de bevoegdheden van de gemeente en provincie
Lid 1: autonomie
Lid 2: medebewind:
Territoriale decentralisatie:
Decentralisatie: taken en bevoegdheden zijn verdeeld op verschillende niveaus
Territoriale decentralisatie: hierbij is het grondgebied van belang. De staat, de provincies of
de gemeenten hebben taken en bevoegdheden op hun grondgebied
Functionele decentralisatie: geen grondgebied.
Waterschap: functionele + territoriale (waterhuishouding)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper eva09vonk. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.