Complete samenvatting (van een master-student) van thema 1 van het vak Information Design. Bevat stof van de reader, losse artikelen en de hoorcolleges. Deze samenvatting bevat dus alles wat je moet weten voor het tentamen!
Een samenvatting van thema 2 volgt nog.
Communication and Information Sciences
Information design
February – June 2023
Thema 1
STEEHOUDER ET AL. (2016) – LEREN COMMUNICEREN – HET APPELLERENDE ASPECT:
COMMUNICATIEDOELEN - PAG. 53-64............................................................................................................ 2
LECTURE 1 – INLEIDING - 31/1/2023............................................................................................................... 6
MANGEN ET AL. (2013) – READING LINEAR TEXTS ON PAPER VERSUS COMPUTER SCREEN: EFFECTS ON
READING COMPREHENSION........................................................................................................................... 7
SINGER-TRAKHMAN ET AL. (2022) – THE EFFECTS OF PROCESSING MULTIMODAL TEXTS IN PRINT AND
DIGITALLY ON COMPREHENSION AND CALIBRATION......................................................................................9
KRUIKEMEIER ET AL. (2018) – LEARNING FROM NEWS ON DIFFERENT MEDIA PLATFORMS: AN EYE-TRACKING
EXPERIMENT................................................................................................................................................ 11
LECTURE 2 – INFORMEREN MET (ONLINE) TEKST..........................................................................................13
ANDERSON (2004) – ROLE OF THE READER’S SCHEMA IN COMPREHENSION, LEARNING AND MEMORY........13
BARTELL ET AL. (2006) – THE EFFECT OF HEADING FREQUENCY ON COMPREHENSION OF PRINT VERSUS
ONLINE INFORMATION................................................................................................................................ 15
LECTURE 3 – INFORMEREN MET (ONLINE) TEKST – 14/2/2023......................................................................17
KINTSCH (1994) – TEKST COMPREHENSION, MEMORY, AND LEARNING........................................................18
WASSENBURG ET AL. (2020) – INSPECTING A PICTURE BEFORE READING AFFECTS ATTENTIONAL PROCESSING
BUT NOT COMPREHENSION......................................................................................................................... 20
LECTURE 4 – INFORMEREN MET (ONLINE) TEKST – DE MATE VAN VOORKENNIS...........................................22
SADOSKI (1999) – THEORETICAL, EMPIRICAL, AND PRACTICAL CONSIDERATIONS IN DESIGNING
INFORMATIONAL TEXT................................................................................................................................. 23
HUSTINX ET AL. (2019) – ZIJN CONCRETE ARGUMENTEN DOORSLAGGEVENDER?..........................................24
LECTURE 5 – INFORMEREN MET (ONLINE) TEKST – AFFECTIEVE VERWERKING...............................................25
1
,Steehouder et al. (2016) – Leren communiceren – het appellerende aspect:
communicatiedoelen - pag. 53-64
Communicatie heeft zowel directe communicatiedoelen als achterliggende
doelen. Het directe communicatiedoel is kennis en meningen van de lezers te
veranderen. Men wil soms ook het gedrag van de lezer beïnvloeden en dat weer
met oog op nog achterliggende doelen. Of die achterliggende doelen ook bereikt
worden, hangt van meer af dan van de kwaliteit van de communicatie alleen.
Communicatiedoelen van zenders
Via communicatie wil de zender kennis, vaardigheden, opvattingen,
gedragsintenties of emoties van de ontvangen beïnvloeden (i.e.,
communicatiedoelen). In de praktijk is bijna altijd sprake van combinaties van
verschillende communicatiedoelen. De mogelijke soorten beïnvloeding die de
zender wil bereiken:
Soorten communicatiedoelen De zender Om bij de ontvanger
wil… invloed uit te
oefenen op diens…
Informatief: de zender wil kennis Informeren Kennis over feiten
overdragen
Instructief: de zender wil de ontvanger Instrueren Vaardigheden
ondersteunen bij een bepaalde taak
Persuasief: de zender wil de opvatting Overtuigen Opvatting, houding
of de houding van de ontvanger
beïnvloeden
Motiverend: de zender wil de Aanzetten Gedragsintenties
ontvanger niet alleen overtuigen van
een standpunt, maar hij wil ook
bereiken dat deze bereid is om iets te
doen of te laten
Affectief: de zender wil bij de Emotioneren Gevoelens
ontvanger bepaalde emoties
opwekken.
De combinatie van communicatiedoelen in een uiting is niet willekeurig; er is
bijna altijd een bepaalde rangorde. Meestal is er één hoofddoel, en dienen de
andere doelen om dat te ondersteunen.
Achterliggende doelen
De achterliggende doelen bepalen in hoge mate wat de communicatiedoelen, en
daarmee ook de inhoud en de vorm van de uiting zullen zijn.
Voorbeeld: om te zorgen voor goed en betaalbaar onderwijs (algemeen doel),
dien je ook voorzieningen te regelen voor moeilijk lerende kinderen (specifiek
doel). Hiervoor kun je geld, arbeid, wetgeving en communicatie inzetten.
Doelen van ontvangers
Kennis verwerven: een van de belangrijkste redenen voor ontvangers om
aandacht te besteden aan een uiting is dat ze ergens meer van willen
weten, willen begrijpen hoe iets in elkaar zit, willen weten wat er aan de
hand is, enzovoort.
Vaardigheden verwerven: het gaat om de vraag ‘wat moet ik doen?’ en
‘hoe moet ik dat doen?’
Standpunt bepalen
2
, Beslissingen nemen
Genieten, ontroerd raken
Als doelen van ontvangers naadloos aansluiten bij die van de zender, spreken we
van symmetrische doelen:
Soorten De zender wil… De ontvanger wil…
communicatied
oelen
Informatief Kennis overdragen, Kennis verwerven, iets
informatie verstrekken weten
Instructief Aanwijzingen geven Vaardigheid verwerven, iets
kunnen
Persuasief De ontvanger ergens van Standpunt bepalen, iets
overtuigen vinden
Motiverend De ontvanger aanzetten om Beslissingen nemen, iets
iets te doen doen
Affectief Gevoelens opwekken Genieten, geraakt worden
Als doelen symmetrisch zijn, hoeft dat niet te betekenen dat beide partijen hun
doelen bereiken. Met name bij overtuigen en motiveren ligt het doel van de
ontvanger lang niet altijd in het verlengde van het doel van de zender. Als een
ontvanger zich een mening wil vormen of een beslissing wil nemen, hoeft dat nog
niet altijd de mening te zijn waar de zender hem van wil overtuigen, of de
beslissing waartoe de zender hem wil aanzetten.
Onduidelijke doelen
Soms denkt de zender dat hij duidelijk genoeg is, maar vergist hij zich
Soms verkeert de zender niet in de positie om invloed uit te kunnen
oefenen op het gedrag van de ontvanger
Soms kiest een zender er bewust voor om niet al te duidelijk te zijn, omdat
duidelijkheid ook verantwoordelijkheid met zich meebrengt
Het belangrijkste motief voor onduidelijkheid over de doelen is vaak dat zenders
uit gepaste beleefdheid ontvangers vrij willen laten om zelf te beslissen wat zij
van iets vinden of wat ze willen doen. Zenders laten soms bewust in het midden
wat ze precies willen: hun uitingen zijn indirect. Dit hoeft niet meteen te leiden
tot mislukte communicatie of misverstanden.
Effectiviteit van de communicatie
Communicatie is pas volledig effectief als zender en ontvanger beiden hun
doelen bereiken. Of dat lukt hangt af van twee voorwaarden: ze moeten het
willen en ze moeten het kunnen.
1. Effectiviteit van informatieve communicatie hangt af van de volgende
voorwaarden:
o De informatie moet voldoende aansluiten bij de voorkennis van de
ontvanger: de zender mag geen voorkennis veronderstellen
waarover de ontvanger niet beschikt; dan wordt de uiting
onbegrijpelijk. Maar tegelijk moet de uiting ook het nodige nieuws
bevatten, anders verdwijnt de belangstelling van de ontvanger.
o De informatie moet voldoende aansluiten bij de behoeften van de
ontvanger
o De uiting moet goed gestructureerd zijn
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper tessihengst. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
