Regulatie en integratie
Autonoom ZS kan je verdelen in:
PZS 3,7,9,10 + sacraal ruggenmerg. Ganglia liggen dicht bij organen (want ze zijn para dus
willen de organen goed kunnen zien).
SZS zenuwen ruggenmerg +bijnieren. Ganglia naast het ruggenmerg id grensstreng
EZS id wand vd organen TR. Digestivus. 2 plexi: Auerbach (motiliteit) en Meissner
(regulatie ion-transport en secretie door klieren).
PZS én SZS zijn allebei efferent!
2 functies vh autonoom ZS zijn: homeostase en het vormt koppeling met somatische zenuwstelsel
Je hebt preganglionaire en postganglionaire receptoren. De preganglionaire receptoren zijn
ionkanalen (bijv. N2 receptor) en postganglionaire receptoren zijn GPCR’s (de alfa, beta en muscarine
kanalen).
- Het PZS heeft wel effect op de frequentie (chronotroop) vh hart ed geleiding (dromotroop),
maar níét op slagvolume (inotroop). Het SZS heeft wél op alle 3 effect.
- PZS heeft ook geen effect op de doorbloeding dus op de vaten. Alleen het SZS kan de vaten
laten dilateren en weer relaxeren.
- De B2 receptor id longen zorgt voor bronchodilatatie en de M3 receptor (parasympatisch)
zorgt voor enige bronchoconstrictie.
- SZS heeft op het MDK een negatieve invloed, zorgt namelijk voor minder mobiliteit vd
darmen en minder speekselproductie. PZS heeft juist + invloed, zorgt voor verhoogde
peristaltiek, verlaagde sfinctertonus en een toename van speekselproductie.
- Op de nieren heeft alleen SZS invloed (vasoconstrictie, verhoogde renine-afgifte en Na-
retentie je plast dan minder en BD stijgt). PZS heeft geen enkele invloed.
- PZS ook geen invloed op de temperatuurregulatie. SZS zorgt voor vasoconstrictie vd
bloedvaatjes id huid en een verhoogde zweetproductie.
- PZS ook geen invloed op hypothalamus-hypofyse-bijnieras. SZS wél invloed hierop
(verhoogd het CRH, ACTH, cortisol en adrenaline).
- Het effect van SZS op de pancreas is dat de insuline afgifte daalt en glucagon verhoogd (want
je wil bij inspanning juist veel glucose beschikbaar hebben). PZS zorgt voor verhoogde
secretie van insuline maar heeft geen effect op glucagon (want komt uit lever en PZS heeft
geen effect op lever)
- SZS zorgt id lever voor verhoogde secretie van glucose en afbraak van glycogeen (en dus
vrijkomen van glucose). PZS heeft geen effect op de lever.
- SZS zorgt voor verlaagde opslag van vetweefsel en verhoogde lipolyse. PZS geen effect.
Koppeling tussen autonoom ZS en endocriene systeem zit id bijnier en limbisch systeem.
Endocriene organen= klieren en weefsels die hormonen/stoffen afgeven ah bloed.
Je kan hormonen indelen in amines (catecholaminen, schildklierhormoon), peptiden en proteïnen
(LH, FSH en insuline) en steroïdhormonen (testosteron, cortisol).
, Hypothalamus maakt CRH, gaat via de portale vaten naar de adenohypofyse, maakt ACTH, gaat naar
de cortex vd bijnier en die gaat cortisol/androgenen maken. ACTH kan ook gelijk al negatieve
feedback geven zodat er minder CRH gemaakt wordt. Cortisol heeft tegenovergestelde effect v
insuline.
Sensor geeft info aan comparator, waar ook de info vd referentie (wat het zou moeten zijn)
binnenkomt. De bevindingen worden vergeleken met de referentie en dan wordt er gereguleerd,
waardoor effector wordt aangezet om te gaan bijstellen. De waarden die je ih lichaam ziet, zijn nóóit
de referentiewaarden.
Dit systeem kan verstoord raken. Als de verstoring van buitenaf komt zoals warmte/koude heeft dit
wel invloed maar dan kan de compensatie het weer goed maken. Is dus niet zo ernstig. Wat wel
ernstig is, is als er een fout id sensor zit (verkeerde info komt door) of in de referentie (lichaam heeft
verkeerde referentie). Bij hartinfarct op nierproblemen zit het probleem id effector.
De kerntemperatuur wordt gemeten id hypothalamus. De schiltemperatuur wordt gemeten ih
ruggenmerh, diepe abdominale en thoracale weefsels en voornamelijk id huid. De
omgevingstemperatuur wordt gemeten id huid.
Warmte kun je afgeven via radiatie (warmte afgeven aan omgevingslucht), conductie (geleiding en
dus afgeven aan vaste objecten), convectie (stroming luchtlaag om lichaam heeft ook warmte en
bij waaien moet deze steeds worden vernieuwd) en verdamping (als je zweet kost het
lichaamswarmte om dit te laten verdampen).
Je hebt 2 soorten zweetklieren: eccriene en apocriene. De eccriene klieren zorgen voor de
thermoregulatie en zitten overal in het lichaam. De apocriene klieren zorgen voor het afscheiden van
geur. Kort gezegd zorgen de eccriene klieren dus voor de natte oksels en de apocriene klieren voor
de stinkende oksels.
Bij oververhitting (>40) moet je de PT niet met koud water laten afkoelen, anders krijg je
vasoconstrictie en houdt de PT juist warmte vast. Bij onderkoeling (<27) moet je de PT langzaam
opwarmen anders krijg je vasodilatatie en dan verliest de PT juist nog meer warmte.
Urachus= id embryologie verbond dit de blaas met de navel.
Uit de ductus mesonephricus ontwikkelt de ureterknop zich.
De nieren liggen oorspronkelijk id sacrale regio en gaan dan later omhoog naar L1-L2. Tijdens de
ascensus worden er vanuit de aorta steeds nieuwe nierarteriën gevormd en de lager gelegen arteriën
gaan in regressie. Soms blijven deze bestaan (accesoire nierarterie).
De gonaden (testes en ovaria) ontstaan uit oerkiemcellen (primordiale geslachtscellen) en uit het
epitheel van lichaamsholte (coeloomepitheel).
Op het Y-chromosoom ligt het SRY-gen dat het SRY-eiwit maakt id steuncellen vd gonaden. Zorgt
ervoor dat de steuncellen Sertolicellen worden en dat testisstrengen worden gevormd (dit worden
id puberteit de tubuli seminiferi). De Sertoli cellen gaan anti-Müllerhormoon maken tegen de buizen
van Müller/ductus paramesonephricus en deze gaan weg. De gang van Wolff/ductus mesonefricus
blijft wel bestaan. De ductus mesonefricus ontwikkelt zich uiteindelijk tot: ductuli efferentes,
epididymis, vas deferens en vesicula seminalis. Testosteron wordt omgezet in 5-DHP-testosteron en
dit zorgt dat je prostaat krijgt, maar ook dat de penis gevormd wordt.
Vrouwen hebben geen Y-chromosoom en dus ook niet SRY. De steuncellen id gonaden worden dus
geen sertoli cellen maar follikelcellen. Doordat je geen sertoli cellen hebt, wordt er geen anti-Müller