Samenvatting over de sociale filosfie. Met onder andere de theorieen van de filosofen: Locke, Hobbes en rousseau. Dit alles is een samengevatte tekst van het boekje Denken over democratie. In schooljaar 21/22 het examen thema van het vak filosofie.
Filosofie samenvatting paragraaf 1: de ideale samenleving.
Utopia?
1516-> schreef de Engelse staatsman en humanist Thomas More het boek Utopia-> een
uitgewerkt plan voor een ideale samenleving.
Utopie= een onmogelijk te bereiken ideale samenleving. De betekenis is duppelzinnig.
Eutopia= goede plaats
Outopia= plaats die niet bestaat.
Dystopie= anti-utopie= afschrikwekkende toekomstbeeld: een verschrikkelijke samenleving
waarin je absoluut niet zou willen leven.
Humanisme= culturele stroming met als uitgangspunt dat de mens zich door middel van
onderwijs moet ontwikkelen tot een zelfstandig, moreel handelend persoon.
Thomas More zijn utopie-> een eiland waarop overvloed heerst en alles tot in de puntjes is
geregeld. Geen bedelaars en de inwoners hebben geen reden tot afgunst of hebberigheid.
Maatschappij is opgebouwd uit families waarvoor precieze voorschriften gelden. Hij
beschrijft tot in detail alle facetten van de maatschappij, van de rechtspraak en de handel tot
het verzorgen van de zieken en het houden van feesten.
Een andere geschreven utopie is die van Francis Bacon uit 1627 waarin een gelukkige
samenleving wordt geschetst die gekenmerkt wordt door technologische vooruitgang.
Er is een keerzijde van de utopische gedachte-> dit is dat deze gedachte kan ontaarden in
een onderdrukkende regime, met als gevolg dat mensen niks meer te vertellen hebben.
Het maatschappelijk contract
Maatschappelijk contract= een symbolische overeenstemming van een groep mensen om
zich te onderwerpen aan een staat. Met verschillende theorieën van Hobbes, Locke en
Rousseau.
De staatsmacht wordt niet door god of dor een andere instantie van bovenaf opgelegd. Het
volk stemt zelf in met de vorm waarin geregeerd wordt. Voor dit contract bevindt de mens
zich in de natuurtoestand.
Natuurtoestand= de (fictieve) toestand van de mens in de natuur voordat men zich heeft
onderworpen aan de staat-> jagers-verzamelaars.
Natuurtoestand volgens Hobbes
De Engelse filosoof Thomas Hobbes gaat uit van een pessimistisch mensbeeld. Elk mens is
gericht op zelfbehoud en handelt om die reden puur egoïstisch.
, Er is schaarste aan goederen in de natuurtoestand, hierdoor wordt iedereen vijand van
iedereen. Dus er ontstaat een oorlog van allen tegen allen. Deze oorlog is voor niemand
voordelig: het leven wordt er eenzaam, ellendig en kort door.
Omdat mensen behoefte hebben aan rust, orde en vrede zijn we bereid om een
maatschappelijk verdrag/contract te sluiten. In dit contract verwerpt ieder zich aan de staat;
aan “ de wil die als wil van allen geldt’’
De staat die hierdoor ontstaat vergelijkt Hobbes met de Bijbelse Leviathan.
De Leviathan= het symbool voor een onoverwinnelijke macht ‘de sterfelijke god’ Het is
almachtig en duld geen tegenspraak.
De bestuurder van de staat is verantwoordelijk voor het welzijn van het volk. Maar er zal
geen garantie zijn dat de heerser zijn absolute macht niet zal misbruiken. Volgens Hobbes is
het toch altijd beter om geregeerd te worden door een slechte heerser, dan zonder heerser,
want dan ligt het gevaar op een gewelddadige natuurtoestand op de loer.
Natuurtoestand volgens Locke
De natuurtoestand volgens Locke is een morele toestand. Mensen maken deel uit van
godsschepping waardoor ze natuurrechten hebben.
Er zijn morele verplichtingen om andermans natuurrechten te respecteren. Die
verplichtingen zijn: niemand behoort een ander in zijn leven, gezondheid of bezittingen te
schaden. Als iemand dit wel doet verspeelt deze zijn eigen natuurrechten en heeft een
vergeldende straf verdiend.
Locke maakt een scheiding tussen de wetgevende en uitvoerende macht. Er is dus geen
sprake van absoluut staatsgezag zoals bij Hobbes.
Bij opstand van het volk wordt bij Locke in sommige situaties gerechtvaardigd. Als de
regering er niet in slaagt om de natuurlijke rechten van het volk te beschermen, heeft ze het
sociale contract verbroken en is de burger niet langer verplicht zich aan dat contract te
houden.
Volgens Locke behoort de aarde toe aan de mensheid als geheel, niemand beschikt dan ook
over privébezit. Ons enige eigendom is ons lichaam.
Hobbes gaat uit van een schaarste, maar Locke van een toestand van overvloed.
Natuurtoestand volgens Rousseau
Hij ziet privébezit als de bron van alle kwaad.
De natuurtoestand ziet hij als een soort paradijs waarin de mens totaal vrij is.
Volgens Rousseau komt er een einde aan de natuurtoestand als iemand op een dag een hek
om een stuk grond zet en zegt ‘dit is van mij’ en iemand anders dat gelooft. Dus bezitsdrang
en egoïsme leidt tot het einde van de natuurtoestand.
Dan maakt amour de soi (goede zelfliefde) plaats voor amour propre (slechte eigenliefde)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper hmiedema1915. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,45. Je zit daarna nergens aan vast.
